بازار؛ گروه انرژی: «برخلاف آنچه تصور می‌شود، هنوز ثبات به بازار نفت بازنگشته و مدیریت عرضه باید در ماه‌های آینده هم ادامه پیدا کند.» این بخشی از گفته‌های محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک است که به بهبود قیمت‌ها در بازار خیلی امیدوار است. او که احتمال افزایش بهای به نفت بالای ۵۰ دلار در سال ۲۰۲۰ را خیلی زیاد می کند، می‌گوید: نمی‌توان گفت که توافق سر کاهش تولید ۹.۷ میلیون بشکه‌ای به صورت صد درصد اجرایی شد، اما پایبندی بسیاری از کشورها از جمله عربستان و روسیه به سقف تولید مشخص شده، اعتماد از دست رفته بازار به مدیریت عرضه را بازگرداند. به گفته او، لازم است که آمریکا بعد از ژوئن هم روند کاهشی تولیدات خود را ادامه دهد، در غیر این صورت شاهد افزایش تولید کشورهایی همچون روسیه و خروج سایر کشورها از توافق نفتی خواهیم بود. متن کامل گفتگوی بازار با محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک را در ادامه می‌خوانید:
* اوپک و همه متحدانش به غیراز یک کشور، روز شنبه توافق کردند که کاهش ۹.۷ میلیون بشکه ای تولید نفت را تا ماه ژوئیه تمدید کنند. با توجه به رشد قیمت نفت و افزایش تقاضا در بازار جهانی، فکر می‌کنید که توافق تا کی ادامه پیدا خواهد کرد؟
در حال حاضر بسیاری از کسب و کارها و خطوط هوایی فعالیت‌های خود را از سر گرفته‌اند. از طرفی آمارهای متعددی از افزایش تقاضا در بازار جهانی به ویژه در بزرگترین بازار مصرف انرژی یعنی چین اعلام می‌شود. به نظر می‌رسد که این روند افزایشی با شیب ملایمی در ماه‌های آینده هم ادامه پیدا کند. به طور قطع در صورت ادامه این روند، دیگر نیازی به این حجم از کاهش تولید نیست و متناسب با بهبود تقاضا در بازار، باید تصمیم جدیدی در رابطه با ادامه این روند گرفته شود.
با توجه به روند مثبتی که در بازار مصرف وجود دارد، به نظر می‌رسد که در توافق بعدی حدود ۲ میلیون بشکه از توافق صورت گرفته برای کاهش تولید، کاسته شده و سقف کاهش تولید به ۷.۷ میلیون بشکه برسد.
* با این اوصاف دیگر نیازی به کاهش ۹.۷ میلیون بشکه ای تولید نفت اعضای اوپک و غیر اوپک نیست؟
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که این توافق برای دو ماه آینده نیز ادامه پیدا کند اما بعد از آن باید به فکر تعدیل کاهش تولید نفت بود. با توجه به روندی مثبتی که در بازار مصرف وجود دارد، به نظر می‌رسد که در توافق بعدی حدود ۲ میلیون بشکه از توافق صورت گرفته برای کاهش تولید، کاسته شود. به عبارت دیگر پیش بینی می‌شود که در نشست بعدی اعضا اوپک و اوپک پلاس تصمیم به کاهش ۷.۷ میلیون بشکه ای تولید نفت گرفته شود. اما به طور قطع کاهش تولید نفت حداقل تا پایان سال ۲۰۲۰ ادامه پیدا کند.
* اما در حال حاضر کشورهای عضو اوپک با چالش دیگری مواجه شده و برخی از از کاهش تولید طبق توافق خودداری کردند. عراق و نیجریه هر دو در این مدت بالاتر از سهمیه ماهانه‌شان در ماه می و ژوئن نفت تولید کردند. مکزیک اعلام کرده که همچون دور قبل تنها ۱۰۰ هزار بشکه از تولیدات خود کم می‌کند. در چنین شرایطی این نگرانی وجود دارد که سایر کشورها هم خیلی به توافق پایبند نباشند و شاهد افزایش یکباره عرضه و برهم ریختن بازار باشیم.
درست است توافق صورت گرفته به صورت صددرصدی اجرا نشده اما می‌توان میان تحقق آن را بالای ۸۰ درصد دانست، که رقم بی سابقه ای در توافق‌های صورت گرفته محسوب می‌شود. همین مساله موجب شده بی اعتمادی بازار به مدیریت عرضه را از بین برده و نوعی اطمینان خاطر نسبت به پایبندی کشورهای صادرکننده نفت به توافق‌های لازم برای مدیریت قیمت‌ها ایجاد شده است. اما اینکه هر کشوری تلاش می‌کند که بار کاهش تولید خود را روی دوش دیگران بیندازد و خود با تمام ظرفیت به تولید ادامه دهد، یک رفتار طبیعی در بازار است که هیچ گاه نمی توان به صورت صد درصدی آن را از بین برد.
اما در ماه‌های گذشته شاهد بودیم که بدون همکاری تمامی کشورها به ویژه غول‌های نفتی جهان مدیریت بازار غیر ممکن است. هرچند که در دور جدید توافق اعلام شده که کشورهایی که تعهدات خود را در ماه می و ژوئن را اجرایی نکرده‌اند، باید در ماه‌های پیش روی یعنی در ماه ژوئیه، اوت و سپتامبر اضافه تولید را جبران کرده و به نوعی تولید کمتری داشته باشند، اما همواره در هر توافقی، عهد شکنی‌هایی وجود دارد مهمترین مساله پایبندی تولیدکنندگان و صادرکنندگان بزرگ نفتی همچون همچون روسیه و عربستان به توافق و کاهش تولید هستند.
هرچند که توافق صورت گرفته در رابطه با کاهش ۹.۷ میلیون بشکه ای تولید نفت به صورت صد درصدی اجرا نشده اما می‌توان میان تحقق آن را بالای ۸۰ درصد دانست، که رقم بی سابقه ای در تاریخ صنعت نفت محسوب می‌شود
حالا اینکه کشورهای مثل عراق و مکزیک و نیجریه خیلی در این مسیر همراه نیستند، خیلی نمی تواند تاثیر گذار باشد. اما اگر کشورهایی همچون روسیه و عربستان اعلام کنند که قصد خروج از توافق را دارند، بازار واکنش منفی زیادی به این تصمیم آنها نشان خواهد داد. ضمن اینکه تعداد کشورهایی که به توافق متعهد بودند قابل مقایسه با این کشورها نیست.
* فکر می‌کنید روند روبه رشد قیمت‌ها تا کی ادامه پیدا کند و احتمال اینکه دوباره قیمت‌ها کاهش پیدا کند، وجود دارد؟
پیش بینی وضعیت قیمت‌ها در بازار نفت امکان پذیر نیست. به عنوان مثال هیچ کس فکرش را هم نمی کرد که در امسال قیمت نفت در برهه ای از زمان حتی منفی شود. بنابر این اگر متغیرهای غیر اقتصادی غیر قابل پیش بینی بازار را تحت تاثیر غیر قابل پیش بینی قرار ندهد و مدیریت عرضه ادامه پیدا کند، در آینده واکنش‌های مثبت بیشتری از طرف بازار خواهیم بود و قیمت‌های بهتری هم تجربه می‌کنیم.
در هفته گذشته قیمت نفت حدود ۱۸ درصد افزایش یافت. این نشان می‌دهد که رشد قیمت نفت با شیب تقریبا خوبی در حال انجام است و دست یافتن به نفت بالای ۵۰ خیلی محتمل است
* توجه به روند رو به رشد قیمت‌ها آیا ما در سال ۲۰۲۰ نفت بالای ۵۰ دلار را خواهیم دید؟
روز جمعه، معاملات آتی نفت خام برنت، معیار جهانی قیمت نفت، برای اولین بار از ماه مارس به بالای ۴۲ دلار در هر بشکه رسید. این هفته قیمت‌ها بیش از ۱۸ درصد افزایش‌یافته است. قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت، معیار قیمت نفت امریکا هم به بیش از ۳۹ دلار در هر بشکه رسید. بنابر این رشد قیمت نفت با شیب تقریبا خوبی در حال انجام است و دست یافتن به نفت بالای ۵۰ خیلی محتمل است.
* با احتساب کاهش تولید کشورهایی همچون آمریکا و کانادا تولید نفت چیزی حدود ۱۹ میلیون بشکه کاهش پیدا کرده است. تکلیف تولید کشورهای غیر اوپکی در ماه‌های آینده چیست؟
بر اساس آنچه اعلام شده کاهش تولید حدود ۱۰ میلیون بشکه ای نفت این کشورها برای دو ماه قرار بوده ادامه پیدا کند. اما راجع به اینکه این کشورها بعد از ژوئن خود می‌خواهند تولید خود را در همین سقف حفظ کنند، هنوز هیچ چیزی اعلام نشده و تصمیمی گرفته نشده است. اما تا آنجایی که من اطلاع دارم آمریکا خیلی علاقه مند به رشد قیمت‌هاست. کشوری که رئیس جمهورش مدام اعلام می‌کرد که قیمت نفت باید کاهش پیدا کند، حالا خود یکی از حامیان اصلی افزایش قیمت شده است.
به طور قطع اگر قیمت نفت افزایش پیدا نکند، بیکاری عظیمی در صنعت نفت این کشور اتفاق می‌افتد و این مساله اصلا به نفع دونالد ترامپ نیست. به همین دلیل من فکر می‌کنم تا زمانی که آمریکا به قیمت مورد نظر خود دست پیدا نکند، صنعت نفت شیل از بحران خارج نشود، مدیریت عرضه و کاهش تولید در این کشورها ادامه پیدا کند.
* با توجه به اینکه قیمت تمام شده تولیدات نفت شیل در برخی مناطق به حدود ۶۰ دلار هم می‌رسد، قیمت مورد نظر آمریکا چه قیمتی است؟
قیمتی مطلوب برای این کشور، قیمتی است صنعت نفت آمریکا را سرپا نگه دارد. همانطور که اشاره کردید قیمت نفت در این کشور حوزه به حوزه متفاوت است. ممکن است در برخی از حوزه‌ها تولید هر بشکه نفت حدود ۶۰ دلار هم تمام شود اما در برخی از حوزه‌ها این قیمت پایین تر است. اما مسلم است که قیمت‌های زیر ۵۰ دلار نمی تواند قیمت مطلوبی برای این کشور باشد و حداقل تا زمانی که که قیمت‌ها به بالای ۵۰ دلار برسد، دونالد ترامپ اوپک را در مدیریت عرضه همراهی خواهد کرد. به طور قطع اما بعد از رسیدن به قیمت مطلوب دیگر انگیزه‌ای برای کاهش تولید نخواهد داشت.
اگر قیمت نفت افزایش پیدا نکند، بیکاری عظیمی در صنعت نفت آمریکا اتفاق می افتد و این مساله اصلا به نفع دونالد ترامپ نیست. به همین دلیل تا زمانی که آمریکا به قیمت مورد نظر خود دست پیدا نکند، صنعت نفت شیل از بحران خارج نشود، مدیریت عرضه و کاهش تولید در این کشورها ادامه پیدا کند
* اما اگر آمریکا بعد از ژوئن اعلام کند که قصد دارد تولیدات خود را به سطح قبل از توافق افزایش دهد، کشورهایی همچون روسیه و عربستان چه واکنشی نسبت به تصمیم نشان خواهند داد؟
تجربه ماه‌های قبل نشان داد که اوپک به تنهایی قادر به مدیریت قیمت‌ها در بازار نیست. به طور قطع آمریکا دوست دارد که بیشتر بار کاهش تولید روی دوش اوپک باشد، اما بدون همراهی تمامی کشورهای صادرکننده نفت امکان تعدیل مثبت قیمت‌ها نیست. اگر کشوری بخواهد پا پس بکشد، کشورهای دیگر هم دلیل برای پایبندی به توافق نخواهد داشت. ضمن اینکه دیدیم تا زمانی که تمامی کشورها حاضر به کاهش تولید نشده بودند، این توافق‌ها اجرایی نشده بود. هر چند که قیمت نفت نسبت به گذشته ۱۸ درصد افزایش پیدا کرده، اما این رشد به معنی ایجاد ثبات در بازار نفت نیست. تا زمانی که قیمت‌ها در بازار نفت به تثبیت برسد، مدیریت عرضه باید ادامه پیدا کند، در غیر این صورت دوباره شاهد افت قیمت‌ها و زیان تمامی کشورهای صادرکننده نفت از این ناهماهنگی خواهیم بود.
نظر شما