بازار؛ گروه بین الملل: حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در سفر اخیر خود به عمان از دریافت ایده‌هایی درباره احیای برجام خبر داد و از نقش سازنده و نیات صادقانه سلطان عمان در این خصوص تشکر کرد. جزئیاتی از این پیشنهادات منتشر نشده است. از سوی دیگر سلطان عمان قرار است سفری به ایران داشته باشد.
همچنین رسانه های غربی از پیشنهاد امریکا در خصوص توافق موقت خبر داده بودند که ایران هر گونه توافق موقت درباره مذاکرات احیای برجام را رد کرد.
همچنین در جدیدترین تحول، آژانس بین المللی انرژی اتمی دوربینهای جدید که در سفر رافائل گروسی مدیر کل آژانس مورد تفاهم ایران و آژانس قرار گرفته بود را در برخی سایتهای هسته ای مورد توافق با ایران نصب کرده است.
با وجود این به گفته یک منبع درون تشکیلات سیاسی ایران، ایالات متحده تأکید کرده که پیشرفت بیشتر در مذاکرات بدون توافقی بر سر موضوع زندانیان دوتابعیتی آمریکایی و ایرانی حاصل نخواهد شد. این منبع گفت که این مسئله پیچیدگی جدیدی به ماجرار افزود و مایه اختلاف دو طرف شد.
میدل‌ایست آی به نقل از منابع ایرانی خود مدعی شده مقامات آمریکایی خواهان آزادی چهارمین زندانی هستند و نهادهای ایران در مورد موافقت با این مسئله اختلاف نظر دارند.
بنا بر این گزارش، منابع ایرانی نزدیک به مذاکرات به میدل‌ایست آی گفتند که تلاش‌ها برای دستیابی به توافق هسته‌ای موقت بین ایران و آمریکا به خاطر مخالفت تهران با آزادی زندانی‌های آمریکایی متوقف شد.
در اوایل این ماه، تهران و واشنگتن پیشرفت خوبی در مذاکرات بر سر یک توافق موقت داشته باشند که قرار بود در ازای محدودشدن غنی‌سازی هسته‌ای ایران، برخی تحریم‌های آمریکا لغو شود.
قبلا دو طرف در مذاکرات برای احیای توافق برجام به بن‌بست رسیده بودند. اما به ادعای میدل‌ایست آی گفتگوهای مستقیم بین رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران و امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل بر سر یک توافق موقت غیررسمی، در حال پیشرفت بود.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست، و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.
مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحدهای تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.
پل پلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد، و کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه پرینستون است. کتاب های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».
*پس از خوشبینی های که بعد از سفر سلطان عمان به ایران برای توافق در مورد موضوع هسته ای ایران (حداقل توافقی که تنشها را افزایش ندهد) با امریکا ایجاد شده بود، شاهد عقبگرد در این زمینه هستیم که رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز اخیرا به آن اشاره کرده است. دلیل این توقف چیست؟
من فکر می کنم آنچه که به نظر می رسد یک عقبگرد است تا حد زیادی یک نتیجه طبیعی از امیدها است که شاید زودتر زیاد شده است، زمانی که بازدیدها و جلساتی مانند آنهایی که عمانی ها در آن حضور داشتند، تصور پیشرفت را نشان دادند، که ممکن است با پیشرفت واقعی در پشت صحنه مطابقت داشته باشد یا نداشته باشد.
ما نمی دانیم که چقدر پیشرفت واقعی در پر کردن شکاف ها در مورد مسائل حاصل شده است، و هر یک از چندین موضوع اساسی ممکن است نقطه گیر اصلی امروز باشد.
*بر اساس اخبرا منتشر شده، مواردی که بین ایران و آمریکا مطرح شده پکیچی از موضوعات مانند سیاست منطقه ای ایران، آزادی زندانیان امریکایی، توقف در غنی سازی بیشتر از ۶۰ درصد توسط ایران و همکاری تهران با آژانس بین المللی انرژی اتمی عنوان شده است. به نظر شما این موضوعات در پیوند با یکدیگر برای طرفین معنا دارد؟
همه این موضوعات حداقل برای یکی از طرفین اهمیت دارد، به این معنی که آنها موضوعات مهمی در مذاکرات بین طرفین هستند. ارتباط طبیعی بین بسیاری از این مسائل وجود ندارد و پرداختن به همه آنها به یکباره پیچیدگی بیشتری ایجاد می کند.
طرح موضوعات غیر هسته ای در مذاکرات ایران و آمریکا هم جنبه های مثبت دارد و می تواند به مذاکرات کمک کند و هم جنبه های منفی
اما وجود مسائل مختلف فرصت بیشتری برای مبادلاتی می دهد که ممکن است به رسیدن به توافق کمک کند. برای دولت ایالات متحده، آزادی آمریکایی های بازداشت شده ممکن است چیزی باشد که دولت بایدن بیشتر از همه دوست دارد در کوتاه مدت به آن دست یابد.
*رافائل گروسی اخیرا اعلام کرده که همکاری ایران با آژانس مورد انتظار وی نیست. ایا این سخنان را نمی توان به عنوان اهرم فشاری بر ایران در مقطع کنونی ارزیابی کرد؟ یعنی اگر ایران به موارد مطرح در مذاکرات اخیر با امریکا عمل نکند، اهرم آژانس علیه اش فعال خواهد شد؟
اظهار نظر گروسی احتمالاً اظهارنظر صادقانه ای در مورد مقایسه همکاری ایران با انتظارات قبلی او است.
اظهارات اخیر رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه برنامه هسته ای ایران نوعی اهرم فشار تلویحی است
همچنین مقداری اهرم تلویحی وجود دارد، در آن بیانیه‌ای که اگر با افزایش همکاری ایران همراه نباشد، می‌تواند به اقدام علیه ایران در نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منجر شود.
*اکتبر سال جاری تحریمها علیه برنامه موشکی ایران مطابق توافق برجام برچیده می شود. از سوی دیگر کشورهای اروپایی درصدد هستند تا تحریم برنامه موشکی ایران را تمدید کنند. از این اقدام به عنوان اولین نقض حقوقی آشکار توسط اروپا یاد شده است. به نظر شما وضع تحریم علیه برنامه موشکی ایران چه نتایجی بر گفتگوهای ایران با طرف مقابل خواهد داشت؟
با توجه به اینکه این ایران نبوده است که برجام را نقض کرده است، تعجب آور نیست که ایران به چنین اقدامی از سوی اروپایی ها واکنش قاطعانه نشان دهد. با این حال، با توجه به اینکه واقعاً نمی توان گفت که برجام از زمان ایالات متحده، هنوز به قوت خود باقی است، اگر چنین اقدام اروپایی را خارج از برجام توصیف کنیم، به جای «نقض» برجام می توان برداشت از حساب در نظر گرفت.
*با توجه به رخدادهای اخیر، پیش بینی شما از حصول به توافق چیست و چه نوع توافقی محتمل است؟
هنوز فرصت مناسبی برای نوعی تفاهم غیررسمی در مورد عدم تشدید وضعیت فعلی وجود دارد. حداقل برای سال آینده، شانس کمی برای یک توافق رسمی جدید وجود دارد.
نظر شما