ضعف در تحقیق و توسعه؛ پاشنه آشیل تراکتورسازی | با حذف مالیات بر ارزش افزوده تراکتور را ارزان سازید

بازار؛ گروه کشاورزی: تراکتور به عنوان یکی از اصلی ترین و کاربردی ترین ماشین آلات در حوزه کشاورزی به خصوص در بخش زراعت شناخته می شود. با این وجود کشاورزان و بهره برداران بخش از دو نظر نسبت به این محصول گلایه هایی دارند. در واقع از یکسو کشاورزان معتقدند محصول تولیدی کیفیت و کارایی لازم را ندارد و از سوی دیگر بحث افزایش قیمت این محصول برای کشاورزان چالش زا است. در رابطه با بررسی دلایل نارضایتی کشاورزان از کیفیت آنچه به نام تراکتور ایران در کشور تولید می شود کارشناسان بسیاری اظهار نظر کرده اند و عواملی همچون «انحصاری بودن تولید، ضعف در تامین قطعات باکیفیت و همچنین منفعت طلبی شرکت تراکتورسازی و عدم توجه به کیفی سازی تولیدات خود» را در این امر دخیل می دانند. با این وجود «علی نیلی» دبیر انجمن ملی سیب زمینی ایران معتقد است فراتر از این موضوعات باید به داستان تراکتور، کمباین و غیره نگریست. به این معنا که آنچه امروز در کشور تولید می شود متناسب و سازگار با شرایط اقلیمی کشور نیست.

تراکتورهای روز دنیا با ماهواره کار می کنند و تراکتور ایران جا مانده است

نیلی در گفتگو با بازار می گوید: اگر بخواهیم تراکتورهای ساخت ایران را با تکنولوژی کشورهای توسعه یافته مقایسه کنیم تفاوت زیاد است چون تراکتور مدت ها است با ماهواره کار می کند. به عنوان مثال از طریق داده های ماهواره ای شرایط آبی و خاکی سنجیده می شود و در یک جا اعلام می شود شخم را ۱۰ سانتی متر بزند و در جای دیگر بر فرض می گوید ۱۵ سانتی متر شخم زده شود.

وی افزود: جالب است بدانید در تراکتورهای روز دنیا که از طریق ماهواره ها کار می کند بر فرض حتی اعلام می شود در یک منطقه فلان میزان کود بریزد و در محل دیگر مقدار کود را تغییر می دهد. لذا تراکتورهای تولیدی ما از لحاظ تکنولوژی با تراکتورها روز دنیا بسیار تفاوت دارد.

نیلی، دبیر انجمن سیب زمینی کشور: تراکتورهای تولیدی در کشور متناسب با شرایط اقلیم کشور نیست که ناشی ازضعف در تحقیق و توسعه تراکتورسازی است و این امر هزینه های تولید را بالا می برد

این مقام صنفی خاطر نشان کرد: با این وجود در کشور خودمان هم باید یکسری تغییرات ایجاد شود به این معنا که باید پیشرفت کند؛ یعنی تراکتورهایی که الان داریم متناسب با شرایط اقلیمی کشور نیست چون خاک ما فرق می کند. در حقیقت از زمانی که تراکتورهای رومانی وارد ایران شد این ماشین با شرایط جای دیگری منطبق بوده است. به این معنا که عمق و حاصلخیزی خاک اروپا با خاک ایران متفاوت است. به طوری که عمق خاک و حاصلخیزی خاک اروپا از ایران بیشتر است ضمن اینکه خاک ما کلوخی زیاد دارد.

خلا واحد تحقیق و توسعه در تراکتور سازی

وی ادامه داد: در نتیجه اگر بخواهیم وضعیت تراکتور کشور با کلیه لوازم همچون دنباله بندها را بررسی کنیم باید بگوییم که با شرایط اقلیمی ما نتوانسته است هماهنگ شود. لذا باید یک گروه تحقیق و توسعه (R&D) در این شرکت تشکیل شود و بر اساس آن تولید صورت بگیرد.

نیلی افزود: از سوی دیگر به نظر بنده به میزان قابل توجهی هم تراکتورهای کشور از نظر خود کارکرد و همچنین از نظر سوخت قابل قبول نیست. بنابراین باز هم با تاکید بر اینکه در حوزه تراکتور مهمترین مساله این است که ضعف در تحقیق و توسعه داریم، معتقدیم که تراکتور سازی بایستی با زارعین در تعامل باشد و بحث کارشناسی باید انجام بدهند و سپس آن را به صورت عملیاتی در مزرعه وارد کنند.

این فعال بخش زراعت کشور همچنین اظهار داشت: از سوی دیگر بخشی از نارضایتی از کیفیت تراکتور و آنچه در بخش ماشین آلات کشاورزی وجود دارد به مرکز تحقیقات مکانیزاسیون بر می گردد؛ به این معنا که اگر فردی به عنوان یک طراح یا ایده پرداز برای بهبود کیفیت تراکتور ایده ای داشته باشد و روی آن کار کرده باشد وقتی برای گرفتن تاییدیه به مرکز توسعه مراجعه می کند با این مشکل یا بهتر بگوییم با این ترس مواجه می شود که ممکن است «حق مالکیت معنوی» آن ایده خدشه دار شود.

وی تاکید کرد: به عبارت دیگر افرادی که صاحب ایده ای هستند این واهمه و ترس را دارند که حق مالکیت شان از بین برود و یا توسط افراد دیگری مورد سو استفاده قرار بگیرد. پیامد چنین اتفاقی این است که یک خود سانسوری انجام می شود و افرادی که ایده ای برای بهبود کیفیت ماشین آلات دارند به اصطلاح پا پیش نمی گذارند.

برخلاف کشورهای پیشرفته بخش جلویی تراکتورهای ایران در زراعت کارکرد ندارد

دبیر انجمن ملی سیب زمینی ایران می گوید: از سوی دیگر یکی از مواردی که به صورت عملیاتی بنده از نزدیک دیده ام و در کشور ما وجود ندارد بحث استفاده از بخش جلویی تراکتور است. در واقع در کشور انگلستان از انرژی بخش جلویی تراکتور و بخش عقب هر دو همزمان استفاده می شود.

وی ادامه داد: برای محصولی مانند سیب زمینی تراکتورها به نحوی است که در جلو تراکتور یک تراشه قطع کننده برای سَربرداری سیب زمینی بذری وجود دارد که بوته های سیب زمینی را به اصطلاح سرزنی می کند و در پشت تراکتور همزمان سمپاشی می کند. در واقع این عمل در این راستا صورت می گیرد که وقتی سیب زمینی بذری شاخ و برگ کمتری داشته باشد نیاز به سم کمتری دارد و لذا مقرون به صرفه تر است. اما در ایران فقط کاربرد تراکتور در استفاده از دنباله بند است و جلوی تراکتور کاربردی ندارد و بهره برداری نمی شود. چون متعلق به قدیم است. لذا به همین دلیل تاکید داریم که در تراکتور سازی کشور به شدت نیاز به بخش تحقیق و توسعه دارد.

واردات تراکتور به تنهایی گره گشا نیست

بر اساس این گزارش در حالی نسبت به کیفیت و قیمت تراکتور کشور انتقاداتی وجود دارد که از یکسو برخی معتقدند در حوزه ساخت تراکتورهای کوچک که توان تردد در اراضی کوچک به راحتی ممکن شود نیز چندان کار نشد است و این خود یک ضعف محسوب می شود. به خصوص اینکه مساحت اراضی کشاورزی غالبا کمتر از دو نیم هکتار است و یکپارچه سازی اراضی صورت نگرفته است. البته در حوزه تراکتورهای باغی شرایط به گونه ای دیگر است و تراکتور سازی نیز تراکتورهای کوچک باغی تولید و عرضه کرده است اما برای زمین های زراعی کوچک چنین امکاناتی کمتر فراهم است.

نیلی در این خصوص نیز می گوید: به طور کلی می توان گفت تراکتورهایی که در مزارع ایران کار می کند از یک طرف با شرایط آب و هوایی کشور و حاصل خیزی خاک کشور سازگاری ندارد در نتیجه هزینه های تولید ما بالا می رود. از سوی دیگر ما مزارع کوچک هم داریم و بنابراین الزامی است که تراکتورهایی متناسب با مزارع کوچک هم طراحی شود. همانطور که برای باغات کشور تراکتورهای کوچک طراحی شده است.

علاوه بر قیمت بالای تراکتور، زارعان با استهلاک تراکتور و کمباین نیز مواجه هستند و لذا باید برای نوسازی این ماشین الات تسهیلات مناسبی تخصیص داده شود

در واقع در حالی که برخی کارشناسان معتقدند کیفیت پایین تراکتور ریشه در انحصاری شدن تولید دارد، این فعال بخش زراعت معتقد است واردات تراکتور از کشورهای دیگر صرفا گره گشا نخواهد بود بلکه باید شرکت های دانش بنیان و زارعان دور هم جمع شوند و مسائل مختلف را بررسی کنند. سپس بر اساس شرایط اقلیم کشور شامل آب، هوا، خاک و شرایط دانش زارع محصول تولید کنند.

مالیات بر ارزش افزوده و گرانی تراکتور

از سوی دیگر علاوه بر بالا بودن قیمت تراکتور که خرید را برای کشاورز و زارع غیرممکن و یا سخت می کند، برخی کارشناسان معتقدند در کنار این قیمت بالا بحث استهلاک بالای ماشین الاتی همچون تراکتور و کمباین هم مطرح است. یعنی چون ماشین الات کشاورزی کار کرده هستند و عمر بالایی دارند لذا وقتی در مزرعه تراکتور از کار می افتد به نوعی خلل در روند تولید ایجاد می شود. لذا برخی می گویند باید به تولید کننده از طریق اعطای وام و تسهیلات ارزان قیمت کمک شود تا زارعان بتوانند ماشین الات خود را نو کنند. این در شرایطی است که نیلی، می گوید: علاوه بر موارد نامبرده مساله ارزش افزوده تراکتور و دنباله بندها نیز موجب به گرانی تراکتور دامن زده است و لذا باید دولت مالیات بر ارزش افزوده را بردارد تا زارع بتواند تراکتور خریداری کند.

ذوالفقاری رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی: در سفر استانی رئیس جمهوری ۵ هزار میلیارد تومان بابت خرید تراکتور به کشاورزان با توان مالی پایین اختصاص یافته که اگر میانگین قیمت تراکتور را ۴۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم می توان ۱۲ هزار دستگاه تراکتور خریداری و به کشاورزان داد

گفتنی است بر اساس این گزارش، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور در سفر استانی خود به آذربایجان شرقی، از تخصیص ۵۰ هزار میلیارد ریال اعتبار برای توسعه مکانیزاسیون بخش کشاورزان خبر داد. به گفته کریم ذوالفقاری رئیس مرکز توسعه مکانیزاسیون و صنایع کشاورزی این تسهیلات در چارچوب حمایت از تولید و اشتغال در بخش کشاورزی و سرعت بخشیدن به توسعه مکانیزاسیون در این بخش است.

ذوالفقاری همچنین با تاکید بر اینکه مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان از این تسهیلات برای خرید تراکتور توسط کشاورزانی که است که توان مالی خرید ندارد است، می گوید: به این ترتیب با توجه به اینکه هر دستگاه تراکتور بین ۳۵۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان قیمت دارد بنابراین به طور میانگین اگر ۴۰۰ میلیون تومان را در نظر بگیریم حدود ۱۲ هزار دستگاه تراکتور می ‌توان با این مبلغ خریداری کرد و در اختیار کشاورزان قرار داد.

گفتنی است بخش مکانیزاسیون کشاورزی کشور خود ردیف اعتباری به مبلغ ۱۰ هزار میلیارد تومان در بانک کشاورزی برای خرید کمباین، تراکتور و غیره دارد اما به دلیل اینکه حجم تقاضای تراکتور بیش از سایر ادوات است، چندی پیش از سوی رئیس جمهور نیز اعتباری ۵هزار میلیارد تومانی برای خرید تراکتور توسط کشاورزانی که توان مالی بالایی برای خرید ندارند تخصیص یافته است.