بی ثباتی بازار صادراتی ادوات کشاورزی کشور؛ بخش خصوصی از اشتباهات سیاسی ضربه می بیند

بازار؛ گروه کشاورزی: کشاورزی جهان در حال توسعه است و بسیاری از دولت ها در راستای افزایش بهره وری محصولات کشاورزی و کاهش ضایعات بخش از تکنولوژی های نوین و علم روز بیشترین استفاده را در بخش های مختلف کشاورزی می برند. به این ترتیب ضمن به کار گیری نوین ترین تجهیزات و دانش روز در مزارع و باغات خود سعی دارند با تعامل و ارتباط با سایر کشورها از روش های نوآورانه ای که در دیگر مناطق نیز استفاده می شود و تحولاتی مثبت در این بخش را رقم می زند نیز بهره بگیرند و در راستای تحقق این اهداف نیز بودجه های قابل توجهی را تخصیص می دهند. به این ترتیب بازار جهانی تجهیزات و ادوات کشاورزی به خصوص ادوات بزرگ همچون تراکتور پویا است و کشورها در تلاش هستند تا با توسعه تولیدات و بازارهای هدف سهم بیشتری از این بازار داشته باشند.

سهم ۴۴ درصدی تراکتور از بازار جهانی ادوات کشاورزی

بر این اساس گزارشات جهانی منتشر شده حاکی از این است که ارزش بازار جهانی ادوات و تجهیزات کشاورزی در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۶۲ میلیار دلار بوده و در سال ۲۰۲۲ از ۱۵۷ میلیارد دلار فراتر رفته است. این در حالی است که پیش بینی می شود بازار جهانی ادوات و تجهیزات کشاورزی ظرف مدت یک دوره ده ساله یعنی از ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۳ به طور متوسط بیش از ۴ درصد رشد داشته باشد و در پایان سال ۲۰۳۳ به بالغ بر ۲۳۸ میلیارد دلار برسد.

از سوی دیگر در حالی به گفته کارشناسان، استفاه از ادوات و تجهیزات کشاورزی به کشاورز کمک می کند تا کیفیت و کمیت بذر محصولی که کشت می کنند را از طریق استفاده موثر از منابع آبی، زمین، کود و سموم کشاورزی، بهبود ببخشد که این عوامل خود محرکی برای رشد بازار جهانی ادوات کشاورزی است. در خصوص ادوات و تجهیزات کشاورزی نکته جالب توجه این است که در سال ۲۰۲۲ تراکتور ۴۴ درصد از سهم بازار جهانی ادوات را به خود اختصاص داده که عمدتا به دلیل افزایش استفاده از تراکتور برای کلیه عملیات های کشاورزی از کاشت بذر، آماده سازی زمین، درو کردن، نقل و انتقال محصولات و غیره است. همچنین گزارشات منتشر شده نشان می دهد در سال ۲۰۲۱ منطقه خاورمیانه و آفریقا سهمی به ارزش ۱۱میلیارد از این بازار داشته اند و پیش بینی می شود تا ده سال آینده سهم این دو منطقه به طور میانگین حدود ۳درصد رشد کند.

فروش بیشتر ادوات کشاورزی برابر با زیان بیشتر شده است

در ایران نیز اگرچه تولید تجهیزات و ادوات کشاورزی تا حدودی توانسته نیاز داخل را به خصوص در بخش ادوات کوچک تامین کند و بخشی از این تولیدات نیز راهی کشورهای اطراف شود اما با توجه به شرایط حاکم تولید کننده های این حوزه نیز مانند دیگر بخش ها با مشکلات و موانع بسیاری روبرو هستند.

ابراهیم بهرام زاده تولید کننده ادوات کشاورزی در خصوص شرایط حاکم بر تولید تجهیزات و ادوات کشاورزی به خبرنگار بازار می گوید: اوضاع اقتصادی به شدت پر ریسک و متغیر شده و شرایط مخصوصا برای شرکت های تولید کننده به سختی پیش می ‌رود.

تولید کننده های بخش ادوات کشاورزی تمایل چندانی به تولید مثل سابق ندارند زیرا با توجه به شرایط حاکم بر تولید اکنون هرچه بیشتر کالا بفروشند بیشتر ضرر می دهند

وی افزود: با توجه به اینکه مواد اولیه، قیمت دلار و ارز تغییر کرده اما ما تولید کننده ها نتوانستیم این تغییرات را به دولت انتقال بدهیم و دولت هم با توجه به سیاست های کلانی که دارد میخواهد تورم را از طریق فشار بر بخش های مختلف کنترل کند که این تبدیل به معضلی شده است که امیدواریم صدمه جدی به این بخش وارد نشود.

این تولید کننده در خصوص تغییرات شرایط تولید در سال جدید نیز اظهار داشت: فعلا کمی زود است برای اظهار نظر چون اوضاع پیش رو هنوز مشخص نیست و حرکت های فعلی ما نیز ثمرات اقدامات سال قبل است. با این وجود تغییری که در وضعیت تولید نسبت به سال قبل رخ داده این است که سرمایه گذاران یا صاحبان شرکت ها الان تمایلی به پیشرفت در کار ندارند. به عبارت ساده تر الان پیشرفت در کار مساوی است با فروش بیشتر و زیان بیشتر.

وی خاطر نشان کرد: در واقع چون قیمت محصولات متناسب با مواد اولیه افزایش پیدا نکرده الان صاحبان شرکت ها مجبور شده اند از سود شرکت یا هزینه های دیگر بزنند. به طوری که به عنوان مثال در مجموعه ما بودجه تبلیغاتی را تا ۸۰ درصد کاهش داده ایم چون توان هزینه کرد ما پایین آمده، ضمن اینکه بودجه تحقیقاتی به شدت کاهش یافته است. از سوی دیگر سهم سیستم توزیع را کاهش داده ایم که باعث می شود در توزیع تاثیر بگذارد.

بهرام زاده تصریح کرد: بنابراین چون این موضوع در همه شرکتها هم می تواند رخ دهد و متناسب با شرایط سیاست های متفاوتی ایجاد کنند، در کل همه به عبارتی با یک گارد بسته شده می خواهند تولید کنند و چون صرفه اقتصادی وجود ندارد قصد تولید چندانی را ندارند که در ادامه می تواند منجر به این شود که ظرفیت های تولید را کاهش دهند.

تاثیر سیاست های خارجی بر جایگاه ادوات کشاورزی ایران در بازارهای جهانی

بهرام زاده در پاسخ به این سوال که صادرات چقدر می تواند در خروج از این بحران کمک کننده باشد گفت: بحث صادرات هم مشکلات خاص خود را دارد به طوری که الان در صادرات با بحث مبادلات ارزی مواجه هستیم. در حالی که اگر فضای خوبی برای صادرات بود، ورود و خروج ارز راحت بود و می توانستیم با چند صرافی در تعامل باشیم یا ال سی های بین المللی که وجود دارد استفاده می کردیم می شد به عنوان یک اهرم کمک کننده به صادرات برای خروج از بحران نگاه کرد اما اینگونه نیست.

سیاست های خارجی باعث شده که جایگاه ما در بازارهای جهانی متغیر باشد به طوری که در پی اتفاقات رخ داده، ما بازار پرپتانسیل آذربایجان را برای صادرات ادوات و تجهیزات تولیدی خود از دست دادیم

وی در پاسخ به این سوال که تجهیزات کشاورزی ایران آیا در خاورمیانه توانسته جایگاهی داشته باشد یا خیر نیز گفت: با توجه به سیاست های کلانی که کشور پیگیری می کند جایگاه ما در این حوزه جایگاه متغیری است؛ یعنی همیشه فاکتورهای تجارت بین المللی فاکتورهای مشخصی است مثل محصول با کیفیت، محصول با قیمت مناسب، محصول مورد نیاز بازار بین الملل و غیره که اگر این فاکتورها را داشته باشیم موفق هستیم. اما ما با یک معادله بزرگتر هم مواجه هستیم به نام سیاست‌ های خارجی که روی موقعیت ما در بازارهای جهانی تاثیر می گذارد.

بهرام زاده افزود: به عنوان مثال کشور آذربایجان یکی از بازارهای هدف ما بود و با آنها کار می‌کردیم و روی این بازار بسیار هزینه کرده بودیم اما مناسبت‌های سیاسی به هم خورد و متاسفانه کل کار ما به فنا رفت.

این تولید کننده تجهیزات و ادوات کشاورزی خاطر نشان کرد: متاسفانه یا رایزنان اقتصادی ما رایزن های خوب و تخصصی نیستند یا در حوزه خارجی آنطور که باید حرف شان تاثیر گذار باشد نیست. به هر حال هر آنچه هست این است که تصمیم گیران به مناسبت های سیاسی و اثراتی که بر تولیدات ما می گذارد توجه کافی ندارند و گاها بخش خصوصی از این اشتباهات سیاسی خیلی ضربه می بیند.

کشورهای شمالی، شرقی و غربی بازارهای هدف تجهیزات کشاورزی ایران

این تولید کننده ادوات کشاورزی همچنین در پاسخ به این سوال که برقراری تعاملات کشور با عربستان می تواند برای محصولات شما گره گشا باشد و بازارسازی شود یا خیر گفت: عربستان بازاری ندارد و بخش زیادی از کشاورزی به اصطلاح کشاورزی ساختگی است که در این حوزه چندان کشور ما وارد نشده است. با این وجود بحث ما کشورهای جامعه هدفی همچون «کشورهای همسایه شمالی، شرقی و غربی» است که اگر در این بازارها فضا ایجاد شود شرایط بهتری برای تولیدات این حوزه رقم می خورد.

وی ادامه داد: در واقع سیاست گذاری باید به شکلی باشد که با جامعه هایی که کشاورزی پیشرفته دارند ارتباط برقرار کنیم و بعد انتظار داشته باشیم چقدر بخش کشاورزی ما از بازار آنها را تامین کند.

بهرام زداده با بیان اینکه اقتصاد و خصوصا اقتصاد بین المللی نیاز به یک ثبات دارد گفت: به نظر بنده باید در تصمیم گیر های سیاسی فعالان اقتصادی بخش خصوصی بیشتر دخالت داشته باشند تا این ثبات در پی مناسبت های سیاسی به هم نریزد.