تهمینه غمخوار؛ بازار: «با وجود نگرانی های مربوط به تقاضا، کاهش غافلگیرانه تولید اوپک پلاس عاملی در راستای افزایش قیمت نفت بوده که می تواند قیمت نفت را به راحتی به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه سوق دهد. دلیل این حرکت ناگهانی چیست؟ نگرانی های بازار، انسجام قوی اوپک پلاس و استراتژی‌های جدید این ائتلاف این تغییرات را هدایت می‌کنند. صادقانه بگویم، آخرین اقدام اوپک پلاس ما را هم سورپرایز کرد»، این مطالب گزیده ای از صحبتهای دکتر «فریدون فشارکی» بنیانگذار و رئیس FGE، شرکت مطرح مشاوره بازار جهانی انرژی در گفتگو با خبرنگار بازار است.
وی که از پیشگامان تحلیل بازار نفت و گاز و مطالعات بازارهای انرژی آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه از ۱۹۸۰ است، گفت: آخرین تحلیل ما از شرایط بازار این بود که اوپک پلاس قرار بود به مسیر خود در راستای تصمیم خود در اکتبر سال پیش ادامه دهد و از گزینه کاهش تولید در آینده در صورت نیاز استفاده کند، که این کاملا منطقی به نظر میرسید. همچنین، ما انتظار داشتیم که ذخایر انبارها بدون تغییر چشمگیر و هموار باقی مانده که چنین شرایطی تضمین کننده تداوم نفت برنت ۸۰ دلاری (در هر بشکه) می باشد.
بنیانگذار و رئیس FGE اضافه کرد: اگرچه بحرانهای بانکی موجب ظهور نگرانی های کاهش تقاضا و افت موقت قیمت نفت شد، اما اخیراً و همانطور که انتظار داشتیم شاهد بازگشت قیمت‌ها بوده ایم. علیرغم تداوم برخی نگرانی ها در مورد تقاضا، این کاهش سقف تولید اعلام شده باعث افزایش بیشتر قیمت ها شده است. نکته کلیدی این است که این بار و برخلاف آخرین کاهشی که از اوپک پلاس شاهد بودیم، تمامی تولید کنندگان موافق این تصمیم در اوپک تولید خود را واقعا کاهش خواهند داد.
عضو ارشد انجمن اقتصاد انرژی ایالات متحده تصریح کرد: در نتیجه، اکنون ما شاهد تولید حدود یک میلیون بشکه نفت در روز کمتر از آنچه قبلاً انتظار داشتیم، هستیم. با این تغییر در عرضه نفت خام، پیش بینی ما برای وضعیت تراز عرضه و تقاضای آتی نشان می دهد که میزان برداشت از ذخایر نفتی تا پایان سال ۲۰۲۳ به شدت روند افزایشی خواهد داشت.
دکتر فشارکی گفت: قیمت نفت به راحتی می تواند به سمت ۱۰۰ دلار در هر بشکه افزایش یابد و در واقع، ما انتظار داریم که اگر اوپک پلاس در مسیر فعلی خود باقی بماند، قیمت ها از ۱۰۰ دلار در هر بشکه نیز فراتر رود. سوالی که مطرح می شود این است که چرا اوپک پلاس تا این اندازه قاطعانه و سریع عمل کرد؟ ما در آخرین چشم انداز «رسمی» اوپک که منتشر شده است مطلب یا نشانه ای نمی بینیم که نشان دهنده نیاز به کاهش سقف تولید باشد. در واقع، در آخرین گزارش اوپک نیاز بازار به نفت خام اوپک پلاس (Call on OPEC+) حتی از برآورد ما درFGE هم بالاتر است.
تقاضا برای نفت خام، به ویژه از سوی کشورهای در حال توسعه، هنوز خوب و پویا به نظر می رسد
وی افزود: بر همین اساس، به نظر می رسد این حرکت ناگهانی و شوکه کننده، ناشی از ترکیبی از نگرانی های بازار اوپک پلاس، انسجام قوی اوپک پلاس و به ویژه استراتژی های جدید این ائتلاف باشد. بنابراین، بسیار مهم است که این ابهامات و عوامل کلیدی پشت این تصمیم را بررسی کرد.
فریدون فشارکی در خصوص سوال خبرنگار بازار مبتنی بر نگرانی های مرتبط با تقاضا گفت: ما شاهد رشد متوسط تقاضا به میزان ۲.۵ میلیون بشکه در روز در سال جاری خواهیم بود. این میزان ممکن است زیاد به نظر برسد، اما ۱.۶ میلیون بشکه در روز از این میزان مربوط به آخرین مرحله بهبودی کووید (بیشتر در چین و سوخت جت) و در واقع تنها ۹۰۰ هزار بشکه در روز مرتبط به عملکرد اقتصاد جهانی است. بر همین اساس، شاخص‌های اقتصاد، صنعت و حمل و نقل که ما رصد می‌کنیم تاکنون مطابق با چشم‌انداز ما بوده است.
دکتر فشارکی: ما چشم انداز رشد تقاضای خود را برای سال ۲۰۲۳ در پی تصمیم اخیر اوپک پلاس، کاهش خواهیم داد
بنیانگذار و رئیس FGE ادامه داد: البته، عرضه کمتر از حد انتظار اوپک به معنای افزایش قیمت نفت و کاهش تقاضا است، بنابراین، ما چشم انداز رشد تقاضای خود را برای سال ۲۰۲۳ در پی این تصمیم اخیر اوپک پلاس کاهش خواهیم داد. اما نکته اصلی این است که تقاضا برای نفت خام، به ویژه از سوی کشورهای در حال توسعه، هنوز خوب و پویا به نظر می رسد.
وی گفت: علاوه بر این، مارجین های پالایشگاهی قوی هستند و این موضوع نشان می دهد که تقاضای بخش های پایین دستی نفت برای محصولات نفتی نیز به میزان کافی و در حال رشد است. با این حال، اوپک نفت خود را پیشاپیش می‌فروشد و ممکن یا حتی محتمل است که آنها شاهد افت تقاضای خریداران در بازار برای نفت خام آنها در ماه های آینده بوده باشند که البته دیگران آن را در حال حاضر نمی بینند. در واقع، اخیراً گزارش ها در خصوص وضعیت مناسب بازار برای فروشندگان نفت خام خاورمیانه کاهش یافته است.
دکتر فشارکی گفت: یکی از جنبه های مهم، زمان بندی واردات نفت خام چین و افزایش مصرف داخلی آن است. در حالی که انتظار داریم تقاضای واقعی چین، یعنی مصرف داخلی در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ رشد فزاینده ای داشته باشد، واردات نفت خام این کشور در ماه مه به اوج خود خواهد رسید و در ادامه سال کاهش خواهد یافت. به نظر می رسد که اوپک درک کاملی از دینامیک بازار نفت خام چین دارد.
کشورهای خاورمیانه عضو اوپک اکنون شاهد ورود نفت خام روسیه به بازارهای اصلی آسیایی خود بوده و تنها راه برای جلوگیری از این امر در شرایط تحریم این است که روسیه نفت خام کمتری تولید کند
عضو ارشد انجمن اقتصاد انرژی ایالات متحده در خصوص عرضه و انسجام اوپک پلاس نیز بیان کرد: بسیاری نگران سقوط تولید نفت روسیه بودند که موجب افزایش غیرقابل کنترل قیمت ها در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ خواهد شد. ما همیشه تصور می کردیم که این نگرانی‌ها بیش از حد بوده، و کاملاً واضح است که تأثیر تحریم‌ها بر کل تولیدات روسیه اندک است. لیکن، کشورهای خاورمیانه عضو اوپک اکنون شاهد ورود نفت خام روسیه به بازارهای اصلی آسیایی خود بوده و تنها راه برای جلوگیری از این امر در شرایط تحریم این است که روسیه نفت خام کمتری تولید کند.
رئیس شرکت FGE گفت: در عین حال، روسیه انگیزه زیادی برای کاهش تولید در کنار اوپک پلاس دارد. همچنین، مسکو به دنبال تضمین قیمت های بالاتر نفت و به حداقل رساندن اصطکاک مالی-تجاری و تخفیف‌های بزرگی است که در نتیجه به زور وارد کردن بشکه‌ها به بازارهای جدید قابل مشاهده است. نتیجه این است که روسیه نه تنها چیزی برای از دست دادن ندارد، بلکه منافع زیادی در تصمیم اوپک پلاس به کاهش قیمت تولید دارد. از طرفی این اوضاع در نهایت به نفع فروشندگان نفت خام خاورمیانه نیز خواهد بود. بر همین اساس، این مسئله یک بازی برد_برد برای تصمیم گیرندگان کلیدی اوپک پلاس است.
وی افزود: اخیراً چندین بار از من پرسیده اند که آیا انسجام اوپک پلاس در حال تضعیف است؟ این سوال ما را متحیر کرده است. در واقع ما خلاف این موضوع را مشاهده می کنیم و اقدام اخیر اوپک به وضوح گویای این مسئله است.
دکتر فشارکی اضافه کرد: در ماه مارس، آژانس بین المللی انرژی گزارش داد که ذخایر کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در ماه های دسامبر و ژانویه افزایش یافته است. این افزایش گرچه مطابق انتظار ما بود اما میزان آن ما و احتمالا اوپک پلاس را شگفت زده کرد. بررسی های بیشتر نشان می دهد که برخی از داده‌های موجود توسط آژانس بین‌المللی انرژی احتمالاً اشتباه هستند و ممکن است مورد بازنگری قرار گیرند. با این حال، این اطلاعات اکنون در بازار منتشر شده و نگرانی اوپک پلاس را افزایش داده است.
بنیانگذار و رئیس FGE در خصوص استراتژی قیمت گذاری اوپک گفت: ما در گذشته از طریق مشاهدات خود کاملا در یافته ایم که استراتژی قیمت گذاری اوپک تغییر کرده است. دوران نگرانی در مورد تخریب تقاضا و ایجاد انگیزه برای عرضه ایالات متحده به پایان رسیده و اکنون تمرکز بر روی برداشت و تبدیل سریعتر منابع نفتی به منابع مالی است. تغییر در سیاست ایالات متحده برای عدم پر کردن مجدد ذخایر نفتی راهبردی (اس پی آر) خود در سال ۲۰۲۳ به وضوح برای اوپک پلاس آزاردهنده بوده است؛ به خصوص پس از تضمین های دولت بایدن مبنی بر اینکه اس پی آر با وست تگزاس اینترمیدیت ۷۲ دلار در هر بشکه مجددا پر می شود. قیمت نفت WTI به زیر ۷۲ دلار رسید و پس از مدتی به بالای این عدد برگشت، اما ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که این بشکه ها مجددا پر نمی شوند. این موضوع برای قیمت نفت نشانه خوبی نبود و احتمالا می‌توانست یکی از عوامل حرکت غافلگیر کننده اوپک پلاس باشد.
اقدام غیر منتظره اوپک پلاس به ما یادآوری می کند که این سازمان یک سازمان کلیشه ای عمومی و غیر قابل انعطاف که اصرار بر پایبندی به سیاست های قدیمی و مشابه دارد نیست بلکه اوپک پلاس ائتلاف گروهی از افراد است که اولویت ها و سیاست های آنها به اقتضای زمان تغییر خواهد کرد
فریدون فشارکی ادامه داد: از نقطه نظر عملی، این اقدام اوپک به منزله حمایت و جلوگیری از افت قیمت‌ها بود و حتی به نوعی فراهم کردن زمینه برای افزایش قیمت‌ها به بالاتر از آنچه اوپک در گذشته احتمالا داشته است. علیرغم انتظارها، به نظر می رسد که این موضوع همچنین به معنای کاهش تولید در راستای افزایش قیمت هایی است که در حال حاضر نیز نسبتا بالا بوده اند و ممکن است بسیار بالاتر هم بروند.
عضو ارشد انجمن اقتصاد انرژی ایالات متحده تصریح کرد: اقدام غیر منتظره اوپک پلاس به ما یادآوری می کند که این سازمان یک سازمان کلیشه ای عمومی و غیر قابل انعطاف که اصرار بر پایبندی به سیاست های قدیمی و مشابه دارد نیست بلکه اوپک پلاس ائتلاف گروهی از افراد است که اولویت ها و سیاست های آنها به اقتضای زمان تغییر خواهد کرد.
فریدون فشارکی: اینکه قیمت ها چقدر افزایش خواهد داشت مشخص نیست، اما برآورد ما گویای این است که باید احتمالاً خودمان را برای بازگشت به بشکه ای ١٠٠ دلار یا بالاتر آماده کنیم
دکتر فشارکی در پایان گفت: ما روزهایی را که اوپک پلاس همچون «فدرال رزرو نفتی» عمل می کرد، پشت سر گذاشته شده ایم. در عوض، تمرکز رهبران اوپک پلاس بر آن چیزیست که در نظرشان منافع کوتاه تا میان مدت را تامین کند و بطور واضح این امر امروزه چیزی نیست جز تلاش برای دستیابی به افزایش قیمت ها. اینکه قیمت ها چقدر افزایش خواهد داشت مشخص نیست، اما برآورد ما گویای این است که باید احتمالاً خودمان را برای بازگشت به بشکه ای ١٠٠ دلار یا بالاتر آماده کنیم!
نظر شما