بازار؛ گروه صنعت: هر چند این روزها خبرهای کمتری از کمبود دارو در داروخانه ها و چالش مردم برای تامین دارو شنیده می شود اما هنوز که هنوز است مشکلات این صنعت به طور کامل برطرف نشده و تولیدکنندگان این عرصه با چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می کنند. از طرفی روند صعودی نرخ ارز هم مزید بر علت شده و بر معضلات این صنعت با توجه به قیمت دستوری محصول افزوده و آینده تامین دارو برای داخل را مبهم کرده است.
در کنار چالش داروسازان برای تامین داروی داخلی، روند صادرات نیز مختل شده است؛ به طوری که به تازگی هانی موسی العقابی معاون فنی وزیر بهداشت عراق گفته است که سهم ایران از واردات ۵ میلیارد دلاری دارو به عراق تنها ۵ میلیون دلار است. این درحالی است که تا همین چند سال گذشته شرکت های داروسازی ایران برای دریافت سهم بیشتر از بازار داروی عراق برنامه ریزی های متعددی می کردند و نسبت به افزایش تولید محصولاتشان اقدام کرده بودند اما حالا با سیاست گذاری های غیرکارشناسی مسئولان از اواخر سال گذشته تمام تمرکزها به جای صادرات به تامین نیاز داخلی و جلوگیری از کمبود متمرکز شده است.
حذف قریب الوقوع ایران از بازار داروی منطقه
در این بین بازار بکری همچون عراق، سوریه و لبنان که کارشناسان از آن سخن به میان می آوردند را کشورهایی همچون هند و ترکیه در شرایطی که تولیدکنندگان ایرانی درگیر تامین ارز و مواد اولیه و قیمت گذاری دستوری هستند یکی یکی درحال تسخیر هستند. در این رابطه مدیرعامل یک شرکت داروسازی که نخواست از او نامی برده شود به بازار گفت: این خبر که سهم داروهای ایرانی از سبد وزارت بهداشت عراق کاهش یافته درست است؛ دلیل آن هم حضور قوی رقبای ایرانی در بازار داروی این کشور است.
حضور پر قدرت رقبای هندی، پاکستانی، اردنی و هندی سهم ایران را از بازار دارویی عراق کاهش داده اند
وی با اشاره به حضور پرقدرت شرکت های داروسازی هندی، پاکستانی، اردنی و هندی در بازار داروی عراق اضافه کرد: هم قدرت مذاکره این شرکت های داروسازی در عراق بیشتر است وهم قیمت های مناسب تری به دولت عراق پیشنهاد می دهند. بنابراین عجیب نیست که سهم داروسازان ایرانی از سبد محصولی این کشور کاهش می یابد. در کنار این موضوع عراق از تحریم ها خارج شده و شرایط مالی مناسبی پیدا کرده است و در مقابل ایران همچنان درگیر تحریم ها است و نمی تواند نقل و انتقالات مالی مناسبی با بانک های بین المللی عراق داشته باشد. بنابراین مجموع همه این عوامل باعث کاهش صادرات دارویی ایرانی به عراق شده است.
این داروساز تاکید کرد: متاسفانه اکنون نه تنها صادرات محصولات دارویی به کشور عراق دچار مشکل شده بلکه بحث تولید مشترک دارو هم به تعویق افتاده و آینده آن هم نامشخص است.
کمبود دارو شدیدتر بر می گردد؟
همانطور که می دانیم طی ماه های گذشته و بعد از اجرای طرح دارویار و حذف ارز ترجیحی از سبد تولید دارو، داروسازان کشور دچار مشکلات نقدینگی گسترده ای شدند تا جایی که خیلی از شرکت های داروسازی حتی ناچار به کاهش تولید شدند و نتیجه آن را همه در بازار دارو با کمبود مشاهده کردند.
وقتی ارز کافی برای تامین داروی مورد نیاز داخلی تامین نشود بدیهی است که صادرات دارو به خارج از کشور و روند ارز آوری از این صنعت هم مختل شود
کمبود نقدینگی ای قابل پیش بینی بود و تدبیری برای آن اندیشیده نشده بود و برخی از مسئولان تصور می کردند صرف اینکه قیمت ها را دستوری پایین نگه دارند می توانند جلوی فشار مضاعف به مردم را بگیرند. اما کمبودها پیش آمد، دارو گران شد و داروسازان برای مدت قابل توجهی فلج شدند و اکنون هم حال و روز خوبی ندارند.
در این راستا فرامرز اختراعی رئیس هیئت مدیره سندیکای تولید کنندگان مواد دارویی به بازار گفت: وقتی ارز کافی برای تامین داروی مورد نیاز داخلی تامین نشود بدیهی است که صادرات دارو به خارج از کشور و روند ارز آوری از این صنعت هم مختل شود. اختلالی که به نظر می رسد اگر مسئولان نحوه سیاست گذاری هایشان را اصلاح نکنند در آینده تشدید می یابد و دوباره بحران کمبودهای دارویی داخل را در سطح گسترده تری خواهیم داشت.
ظرفیت سوزی دائمی برای ارز آوری
همانطور که اشاره شد سیاست های نادرست برخی از تصمیم گیران صنعت دارو نه تنها منجر به کمبود دارو در کشور شده بلکه باعث از دست رفتن بازار صادراتی ایران هم شده است؛ بازاری که به گفته کارشناسان این حوزه ۴۰۰ میلیون نفری است و می تواند ظرفیت ارز آوری خوبی برای ایران ایجاد کند و تنها چند بازیگر اصلی دارد.
با این حال طی سال های اخیر نتوانسته ایم در مسیر توسعه صادرات دارو موفق باشیم و نمونه آشکار آن، سهم اندک ایران از بازار دارویی کشور عراق است. بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو در سال گذشته ۶۰ میلیون دلار دارو صادر شده که این مقدار تنها ۵ درصد ارزش بازار دارویی داخل کشور است.
بر اساس آمار منتشره از سوی سازمان غذا و دارو سهم ارز آوری ایران از بازار منطقه طی سه سال گذشته از ۱۸۰ میلیون دلار به ۶۰ میلیون دلار کاهش یافته است
البته نکته قابل توجه این است که حجم صادرات دارو در سال ۱۳۹۷ در حدود ۱۸۰ میلیون دلار بوده است؛ یعنی طی سه سال رقم صادرات دارویی کشور به یک سوم تقلیل یافته و نگران کننده تر اینکه با توجه به چالش های امسال، پیش بینی می شود همین رقم ۶۰ میلیون دلاری هم با کاهش قابل توجهی همراه باشد.
بنابراین صادرات دارو طی این سال ها نه تنها نتوانسته به تراز مثبت و یا حتی صفر برسد و از حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلیون دلار در سال های گذشته صعود کند بلکه روز به روز از حجم آن کاسته می شود و این میزان صادرات نیز در مقابل یک میلیارد دلار واردات سالانه دارو رقمی بسیار ناچیزی است.
با این تفاسیر عجیب نیست که نتوانسته ایم در منطقه نقش مناسبی در حوزه درمان ایفا کنیم و همان سهم اندک هم روز به روز کاهش یابد. موضوعی که باید هرچه سریع تر برای آن برنامه ریزی مناسبی از سوی مسئولان انجام شود و به چالش هایی که بارها کارشناسان این حوزه نسبت به آن ها هشدار داده و راه کار ارائه داده اند پایان دهند.
نظر شما