همزمان با افزایش نرخ دلار در بازارهای مالی کشور، شاخص کل بورس نیز زمستان خود را با بهار معاملات آغاز کرد و با رویه رو به رشد شاخص کل تا پایان هفته اول دی ماه ۱۴۰۱ به بالای یک میلیون و ۶۰۰ واحد رسید حال با توجه به این رشد سوال اینجاست که شاخص کل بورس تا پایان سال در چه محدوده ای قرار می گیرد و آیا می تواند رکورد تاریخی خود در تیر ماه سال ۱۳۹۹ را بشکند یا خیر. فردین آقا بزرگی کارشناس و فعال بازار بورس در این زمینه و در پاسخ به این سوال که بسیاری از فعالان بازار سرمایه می گویند رشد اخیر بورس بر مبنای رشد قیمت دلار اتفاق افتاده، شما این گزاره را تایید می کنید یا خیر ؟
یکی از عواملی که موجب می‌شود که سود عملیاتی شرکت ها در آینده قابلیت پیش بینی به سمت مثبت شدن پیدا کند همین افزایش نرخ ارز است اما اگر بخواهیم به تنهایی این گزاره را مبنای دلیل اصلی رشد بورس را افزایش نرخ ارز بگذاریم خیر اینطور نیست. نرخ ارز به تنهایی عامل محرک برای بورس نیست اما یکی از نشانه هایی که افزایش سود آوری شرکت ها و پیش بینی افزایش حاشیه سود شرکت هایی که صادرات محور هستند کامادتی محور هستند را می توانیم در نظر بگیریم بنابراین به اعتقاد بنده مانند ظروف مرتبطه می توانیم اینطور نتیجه بگیریم که چنانچه افزایش نرخ ارزی همانند سال ۹۸ حادث شود می تواند بنای محکمی برای افزایش رشد شاخص سطح عمومی قیمت ها قرار بگیرد و حتی افزایش سود آوری شرکت های ما. کما اینکه در سال ۱۴۰۰ مجموع سود شرکت های ما حدود ۶۵۰ هزار میلیارد تومان بود اما سال جاری با احتساب همان شرکت ها و بدون در نظر گرفتن شرکت های تازه وارد که تعداد اندکی هستند، حدود ۷۵۰ میلیارد تومان قابلیت محاسبه سود را می‌بینیم این عوامل حکم می کند که بورس از حالت رکود خارج شود.
*مهم ترین مقاومت شاخص کل در آینده چه عددی خواهد بود و اینکه با توجه به نوسان مکرر قبل از مقاومت ۱ و ۴۰۰ که داشتیم انتظار رسیدن به عدد گذشته شاخص مانند دو هزار را می دهید یا خیر ؟
شاخصی که ما در تیرماه سال ۹۹ که رکورد تاریخی شاخص هم بود حدود ۲ میلیون و ۶۰ هزار واحد بود با توجه به فراز و نشیب هایی که ما در سال ۱۴۰۰ و ۹ ماه سال ۱۴۰۱ به نظر من انتظار داشتیم رکورد تاریخی شاخص کل مان قبل از پایان ۶ ماه سال جاری شکسته شود به دلیل هماهنگی و هم سویی با بازدهی سایر بازارها و بررسی کلیه متغیر ها
اکثر متغیر های اثر گذار نظیر نرخ تورم، نرخ رشد حجم نقدینگی، نرخ رشد ارز و حتی در نظر گرفتن میزان افزایش نرخ بهره ای که تا حدودی قسمت اعظم اثراتش را صرفا در بازار پول به جای می‌گذارد تا بازار سرمایه. بنده انتظار دارم که سال جاری رکورد دو میلیون و شصت هزار واحدمان قطعا تا پایان سال جاری به هر شکل ممکن شکسته شده و یک سال نمونه ای را در بازار سرمایه داشته باشیم.
هر چند تصمیمات دولت مبنی بر افزایش نرخ بهره بانکی می تواند روند رو به رشد بازار بورس را متوقف کند اما افزایش تعداد معاملات در روزهای اخیر، افزایش آمار دریافت کد بورسی و همچنین افزایش شاخص کل بورس وعده زمستانی گرم برای فعالان بازار سرمایه را می دهد زمستانی که می‌تواند با پرهیز از رفتار هیجانی و معاملات اصولی گرم تر بماند و تجربه تلخ سال ۹۹ دیگر برای مردم تکرار نشود
*برخی ها از این گزاره استفاده می کنند که بورس هنوز پا به پای سایر بازار ها از جمله بازار ارز نتوانسته با شرایط تورمی ایران بالا برود چقدر این موضوع را قبول دارید و به طور کلی بورس چه وضعیتی نسبت به سایر بازار های مالی دارد آیا جاماندگی بورس نسبت به سایر بازار ها را قبول دارید ؟
بله همینطور است متاسفانه بازار سرمایه علی رغم پتانسیل بسیار مستعدی در راستای تامین مالی حتی تامین مالی دولت به عنوان یکی از نیازمند ترین فعالان اقتصادی این پتانسیل در بازار سرمایه وجود داشته که در کنار بازار پول می‌تواند این قابلیت را از خود نشان دهد اما حساسیت و نقد شوندگی آن باعث شده مرتبا سیال باشد یعنی برخلاف شکل ظاهر که به سرعت می‌تواند حالت صعودی و نزولی به خود بگیرد این پیام در پی شکل گیری آن حوادث در سال ۹۹ متاسفانه پیامد هایش را در سال ۱۴۰۰ و ۸_۷ ماهه سال ۱۴۰۱ مشاهده کردیم.
ریسک در بازار سرمایه از عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی متاثر است اما میزان ریسکی که در حال حاضر یک سرمایه گذار متحمل می‌شود به نظر من به طور کلی و اساسی با ریسکی که در سال ۹۹ بی مهابا و بدون توجه به معیار های ابتدایی که در اقتصاد بازار سرمایه باید در نظر گرفته شود، از درجه ریسک بالا برخوردار نیستیم که هراس داشته باشیم ولی انتظار رشد پیاپی به عنوان مثال روزانه ۴ درصد یا ۵ درصد شاخص کل افرایش پیدا کند این انتظار نابجا و نامعقولی است
به نظر من تطبیق با سایر بازار ها انجام شده نمی خواهم بگویم در سایر بازار ها حباب وجود دارد اما بیش از اندازه افزایش بازدهی و رشد قیمت دستوری بین بازار ها هم یکی از عواملی است که ارزندگی و پتانسیل بازار سرمایه را بیشتر نشان می دهد. بخصوص اینکه ما معیار های خاصی داریم نسبت سود آوری شرکت ها، نسبت رشد سود آوری، نسبت Pبه e شان و یا احتمالات و پیش بینی ها از تحقق سود آوری در آینده در کنار هم یکی از ضرایب ارزندگی در بازار سرمایه را به ما نشان می دهد.صرف مقایسه با سایر بازار ها نیست یعنی بصورت ذاتی این پتانسیل در بازار سرمایه قیمت سهام صنایع دیده می شود جدای از آن رشد هیجانی که ما در سال ۹۹ داشتیم خیلی بیش از اندازه به ارزش جایگزینی و روز دارایی؛ خیلی ساده عرض می کنم که ما هنوز بر آن مدار نرسیدیم که بخواهیم بگوییم جایگزینی بازسازی و یا ارزش روز دارایی این شرکت ها چه میزان افزایش یافته است.ما صرفا بر اساس ساده ترین مدل قیمت گذاری که ارزش ذاتی را بر اساس تنزیل درآمد های آتی در نظر می گیریم فعلا از این زاویه سطح ارزندگی خوبی در بازار می بینیم.
*در روز های اخیر مردم شاهد رشد بازار سرمایه هستند جدا از اینکه خاطره خوبی از این رشد ندارند بنظر شما بازار سرمایه باز هم پشت سرمایه گذاران خرد خود را خالی خواهد کرد ؟
به طور مطلق نمی‌توانیم بگوییم کلیه صنایع و سهام این قابلیت را دارند یا نه اما بر اساس معیارهایی که عرض کردم متوسط PBe (TTM) یا PBe جاری شرکت ها برآورد PBe فروارد شرکت ها و همچنین مقایسه رشد سود آوری شرکت ها نسبت به دوره های مشابه این نتیجه را به ما می دهد که این ریسک علی رغم اینکه در بازار سرمایه وجود دارد هم از عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی متاثر است اما میزان ریسکی که در حال حاضر یک سرمایه گذار متحمل می‌شود به نظر من به طور کلی و اساسی با ریسکی که در سال ۹۹ بی مهابا و بدون توجه به معیار های ابتدایی که در اقتصاد بازار سرمایه باید در نظر گرفته شود، از درجه ریسک بالا برخوردار نیستیم که هراس داشته باشیم ولی انتظار رشد پیاپی به عنوان مثال روزانه ۴ درصد یا ۵ درصد شاخص کل افرایش پیدا کند این انتظار نابجا و نامعقولی است اما تداوم و پایدار بودن این رشد بر اساس معیار ها و متغیر هایی در رابطه با آنها صحبت کردیم که عمده ترین آن افزایش سود آوری شرکت ها مبتنی بر افزایش قیمت تمام شده تولیدی که از افزایش نرخ بهره و هم افزایش تولید و تامین مواد اولیه شرکت ها متاثر است، مطمئنا نرخ فروش را هم خواهد داشت. بنابراین ما کماکان می توانیم این تحلیل را که رشد سود آوری شرکت ها منجر به افزایش قیمت و شاخص کل خواهد شد را به اثبات برسانیم
*با توجه به رونق بورس کالا بخصوص ارز کالا، اعلام شدکه مردم مجددا کد بورسی شان را دریافت و در بورس کالا سرمایه گذاری می‌کنند به نظر شما بازار سرمایه در سال آینده جنون رو به رشد را به خود می‌بیند یا خیر ؟
تطابق در حساسیت و تقاضای فزاینده ای که در حال حاضر داریم تعمیم دادن هیجان خرید در سال جاری به سال آتی و یا حتی ماه های پیش رو پس از انقضای سال جاری تا حدودی در فضای اقتصادی کشور ما پیش بینی در چنین مقاطع زمانی شاید دشوار باشد. به هر حال عوامل اقتصادی، تناقض در برخی تصمیمات اقتصادی هم در سال ۱۴۰۰ و هم در سال ۱۴۰۱ مشاهده کردیم بنابراین نتیجه گرفتن از اینکه ما این روال را می توانیم برای سال آتی هم داشته باشیم یک مقدار دشوار هست اما به دلایلی که پیش تر در رابطه با آنها صحبت کردیم سطح ارزندگی بازار چون در مداری قرار گرفته که ما ریسک و تهدید خاصی برای آن نمی‌بینیم کماکان می توانیم اظهار نظر کنیم که این علاقمندی و تقاضا برای خرید وجود خواهد داشت چون برخی از صنایع پیشرو حرکت کردند برخی از صنایع ممکن است جا بمانند و در حقیقت جایگزین شدن این شرکت ها و صنایع خود به میزان علاقمندی برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه و بورس تداوم خواهد داد.
افزایش نرخ سود و سپرده بانکی به تنهایی اثر کاهنده بر بازار سرمایه خواهد داشت اما توجه داشته باشیم سایر متغیر هایی که بنظر من برآیند مثبت موثر تری مانند نرخ تورم، نرخ رشد حجم نقدینگی نرخ رشد ارز و جاماندگی بازار سرمایه و بورس از سایر بازار ها و عدم رشد از ابتدای سال عواملی است که اثر کاهنده افزایش نرخ بهره را خنثی می کند
اما در خصوص کد های بورسی در بورس کالا مشابهت هایی می بینم بین هیجان موجود در سال ۹۹ که تقاضا ایجاد شده بود و الان هم بی مهابا اشخاصی اعم از مشتریان شرکت ها و مراجعه کنندگان را میبینم بدون توجه به میزان رشدی که از ابتدای سال به عنوان مثال محصولی مانند خودرو رشدی که داشته علی رغم افزایش نرخ ارزی که داریم بخشی از این افزایش قیمت خودرو به افزایش نرخ ارز بازمی گردد نرخ ارزی که مطمئنا به صورت مداوم و پاینده به همین شکل رشد پیدا نخواهد کرد اما تقاضای بیش از اندازه برای سرمایه گذاری در عرصه خودرو که اساسا یک کالای مصرفی است نه کالای سرمایه ای برای سرمایه گذاری. به نظر من ممکن است که یک آزردگی خاطر برای سرمایه گذارانی که بی مهابا در بورس کالا برای خرید خودرو و یا خارج از بورس کالا متمرکز هستند ممکن است متحمل این آسیب شوند.
*افزایش نرخ بهره بانکی چه مقدار با سیاست های بورسی دولت همخوانی دارد ؟ چقدر می‌تواند برای بورس تهدید محسوب شود؟
اگر بخواهیم به صورت آکادمیک و بر اساس فرمول خاص به مقوله افزایش نرخ سود و سپرده بانکی نگاه کنیم به هر حال اثر معکوس بر بازار سرمایه دارد و جالب اینکه فکر می کنم حدود یک ماه از تصویب ۱۰ بندی برای حمایت از بازار سرمایه گذشته است که یکی از بند هایش هماهنگی بین بازار سرمایه و بازار بورس به ترتیبی که نرخ سود و بهره کمترین نوسان را داشته باشد را شامل می شود. این اتفاق که بنده می توانم به عنوان تصمیم عجیب در بازار پول از آن یاد بکنم این عامل به تنهایی اثر کاهنده بر بازار سرمایه خواهد داشت اما توجه داشته باشیم سایر متغیر هایی که بنظر من برآیند مثبت موثر تری مانند نرخ تورم، نرخ رشد حجم نقدینگی نرخ رشد ارز و جاماندگی بازار سرمایه و بورس از سایر بازار ها و عدم رشد از ابتدای سال عواملی است که اثر کاهنده افزایش نرخ بهره را خنثی می کند.
عمده اثر افزایش نرخ بهره در مبادلات بین بانکی است مانند نرخ بهره بین بانکی ممکن است اثر خاصی روی بازار سرمایه نگذارد آن نرخی که تاثیر منفی بیشتری می گذارد نرخ discount اوراق بدهی مانند اخزا و سایر اوراقی که اخیرا به نام گام منتشر شده تاثیر منفی بیشتری نسبت به بهره بین بانکی می گذارد.
*در گروه های مختلف بورسی اعم از گروه فلزات، پتروشیمی و نفت در سه ماهه آینده انتظار اتفاق عجیب در هر کدام از این حوزه ها را دارید ؟
من فکر می کنم نمی‌توانیم پیشاپیش چنین قضاوتی بکنیم نتیجه ای بگیریم که به عنوان مثال چه سهام یا صنایعی می‌توانند نسبت به سایر صنایع پیشرو تر باشند اما آنچه را که با قاطعیت بیشتری می توانیم در موردش اظهار نظر کنیم میزان تاثیر پذیری این صنایع در ماه ها و سنوات گذشته بوده یعنی اگر رشد خاصی صنعت فولاد، پالایشی و پتروشیمی در ماه های گذشته نداشته این پتانسیل به وجود می‌آید که برای جبران عقب ماندگی می تواند یکی از صنایعی باشد که به عنوان پیشرو از آن یاد می کنیم.
بنابراین به دلیل عقب ماندگی صنایع بزرگ ما از سایر شرکت های کوچک و شرکت هایی که با عنوان تک سهم از آنها یاد می شد بنده فکر می کنم با درصد احتمال بیشتری می توانیم از صنایعی مانند فولاد، پتروشیمی، مانی فلزی و غیر فلزی، پالایشگاهی انتظار بیشتری داشته باشیم که نقش بیشتری در افزایش شاخص و افزایش قیمت در بورس داشته باشند.
نظر شما