بازار؛ گروه بین الملل: همه‌گیری کرونا، تا قبل از آغاز جنگ اوکراین، به مدت دو سال نیرویی بود که آینده جهان را تغییر می‌داد. اما اکنون محرک اصلی تغییرات جهان، حمله روسیه به کشور همسایه خود یعنی اوکراین است. غیرقابل پیش‌بینی بودن تأثیر این درگیری بر ژئوپلیتیک و امنیت جهان، مبارزه برای کنترل تورم، هرج‌ومرج در بازارهای انرژی و مسیر نامشخص چین پس از همه‌گیری کرونا، مسائلی هستند که جهان باید در سال ۲۰۲۳ با آن دست‌وپنجه نرم کند. در هم تنیدگی این موضوعات و ارتباط آنها با یکدیگر به هرچه پیچیده‌تر شدن آنها دامن می‌زند.
نشریه اکونومیست معتقد است اولین و مهم‌ترین دغدغه روز جهان جنگ اوکراین و روسیه است. قیمت انرژی، تورم، نرخ بهره، رشد اقتصادی، کمبود مواد غذایی، همه به این بستگی دارد که مناقشه اوکراین در ماه‌های آینده چگونه ادامه پیدا کند. پیشرفت سریع اوکراین می‌تواند تهدیدی برای پوتین باشد اما بیشتر به نظر می‌رسد این جنگ به بن بست بخورد.
این نشریه در پیش بینی از وضعیت آینده اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۳ نیز بر آن است که در سال ۲۰۲۳ اقتصادهای بزرگ وارد رکود خواهند شد زیرا بانک‌های مرکزی نرخ‌های بهره را افزایش می‌دهند تا تورم را کنترل کنند. هر چند کنترل آن بدون دردسر نخواهد بود. تورم یکی از پیامدهای پساکرونایی است که از زمانی آغاز شد که قیمت‌های انرژی بالا گرفت و به ابعاد نگران‌کننده‌ای رسید. بسیاری از اقتصادها شاهد افزایش تورم به سطوحی بودند که چندین دهه مشاهده نشده بود.
نرخ رشد قیمت مصرف‌کننده در آمریکا به ۹ درصد رسید و منطقه یورو نیز رکورد ۱۰.۷ درصدی را دید. تورم و رکود در چند اقتصاد نوظهور به‌ویژه اقتصادهای آشفته بسیار بالاتر بود. پیش‌بینی می‌شود رکود اقتصادی آمریکا به نسبت ملایم‌تر از اروپا باشد اما این مساله بیشتر به جهان آسیب می‌زند زیرا یک دلار قدرتمند به معنای ضعیف‌تر شدن واحدهای پولی رایج دیگر کشورهاست که موجب آسیب به کشورهای فقیرتر می‌شود. کشورهایی که پیش از این از قیمت‌های سرسام‌آور مواد غذایی ضربه خورده‌اند.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
*آیا می توان به پایان جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۳ امیدوار بود؟
پایان جنگ اوکراین زمانی رخ خواهد داد که یکی از طرفین یک پیروزی قاطع را به دست آورد یا هر دو طرف متقاعد شوند که هیچ کدام نمی توانند برنده شوند. در حال حاضر، به نظر می رسد که هیچ یک از طرفین نمی توانند پیروزی قاطعی کسب کنند. همچنین بیشتر به این بستگی دارد که ایالات متحده و کشورهای اروپایی تا چه زمانی مایل به ادامه حمایت از اوکراین باشند. به نوبه خود، تمایل آنها برای انجام این کار، تا حدی به روحیه مردم خود بستگی دارد، زمستان سخت، تورم ادامه دار و مشکلات اقتصادی می تواند حمایت عمومی را کاهش دهد. با این حال، من معتقدم که غرب حداقل در چند ماه اول سال ۲۰۲۳ به حمایت از اوکراین ادامه خواهد داد و منتظر بمانیم تا ببینیم وضعیت در میدان چگونه تغییر خواهد کرد.
*یکی از مسائل مهم در نظم در حال گذار جهانی، مهار چین از سوی آمریکاست. آیا ممکن است تنشها میان این دو کشور در سال ۲۰۲۳ وارد فاز شدید شود؟ مثلا در موضوع تایوان درگیری ها وارد فاز جدی تری شود؟
من تشدید بحران بین ایالات متحده و چین بر سر تایوان در طول سال ۲۰۲۳ را پیش بینی نمی کنم. من معتقدم که نه پکن و نه واشنگتن نمی خواهند به یک جنگ پرهزینه کشیده شوند. چین در داخل با مشکلات دشواری مواجه است و اقتدار شی جین پینگ تا حدودی خدشه دار شده است. با این حال، به همین دلیل و برای منحرف کردن مردم از مشکلات داخلی، چین ممکن است به ماجراجویی های خارجی، به ویژه در مقابل تایوان، متوسل شود.
* پیش بینی شما از اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۳ چیست؟ آیا در این سال شاهد از بین رفتن بیماری کرونا و افزایش رشد اقتصاد جهانی خواهیم بود؟
در سال ۲۰۲۳، شرایط اقتصادی جهانی حتی بیشتر تحت تأثیر مشکلات سیاسی قرار خواهد گرفت. پایان زودهنگام بحران اوکراین، حذف تحریم‌ها علیه روسیه، موفقیت چین در مقابله با افزایش کووید، با کاهش فشارهای تورمی و تشویق رشد، تأثیر مثبتی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت. در مقابل، تداوم بحران کنونی و یا ظهور موارد جدید به ویژه در خاورمیانه و خلیج فارس بر اقتصاد جهان تأثیر نامطلوبی خواهد گذاشت.
* پیش بینی شما از آینده مذاکرات هسته ای با ایران موسوم به برجام چیست؟ آیا در سال ۲۰۲۳ شاهد احیای برجام خواهیم بود؟
من هیچ احتمالی نمی بینم که برجام در اوایل سال ۲۰۲۳ احیا شود. خیلی به چگونگی تحول شرایط داخلی ایران بستگی دارد. ادامه اعتراضات و در نتیجه بدتر شدن چشم انداز دولت کنونی احتمالاً ایالات متحده و اروپا را به انتظار برای تغییر کامل در ساختار سیاسی ایران سوق خواهد داد. با این حال، اگر دولت تغییرات اساسی در سیاست‌های خود به‌ویژه سیاست خارجی اعمال کند، چشم‌انداز احیای برجام نیز بهبود می‌یابد.
*به نظر شما چه تحولی در عرصه سیاسی در سال ۲۰۲۳ ممکن است رخ دهد که جهان را تحت تأثیر خود قرار دهد؟
فراتر از بلایای طبیعی که می‌تواند بر جهان تأثیر نامطلوب بگذارد، ادامه جنگ اوکراین، تشدید تنش‌های آمریکا و چین، تحولات خاورمیانه می‌تواند تأثیر منفی در سراسر جهان داشته باشد. در مقابل، حل مشکل اوکراین، تثبیت روابط چین و بهبود روابط ایران و غرب تأثیر مثبتی در سطح جهانی خواهد داشت.
تا آنجا که به ایران مربوط می شود، تحولات در قفقاز جنوبی، به ویژه جاه طلبی های سرزمینی فزاینده جمهوری آذربایجان، به علاوه پیامدهای یک دولت تندرو در اسرائیل، نیاز به توجه ویژه از سوی تهران دارد. به طور بالقوه، ایران ممکن است با درگیری در دو جبهه مواجه شود.
نظر شما