بازار؛ گروه بین الملل: ایالات متحده آمریکا با حکمرانی پولی، سیاست‌های خود را به کشورهای جهان تحمیل می‌کند و به دلیل وابستگی اقتصاد کشورهای جهان به دلار، هر کشوری که از این سیاست‌ها پیروی نکند را با تحریم‌های اقتصادی آمریکا که مشکلات زیادی را برای اقتصاد آن کشور به وجود می‌آورد، تسلیم می‌کند. از طرفی کشور آمریکا با چاپ دلار ثروت خود را افزایش می‌دهد و تورم ناشی از آن را با دادن وام و بدهکار کردن کشورهای دیگر به کشورهای جهان منتقل می‌کند.
پس از سوءاستفاده آمریکا از حکمرانی پولی و اعمال تحریم اقتصادی بر دیگر کشورها برای اعمال سیاست‌های خود در کشورهای دیگر با اینکه کشورها چاره‌ای جز فرمانبری از آمریکا را نداشتند، اما برخی کشورها نیز به دنبال فرصتی هستند تا دلار را از چرخه اقتصادی و تجارت خود پاک کنند و در عین حال کمترین ضربه را بخورند.
«شی جین‌پینگ»، رئیس‌جمهور چین در سفر اخیر به کشورهای عربی، به سران این کشورها گفته پکن این طرح را در دستور کار خواهد داد که در خرید و تبادلات تجاری انرژی، به جای دلار از یوان (واحد پول چین) استفاده کند.
این اظهارات رئیس‌جمهور چین گامی دیگر از تلاش‌های پکن برای کنارگذاشتن دلار در معاملات بین‌المللی است. صدور قراردادهای آتی نفت توسط چین در پترویان واضح‌ترین نشانه‌ای است که نشان می‌دهد چین مایل است حضور خود را به عنوان بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان نشان و ترجیح می‌دهد در آینده نفت از کشورهایی مانند عربستان سعودی را به ارز خود خریداری کند.
به نظر می‌رسد ولیعهد عربستان سعودی این مسیر را در بازارهای جهانی انرژی درک و متوجه می شود که برای اینکه بتواند از فشار عظیم ایالات متحده که بر ریاض وارد می‌شود از پترویان استفاده کند. بنابراین، ریاض باید از دیگر شرکای بالقوه از جمله چین استقبال کند. اما در مقابل، چین خواسته‌های سیاسی شرکای خود را مطرح نمی‌کند، چه رسد به ژئوپلیتیک. با این وجود، چین مایل است تنش زدایی را در میان همه شرکای خود بر اساس اصول برد-برد از طریق ایجاد رفاه تقویت کند.
بنابراین، می‌توان دید که سیاست‌های عدم مداخله سیاسی چین بر شریک احتمالی آینده سعودی تأثیر می‌گذارد، به گونه‌ای که سیاست‌های فوق مداخله‌گرایانه ایالات متحده اغلب بر شرکای آن تحمیل می‌شود. بنابراین، محمد بن سلمان با هر دیدگاهی، این را دریافته که باید به سمت چین حرکت کند.
همچنین، نحوه دور زدن دلار آمریکا و همچنین پترودلار سال‌هاست که در اجلاس گروه بریکس مورد بحث قرار گرفته است. روسیه اکنون بزرگترین تامین کننده نفت خام چین است. با افزایش تحریم های اخیر علیه روسیه، اکنون مسکو و پکن به شدت در پی دور زدن دلار آمریکا در تجارت دوجانبه هستند. از همین روی، چین یک سیستم پرداخت را برای هر دو ارز یوان و روبل راه اندازی کرد که در مورد نفت روسیه خریداری شده توسط چین نیز صدق می‌کند.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «رابرت اسمیت» استاد دانشگاه سانفرانسیسکو امریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*یکی از محورهای نظم تجاری بعد از جنگ جهانی دوم، سلطه دلار در سطح بین المللی بود. دلار تا چه اندازه در نهادینه ساختن نظم آمریکایی موثر بود؟
امریکا بعد از جنگ جهانی دوم تنها کشوری بود که کمترین آسیب را از جنگ های جهانی دید و به عنوان یکی از قدرتمندترین کشورها سیستم برتوون وودز را راه اندازی کرد و بعد از سقوط اتحاد جماهیر شوروی عملا خود را به عنوان هژمون سیستم بین الملل معرفی کرد.
دلار در این روند نقش بسیار مهمی ایفا نمود و بعد از سقوط شوروی نیز شاهد حمایت امریکا از سیستم اقتصادی مبتنی بر دلار با استفاده از هر ابزاری حتی ابزار نظامی هستیم. دلار برای آمریکا حکم سلاحی را دارد که می تواند با استفاده از آن کشورهای مخالف خود را شدیدا تحت فشار قرار دهد.
*در سالهای احیر دلارزدایی از سوی کشورهای مختلف از جمله چین و روسیه دنبال می شود. حتی کشورهای سازمان همکاری شانگهای به دنبال مبادلات با ارز بومی هستند. دلیل این موضوع چیست و تا چه اندازه دلارزدایی موفق خواهد بود؟
همانطور که در پاسخ به سوال قبل گفتم دلار برای آمریکا حکم سلاحی را دارد که می تواند با استفاده از آن کشورهای مخالف خود را شدیدا تحت فشار قرار دهد. از این رو کشورهای تحریم شده در پی یافتن راهی برای دور زدن تحریم های واشنگتن و کاهش تاثیر دلار بر اقتصادهایشان هستند. بنابراین سیاست دلار زدایی اخیرا توسط کشورها به طور جدی دنبال می شود.
*رئیس جمهور چین در سفر اخیر خود به عربستان، موضوع تبادل انرژی با پول چین یعنی یوآن را مطرح کرد. آیا این موضوع عملی می شود؟
چین قبلا نیز پول نفت از روسیه را با یوان پرداخت کرده است و احتمال اینکه بتواند پول نفت عربستان را به یوان پرداخت کند وجود دارد.
*برخی معتقد هستند تجارت انرژی چین با اعضای شورای همکاری خلیج فارس با یوآن ضربه سختی به آمریکا و سلطه دلار وارد خواهد آورد. بر این اساس ریسک این اقدام برای این کشورها بالاست و ممکن است حمایتهای نظامی آمریکا را از دست بدهند. نظر شما چیست؟
من با این استدلال موافق هستم. تجارت انرژی بین چین و کشورهای خلیج فارس به یوان، بر نقش دلار در مبادلات بین المللی تاثیر خواهد گذاشت اما امریکا که متحد سنتی این کشورها محسوب می شود یقینا از ابزارهای خاص خود جهت تحت فشار قرار دادن این کشورها و منصرف کردن آنها از انجام مبادلات تجاری به یوان استفاده خواهد کرد.
* با توجه به طرح ایجاد منطقه تجارت آزاد میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس و چین، اهمیت این موضوع در رقابت آمریکا و چین در این منطقه چیست؟
چین نظم بین المللی تحت هژمونی امریکا را به چالش کشیده است و در همه مناطق شاهد رقابت و رویارویی این دو قدرت بزرگ هستیم. اخیرا چین به منطقه غنی از نفت و گاز خلیج فارس تمرکز نموده و خواهان افزایش نفوذ خود در این منطقه استراتژیک است و چون پکن از سیاست های مداخله گرایانه و نظامی در این منطقه استفاده نمی کند و بر مبحث اقتصادی و تجاری متمرکز است می تواند نقشی پررنگ تر از امریکا در این منطقه داشته باشد.
ایجاد منطقه تجارت آزاد میان چین و کشورهای خلیج فارس نقطه عطفی برای طرفین خواهد بود – کاری که ایالات متحده امریکا علی رغم دهه ها حضور در این منطقه انجام نداد.
نظر شما