بازار گروه استان ها: زعفران را می توان در زمره گران ترین ادویه جهان دانست و لذا ماده «کروسین» که در واقع عامل رنگ گیاه زعفران است خواص دارویی بسیار زیادی دارد که مشتریان بسیاری نیز در سراسر جهان برای ان حاضر به پرداخت هزاران دلار هستند.
کروسین که از منشاء زعفران به دست می‌آید اصلی‌ترین «آنتی‌اکسیدان» آن محسوب می‌شود و بسیاری از خواص درمانی زعفران به این جزء نسبت داده می‌شود لذا تعاون روستایی که تا پیش از این هر زعفرانی را به قیمت اعلام شده خریداری می کرد اما این روز ها تصمیم گرفته تا زعفران کشاورزان را بر اساس این شاخص خریداری کن و حال این موضوع برای زعفران کارانی که تا حالا به این شاخص در بازار های داخلی و جهانی به ان توجه نداشتند درد سر ساز شده است.
کروسین زعفران ایرانی چقدر است؟
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اظهار می کند: کروسین که از منشأ زعفران به دست می‌آید اصلی‌ترین آنتی‌اکسیدان آن محسوب می‌شود و بسیاری از خواص درمانی زعفران به این بخش آن نسبت داده می‌شود.
غلام حسین ساربان اذعان می کند: «کروسین» یا همان عامل رنگ گیاه زعفران خواص دارویی بسیار زیادی دارد که متاسفانه مراکز علمی و پژوهشی و هم چنین تولید کنندگان ما از اهمیت آن تاکنون غفلت کرده اند.
وی خواص بی شماری را برای این ماده بر شمرده و می گوید: ازجمله خواص کروسین، پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی و درمان اختلالات شبکیه چشم، درمان آلزایمر و نیز رفع اختلالات نعوظ در مردان است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به خواص این ماده در صنعت دارو سازی و هم چنین تولید مواد آرایشی و بهداشتی عنوان می کند: این در حالی است که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نیز دانشکده‌های داروسازی هنوز به این حوزه وارد نشده‌اند.
وی بابیان اینکه از مشتقات این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و صنایع غذایی استفاده‌های فراوان می‌شود بیان می‌کند: می‌توان با استفاده از این ترکیبات در صنایع یادشده ارزش‌افزوده بالایی تولید کرد.
ساربان با اشاره به این موضوع که استفاده از فناوری و تکنولوژی در حوزه تولید زعفران می تواند سود سرشاری را به سمت تولید کننده وهم چنین صنایع تبدیلی سرازیر کند ابراز می کند: باوجوداینکه در خراسان رضوی تعداد ۱۲۱ واحد فرآوری با ظرفیت فرآوری حدود ۴۰۰ تن محصول زعفران وجود دارد اما سهم کمی از این ظرفیت مورداستفاده قرار می‌گیرد.
عملیات خشک‌کردن زعفران با استفاده از ماشین‌آلات تنها در عرض ۷ دقیقه زمان می‌برد و لذا در میزان «کروسین» یا همان عامل رنگ گیاه زعفران که خواص دارویی بسیار زیادی نیز دارد بسیار اهمیت دارد و لذا این موضوع استفاده از تکنولوژی و فناوری را برای فراوری زعفران دو چندان می کند
وی با اشاره به اینکه استفاده از ماشین‌آلات و فناوری تأثیر بسزایی در افزایش کیفیت این محصول دارد ابراز می‌کند: به‌طور مثال عملیات خشک‌کردن زعفران با استفاده از ماشین‌آلات تنها در عرض ۷ دقیقه زمان می‌برد و لذا در میزان «کروسین» یا همان عامل رنگ گیاه زعفران که خواص دارویی بسیار زیادی نیز دارد بسیار اهمیت دارد و لذا این موضوع استفاده از تکنولوژی و فناوری را برای فراوری زعفران دو چندان می کند.
کیفی سازی زعفران
وی درباره اقدامات صورت گرفته در راستای کیفی سازی تولید زعفران استان اظهار کرد: در سال‌های اخیر صادرکنندگان زعفران در سطح استان با به‌کارگیری روش‌های علمی، عملیات خشک‌کردن این محصول را انجام دادند. اکنون با استفاده از دستگاه‌های مدرن ظرف ۷ دقیقه زعفران با کیفیت بالا خشک می‌شود همچنین اقداماتی در خصوص بسته‌بندی و صادرات زعفران انجام شده است.
وی تاکید کرد: با توجه به مزیت صادراتی محصول زعفران باید نسبت به رعایت اصول و استانداردها توجه کافی کرد تا از هرگونه کاهش تولید و آسیب وارد آمدن به اعتبار محصولات تولیدی ایران و خراسان جلوگیری شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه کشاورزان به هیچ وجه در تولید محصول زعفران خود از هیچ سمی نباید استفاده کنند گفت: زعفران محصولی صادراتی است که اتحادیه اروپا امسال در زمینه باقی مانده سموم در این محصول بسیار سختگیرانه وارد عمل شده است.
وی افزود: به عنوان مثال در چک محصول زعفران؛ شاخص سنجش مواد عالی و سموم از ۴۰پی.پی.ام (ppm)به ۱۰ پی.پی.ام کاهش یافته است.
دست خالی کشاورزان
دولت در حالی کشاورزان در آئین نامه جدید به سمت محصول با کیفیت و زعفران با میزان کروسین بالا سوق می دهد که بسیاری از کشاورزان از داشتن تجهیزات لازم برای حفظ کیفیت محصول خود یا ناتوان هستند و یا بی خبر!
نائب رئیس شورای ملی زعفران در گفت‌وگو با بازار در این رابطه اذعان می کند: برای حفظ میزان کروسین و ضریب بخشیدن به ارزش محصول زعفران باید از فناوری های نوین بهره برد.
غلامر ضا میری با اشاره به کیفیت خشک‌کردن زعفران در مرغوبیت و قیمت آن نیز در بازارهای جهانی می‌گوید: ازنظر کیفیت هم معدّل کروسین زعفران ایرانی که به‌صورت سنّتی، خشک می‌شود ۲۳۰ است که این عدد با دستگاه به حدود ۲۸۰ می‌رسد و این یعنی ارتقاء کیفیت که نمی توان آن را نادیده گرفت.
وی می‌افزاید: ازآنجایی‌که گل زعفران در بهترین حالت و شرایط، بیشتر از ۴۸ ساعت قابلیت نگهداری ندارد و پس‌ازاین زمان پلاسیده و خراب می‌شود، پای کمبود نیروی کارشناس و متخصّص به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات زعفران کاران وسط می‌آید. متأسفانه کشاورز زعفران کار ناگزیر است به هر کس اعتماد کند و گل زعفرانش را به او بسپارد و این اعتماد ممکن است به جداسازی بی دقّت و تحویل گرفتن زعفران خشک کمتر منجر شود.
نائب رئیس شورای ملی زعفران ابراز می‌کند: بر همین اساس در دو سه سال اخیر کشاورزان و واحدهای بسته‌بندی و صادراتی با کمک برخی ماشین سازان، دستگاه خشک‌کن ساخته‌اند تا حداقل زعفران ایرانی به‌صورت سنّتی خشک نشود وگرنه تمام فرایند زعفران ما با دست و به‌صورت سنتی است و از کشاورز حمایتی صورت نمی‌گیرد.
وی یادآور می‌شود: البته شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند صادرکنندگان زعفران را از خام‌فروشی نجات دهند و به یاری فعالان عرصه زعفران برای توسعه صنایع تبدیلی و فروش آن به کشورهای دیگر بشتابند.
وی پیرامون ضرورت استفاده از فناوری در خصوص زعفران اظهار می‌کند: متأسفانه باید اذعان کرد که هنوز نحوه برداشت این محصول در مزارع استان به شیوه صدها سال گذشته بازمی‌گردد و فناوری جایی در این عرصه ندارد.
غلامرضا میری اذعان می‌کند: در حال حاضر ۹۰ درصد زعفران جهان در ایران تولید اما بیشتر این محصول به‌صورت خام به کشورهای دیگر صادر می‌شود این در حالی است که تغییر نوع بسته‌بندی و فرآوری زعفران و تولید محصولات جدید از آن می‌تواند کمک شایانی به صادرات این محصول کند، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در این زمینه واردشده و صنایع تبدیلی و بسته‌بندی زعفران را رونق دهند.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه گل‌های برداشت‌شده زعفران هنوز توسط نیروی انسانی پاک و یا خشک می‌شود می‌افزاید: واقعیت این است که در بسیاری موارد نیروی انسانی، موجب آلودگی و ورود مواد خارجی به زعفران می‌شود لذا صادرکننده باید برای جداسازی، نیروی انسانی و زمان زیادی اختصاص دهد درصورتی‌که با دستگاه و بدون دخالت نیروی انسانی جداسازی و بلافاصله بسته‌بندی انجام می‌شود.
وی می افزاید: درصورتی‌که صنایع تبدیلی از زعفران رونق یابد، ارزآوری بیشتر و بازارهای گسترده‌ای برای این محصول به همراه می‌آورد، چراکه باوجود سهم ایران در تولید عمده زعفران جهان، اکنون مدیریت این محصول در بازارهای جهانی از دست کشورمان خارج‌شده و به دست دیگر کشورها افتاده است.
ارزش افزوده قابل توجه
در همین راستا مدیرعامل اتحادیه گیاهان دارویی استان خراسان رضوی از تولید کروسین دارویی با خلوص بیش از ۹۸ درصد از زعفران در مشهد خبر می دهد.
پریسا مردانی با اشاره به اهمیت راهبردی گیاه زعفران و خواص بی‌شمار آن به لحاظ دارویی افزود: از مشتقات این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی استفاده‌های فراوان شده است و می‌توان با استفاده از این ترکیبات در صنایع یاد شده ارزش افزوده بالایی تولید کرد.
وی با تاکید بر این که زعفران در واقع گیاهی معجزه‌آسا به لحاظ ترکیبات دارویی است بیان کرد: باید تولید هدفمند ترکیبات موثره این گیاه با بهره‌مندی از روش‌های نوین علمی مورد توجه صنعت قرار گیرد و به عنوان روشی کارآمد در تأمین نیازهای صنعتی استفاده شود.
مدیرعامل اتحادیه گیاهان دارویی استان خراسان رضوی گفت: کروسین که از منشاء زعفران به دست می‌آید اصلی‌ترین آنتی‌اکسیدان آن محسوب می‌شود و بسیاری از خواص درمانی زعفران به این جزء آن نسبت داده می‌شود.
وی با اشاره به این که این طرح با همکاری با اتحادیه تعاون روستایی و شرکت هوشمند فناوران سلامت گستر اجرا شده است ادامه داد: کروسین با سه خلوص متفاوت که شامل خلوص بالای ۹۸ درصد جهت مصارف دارویی، خلوص ۵۰ تا ۶۰ درصد جهت مصارف غذایی و خلوص بین ۲۰ تا ۳۰ درصد جهت مصارف آرایشی و بهداشتی تولید شده است و همچنین عصاره مایع و پودری زعفران و استخراج آنتوسیانین گلبرگ زعفران نیز در مقیاس آزمایشگاهی در حال حاضر قابل ارائه است.
مدیرعامل اتحادیه گیاهان دارویی استان خراسان رضوی گفت: چنانچه سرمایه‌گذار و یا شتاب دهنده ای در کنار اتحادیه قرار گیرد می توان تمامی این محصولات را در مقیاس تجاری نیز تولید کرد.
فرصت های طلایی
خراسان رضوی با دارا بودن ۷۶ درصد تولید زعفران کل کشور به بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران تبدیل‌شده است که این۷۶ درصد تولید زعفران استان به سراسر دنیا صادر می‌شود اما متأسفانه به دلیل غفلت از فناوری و استفاده از روش‌های سنتی در کاشت و برداشت این محصول گران‌قیمت بسیار ارزان به دست مشتریان خارجی می‌رسد.
زعفران یکی از گران‌ترین گیاهان و مواد دارویی جهان محسوب می‌شود که از مشتقات این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و صنایع غذایی استفاده‌های فراوان شده است و لذا می‌توان با استفاده از این ترکیبات در صنایع یادشده ارزش‌افزوده بالایی تولید کرد. اما در کشور ما باوجود بیشترین میزان تولید زعفران اقدامات قابل‌توجهی برای بهره‌برداری از تمامی خواص یادشده انجام‌نشده است.
