بازار؛ گروه بین الملل: حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در گفتگوی تلفنی با جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد پیامی به طرف آمریکایی ارائه کرده است. وی در این خصوص اظهار داشت: آقای بورل در گفت‌وگویی که چهار روز پیش با من داشت گفتند که پیام شما را در خصوص مسائل مذاکره برای رفع تحریم‌ها به طرف آمریکایی منتقل کردیم و طرف آمریکایی گفته پیام را به دقت بررسی می‌کنیم و پاسخ ایران را طی روزهای آینده ارائه می‌دهیم. وی گفت: ما منتظر دریافت پاسخ هستیم.
وی همچنین اعلام کرد: ما در خصوص شروع گفت‌وگوها و تقویت همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، طی روزهای آینده هیأتی را از ایران به وین اعزام خواهیم کرد. بین آقای اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اتفاق نظر وجود دارد و امیدوار هستیم آژانس با تمرکز بر نگاه فنی براساس آنچه با هم در روزهای گذشته توافق کرده‌ایم، نسبت به حل و فصل برخی از اتهامات مورد نظر آژانس و مطرح شده توسط این سازمان علیه ایران اقدام کرده و بتوانیم از این مرحله از مسیر همکاری‌های فنی عبور کنیم.
امیرعبداللهیان اضافه کرد: طبعا به موازات این اقدام، در خصوص رسیدن به گام‌های پایانی توافق به رغم برخی از اظهارات متناقض برخی از مقامات آمریکایی، تبادل پیام‌هایمان همچنان ادامه دارد و به موازات اقداماتی که در وین انجام می‌شود، نسبت به باز تنظیم جدول زمانبندی در چارچوب گفت‌وگوهای وین، تبادل پیام‌ها از طریق هماهنگ کننده اتحادیه اروپا جریان دارد.
از سوی دیگر میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین و نماینده این کشور در مذاکرات برجام، نوشت: من برای همکاران ایرانی‌ام آرزو می‌کنم که رایزنی‌های سازنده ای با دبیرخانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشند. من مطمئن هستم که مسائل باقیمانده مربوط به برنامه هسته‌ای گذشته ایران می‌تواند به سرعت از طریق گفت‌وگو حل و فصل شود.
همچنین دکتر امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در گفتگوی تلفنی با جوزف بورل، نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به ارسال پیام ایران به آمریکا از مسیر اتحادیه اروپا گفت: جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار آمادگی دارد. ما نظرات خودمان را با رویکردی سازنده و رو به جلو به طرف آمریکایی ارائه کردیم.
«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفتگوی کوتاهی با خبرگزاری «رویترز» در حاشیه کنفرانس آب‌وهوایی در مصر، ادعا کرد که هیأت ایرانی در نشست اخیری که با او در وین داشت، هیچ چیز جدیدی برای ارائه نداشتند.
طبق این گزارش، وی در این‌باره توضیح داد: «آنها هیچ چیز جدیدی با خود نیاوردند. البته ما در چند هفته آینده، در سطح فنی دیدار مجددی در ایران خواهیم داشت».
مدیرکل آژانس اتمی همچنین افزود: «بر کسی پوشیده نیست که ما نتوانستیم به نتیجه ملموسی برسیم. ما فرصتی برای تعامل دوباره جهت ادامه دادن همکاری داریم ولی این بعد از گزارش‌های من اتفاق خواهد افتاد».
گروسی پیش از این نیز با تکرار ادعای به بن‌بست رسیدن مذاکرات وین، مدعی شد به دلیل محدودیت دسترسی بازرسان خود به تأسیسات هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر، اطلاعات مهمی را در اختیار ندارند.
محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران چندی قبل اعلام کرده بود، تهران به سوالات مطرح‌شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پاسخ دقیق داده اما آژانس مبنای گزارش‌هایش را اطلاعات دریافتی از دشمنان ایران قرار می‌دهد.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خردادماه سال جاری قطعنامه‌ای به تصویب رساند که تهران را به عدم همکاری با این نهاد بین‌المللی در خصوص یافت شدن «مواد هسته‌ای اعلام‌نشده» در «چندین مکان اعلام‌نشده در ایران» متهم می‌کند. آژانس ادعا کرده که ایران بر خلاف تعهداتش در «توافقنامه پادمان‌های ان‌پی‌تی» مواد هسته‌ای خودش را اعلام نکرده است.
ایران در واکنش به این قطعنامه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد فعالیت تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران را متوقف کرده است.
در این خصوص خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور ریچارد فالک استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه پرینستون و گزارشگر ویژه سابق سازمان ملل متحد انجام داده که در ادامه آمده است.
*با توجه به مخالفت جدی نتانیاهو با برجام، چشم انداز احیای برجام را چگونه می بینید؟
به نظر من احیای برجام بسیار بعید است. ایالات متحده ممکن است آماده دستیابی به توافق با ایران در غیاب سابقه مخالفت نتانیاهو باشد که به ریشه های خود در دوران ریاست جمهوری اوباما بازمی گردد.
بایدن قویاً نشان داده است که هزینه‌های سیاسی داخلی آنقدر زیاد است که نمی‌توان آشکارا در مورد چنین موضوع مهمی با اسرائیل قطع رابطه کرد. جنگ قدرت برای کنترل سیاسی ایالات متحده در مرحله حساسی قرار دارد و هیچ رهبر لیبرال جریان اصلی، مانند بایدن، احتمالاً با بیگانگی آشکار نتانیاهو، حمایت یهودیان را تضعیف نخواهد کرد. علاوه بر این، حتی قبل از انتخابات اسرائیل، فشارهای لابی اسرائیل بر ریاست جمهوری بایدن برای اصرار بر امتیازات غیرقابل قبول ایران تأثیر می گذاشت.
با توجه به پس‌زمینه خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، همراه با تشدید تحریم‌ها علیرغم پایبندی ایران به توافق، باید آمریکا را به عذرخواهی و برداشتن تدریجی تحریم‌ها به جای طرح خواسته‌های اضافی سوق دهد. تحریم های ترامپ/بایدن مشکلات اقتصادی طولانی مدتی را برای مردم ایران به همراه داشته است.
*نتانیاهو دوست پوتین است و روابط اسرائیل و روسیه متعاقب جنگ اوکراین بد است. به نظر می رسد نتانیاهو باید میان آمریکا و روسیه دست به انتخاب بزند. ارزیابی شما چیست؟
فکر می‌کنم شکی نیست که اگر چنین انتخابی وجودی برای رویارویی با نتانیاهو قرار می‌گرفت، او لحظه‌ای در انتخاب آمریکا تردید نداشت. این نه تنها سالهای نزدیکی است، بلکه ایالات متحده بازیگر ژئوپلیتیکی قدرتمندتر از روسیه در خاورمیانه و جهان است و فعالانه از نظر نظامی و دیپلماتیک به اسرائیل کمک می کند.
علاوه بر این، حضور یهودیان در ایالات متحده اهرم زیادی بر سیاست خارجی دارد، و اگرچه نسبت به گذشته تا حدودی کمتر از رفتار اسرائیل حمایت می کند، اما همچنان امنیت و رفاه اسرائیل را به عنوان یک تعهد بی قید و شرط می داند و با اجماع آپارتاید مخالفت می کند. اسرائیل از منظر آمریکا در ردیف کشورهایی قرار می گیرد که به عنوان «دموکراسی» اداره می شوند.
البته نتانیاهو مایل است در صورت مدیریت این امر، دوستی با روسیه و آمریکا را حفظ کند. جنگ اوکراین، در صورت طولانی شدن بیشتر، ممکن است نتانیاهو را وادار کند که آشکارتر با ایالات متحده/ناتو کنار بیاید، به ویژه با توجه به مشکلات ناشی از مشارکت افراط گرایان مذهبی در روند حکومتی خود و خصومت غیرقابل انکار آنها با راه حل دو دولتی.
اولویت آنها حرکت به سمت پاکسازی قومی فلسطینیان برای تکمیل پروژه فوق صهیونیستی و استعماری شهرک نشینان است که یا مستلزم حذف کامل فلسطینی ها از اسرائیل یا حداقل به حاشیه راندن بیشتر آنها از طریق درهم شکستن روحیه مقاومت فلسطین است.
نحوه برخورد نتانیاهو با این انحراف آشکار از شعار دو کشوری واشنگتن، نشان‌دهنده رویکرد او به سایر موضوعاتی است که در آن فشارها در صورت رد تلاش آمریکا برای اتخاذ موضعی، هرچند غیرصادقانه، که صراحتاً اهداف اساسی فلسطین را رد نمی‌کند، به وجود می‌آید. ما باید منتظر بمانیم و ببینیم که درام سیاسی محتمل چگونه رخ می دهد.
نتانیاهو در اوایل تلاش کرده تا با نشان دادن حمایت مستمر خود از آزادی ها و حقوق LGBTQ، این تصور را منتقل کند که اسیر صهیونیسم مذهبی نیست. چه این یک نمایش واقعی استقلال سیاسی نتانیاهو باشد یا یک حرکت حاشیه ای نمادین که باید با اجرای نامحبوب دیدگاه های سیاست افراطی صهیونیسم مذهبی متعادل شود. این ابر عدم اطمینان است که بر چشم انداز تجدید حکومت نتانیاهو/لیکود بر اسرائیل سایه افکنده است.
نظر شما