بازار؛ گروه بین الملل: سازمان همکاری شانگهای، سازمانی بین دولتی است که در سال ۲۰۰۱ با هدف همکاری‌های چند جانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان تشکیل شد. بر اساس آخرین تغییرات در حال حاضر روسیه، چین، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، هند، ایران و پاکستان اعضای اصلی سازمان هستند و مغولستان، افغانستان و بلاروس اعضای ناظر این سازمان هستند.
به طور کلی سازمان همکاری شانگهای در حوزه های مختلفی نظیر امنیتی، انرژی، فرهنگی و اقتصادی فعالیت دارد. مسایل امنیتی در آسیای میانه به ویژه تروریسم، جدایی طلبی و افراطی گری عموماً دغدغه اصلی این سازمان محسوب می‌شود.
از زمان آغاز به کار سازمان همکاری شانگهای (SCO)، این دیدگاه در غرب درباره این سازمان وجود داشت که رقیب ژئوپلیتیکی جهان غرب است، حتی برخی ناظران به سازمان همکاری شانگهای برچسب ناتوی شرقی دادند. با این حال، رهبری و نمایندگان سازمان همکاری شانگهای مرتباً چنین ادعاها و گمانه زنی ها را رد کرده اند. آنها همیشه تاکید می کنند که سازمان همکاری شانگهای قرار نیست مانند ناتو به یک اتحاد نظامی تبدیل شود.
باید گفت با عضویت ایران در سازمان شانگهای، چهاردهه تلاش بی‌وقفه برای انزوای ایران از سوی غرب، بار دیگر بی‌اثر شد. اهمیت اساسی سازمان همکاری شانگهای برای ایران، بعد اقتصادی آن است. عضویت ایران در این سازمان، گرچه نزدیک به یک دهه طول کشید اما درهای بازارهای شرق و آسیای میانه را به روی کالاهای صادراتی ایران می‌گشاید تا مسیر صادرات مواد نفتی و پتروشیمی هموارتر شود.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور«رابرت اسمیت» استاد دانشگاه سانفرانسیسکو آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
*ایران به عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای درآمد. اگرچه این سازمان در ابتدا به انگیزه های امنیتی ایجاد شده است ولی در حال حاضر سازمانی با عملکرد اقتصادی به شمار می رود. ایران بر کدام بعد توجه دارد؟
با توجه به حجم تحریم های اعمال شده بر ایران توسط غرب، تهران بر بعد اقتصادی سازمان همکاری شانگهای تاکید دارد و با توجه به سیاست نگاه به شرق دولت رئیسی، تلاش می کند روابط تجاری خود را با کشورهای آسیایی گسترش داده و تا حدودی از تاثیر تحریم ها بکاهد.
*منافع اقتصادی عضویت ایران در این سازمان چیست؟ در زمینه بانکی و تعرفه های گمرکی این سازمان چه کمکی به ایران می تواند بکند؟
کشورهای بزرگ و مهمی مانند چین، روسیه، هند از اعضاء سازمان همکاری شانگهای هستند و با توجه به این مسئله که بعد اقتصادی سازمان قوی تر از سایر ابعاد آن است، می توان گفت عضویت دایم ایران در چنین سازمانی می تواند منافع اقتصادی آن در سطح بین المللی را ارتقا دهد. در زمینه همکاری های بانکی نیز باید گفت که این همکاریها یکی از محورهای مهم فعالیت سازمان بوده و قطعا ایران از منافع آن و تسهیلات بانکی آن بهره مند خواهد شد.
*سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی با جهت گیری پررنگ «نگاه به شرق» شناخته می شود. عضویت در سازمان شانگهای به چه میزان در تداوم این سیاست ایفای نقش خواهد کرد؟
عضویت در این سازمان به تقویت سیاست نگاه به سمت شرق دولت رئیسی کمک بسیار زیادی کرد زیرا مهمترین کشورهای آسیایی و آسیای شرقی که ایران خواهان افزایش ارتباطات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با آنهاست، عضو این سازمان هستند.
*یکی از اهداف ایران در سیاست نگاه به شرق و عضویت در سازمان همکاری شانگهای برآورده شدن نیازهای اقتصادی و البته تفسیری است که از قطب بندی نظام بین الملل در آینده دارد که معتقدد است قطبهای آینده نظام بین الملل چین است و آسیا در آن نقش محوری دارد. این رویکرد ایران تا میزان به اقتصاد این کشور در شرایط تحریم کمک می کند؟
امیدواریم ایران بتواند با عضویت در سازمان فوق و افزایش ارتباطات تجاری و اقتصادی خود با کشورهای آسیایی به اقتصاد تحت تحریم خود کمک نموده و از شدت بار تحریم ها علیه مردم ایران کاسته شود.
نظر شما