بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی دارای پنج گمرک در دوغارون، لطف‌آباد، باجگیران، سرخس و مشهد و ۲ بازارچه باجگیران و دوغارون است که مراودات داخلی و خارجی استان با کشورهای دیگر از این گمرک و بازارچه‌های مرزی انجام می‌گیرد.
خراسان رضوی با ترکمنستان ۵۳۱.۶ کیلومتر و با افغانستان ۳۰۲ کیلومتر مرز مشترک دارد و لذا در مسیر تجارت خارجی با کشورهای آسیای میانه قرارگرفته است و افغانستان نخستین هدف صادراتی و تجاری خراسان رضوی به شمار می‌رود.
مقصد عمده کالاهای صادراتی استان کشورهای افغانستان، ازبکستان، ترکمنستان، عراق، پاکستان، چین، قرقیزستان، تاجیکستان، قزاقستان، امارات متحده عربی، اسپانیا، فدراسیون روسیه، ترکیه، هلند، هند، عمان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و بلغارستان بوده است.
حال با عضویت ایران در این پیمان منطقه‌ای شرق دنیا موافقت شده است که با تصویب مجلس شورای اسلامی رسمیت پیدا می‌کند، اما بودن در چنین پیمان‌هایی برای ایران و استانی مرزی مانند خراسان رضوی، در مواجهه با فرصتی کم‌نظیر در توسعه تجارت زیر ساخت هایی را می طلبد که نیاز به ایجاد و یا ترمیم دارد.
کمبود کالاهای صادراتی
اگرچه سفر رئیس‌جمهوری ایران اسلامی به دوشنبه، پایتخت تاجیکستان و موافقت سازمان همکاری‌های شانگهای با عضویت ایران در این پیمان، فرصت مناسبی را برای توسعه تجارت شرق و خراسان رضوی فراهم می‌کند اما بنا بر اظهارات برخی از کارشناسان تولیدات فعلی کارخانه‌ها و برخی از مشکلات مانند کمبود واگن‌های صادراتی و یا گران تمام شدن محصولات تولیدی در کشور اجازه نخواهد داد تا از این فرصت مناسب به‌درستی استفاده شود.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که همگام با پیوستن ایران به این پیمان باید زیرساخت‌های لازم نیز درون کشور فراهم و توسعه یابد.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی در گفتگو با بازار در این رابطه اظهار می‌کند: اگر تحریم‌ها نبود شاید صادراتمان از مرز صدها میلیارد دلار در سال گذشته بود.
محمدحسین روشنک بیان می‌کند: ما تا سال‌های گذشته کالاهای بسیاری برای صادر کردن در اختیار داشتیم اما در حال حاضر اقلام صادراتی و قابل‌رقابت محدودتر شده است و تحریم‌ها باعث شده تا بنیه تولیدی رقابتی کشور کاسته شود و باید اعتراف کرد که کالای چندانی برای صادرات در اختیار نداریم.
وی ابراز می‌کند: برای مثال درگذشته حجم زیادی به افغانستان رب گوجه‌فرنگی، ماکارونی و نوشابه صادر می‌کردیم اما در حال حاضر آن‌ها خیلی از این محصولات را خودشان تولید می‌کنند لذا ما باید تولیدمان را رشد می‌دادیم و کالاهای دیگری را تولید و جایگزین می‌کردیم که نیاز بازار کشورهای همسایه باشد.
کارآفرین برتر خراسان رضوی می‌افزاید: متأسفانه سبد صادراتی کشورمان نمی‌تواند با سبد صادراتی کشورهایی از جمله ترکیه رقابت کند، این مشکل به بخش تولید ایران بازمی‌گردد به‌طوری‌که تولیدات این بخش به‌طور عمده مصرف داخلی دارد.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و تاجیکستان به بازار می‌گوید: همان‌طور که ما روزی از آلمان، انگلیس، فرانسه و بسیاری از کشورهای اروپایی ماکارونی، کنسرو و کمپوت یا دستمال‌کاغذی وارد می‌کردیم اما بعدها خودمان تولیدکننده و همچنین صادرکننده همین کالاها شدیم لذا باید متناسب با نیاز بازارهای جهانی تولید کالاها را نیز رشد و توسعه دهیم.
متأسفانه سبد صادراتی کشورمان نمی‌تواند با سبد صادراتی کشورهایی از جمله ترکیه رقابت کند، این مشکل به بخش تولید ایران بازمی‌گردد به‌طوری‌که تولیدات این بخش به‌طور عمده مصرف داخلی دارد
وی ابراز می‌کند: اگر بگوییم کالای پیشرفته صنعتی بسیاری برای صادرات در اختیارداریم باید عرض کنم که دستمان در این راستا خالی است.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی ابراز می‌کند: برای مثال اتومبیل و لوازم‌خانگی که سنبل شاخص تولید صنعتی ماست مشاهده می‌کنید که خودرو ۴ برابر قیمت خودرو جهان در کشور تولید و تحویل مردم می‌شود!
وی ادامه می‌دهد: صنایع لوازم‌خانگی هم اگر شخصی از کشور کره خریداری کرده و وارد عراق کند و سپس از کردستان عراق و توسط کولبر به مشهد قاچاق کند بازهم ۳۰ درصد زیر قیمت محصول ایرانی البته باکیفیت بهتر قابل خریداری است لذا با این اوصاف نمی‌توان با دنیا رقابت کرد.
این فعال اقتصادی مشکل اصلی ایران در توسعه روابط تجاری را ناچیز بودن کالاهای قابل‌رقابت با بازارهای جهانی در کشورهای هدف صادراتی ذکر کرده و می‌گوید: در صادرات نمی‌توان کشور مقابل را وادار کرد که کالاهای ایرانی را باقیمت بالاتر از کالاهای مشابه دیگر خریداری کند زیرا قیمت تمام‌شده کالاهای تولیدی و صادراتی ما بالا است.
ضرورت برچیدن موانع تولید
نایب‌رئیس خانه صنعت و معدن تجارت کشور نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: در حال حاضر قیمت تمام‌شده بخشی از تولیدات در داخل کشور آن‌قدر زیاد است که امکان رقابت با بازار جهانی و صادرات وجود ندارد.
حسن حسینی بیان می‌کند: این‌یک واقعیتی است که وقتی ما کالایی را تولید می‌کنیم کالا دارای قیمت تمام‌شده‌ای است که بخش‌های مختلفی مانند مواد اولیه ،استهلاک ماشین‌آلات، حمل‌ونقل و سایر عوامل را در برگرفته و لذا در ایران این قیمت نهایی گران تمام می‌شود.
رئیس خانه صنعت و معدن، تجارت خراسان رضوی اذعان می‌کند: این بدین معناست که ما هر پولی را برای تولید یک کالا هزینه کنیم در قیمت تمام‌شده محصول مؤثراست لذا با توجه به گرانی‌های فزاینده و بی‌ثباتی در قیمت مواد اولیه در حال حاضر کالاهای تولیدی ما در تلاطم قیمتی قرار دارند.
وی ابراز می‌کند: در این شرایط کالایی را که ما تولید می‌کنیم با یک کالای تولیدشده در آلمان مقایسه کنید درحالی‌که نرخ بهره در آلمان نیم الی یک درصد است اما در کشور ما نرخ بهره ۱۸ درصد گفته می‌شود اما در عمل ۲۲ درصد از تولیدکننده دریافت می‌شود.
وی عنوان می کند: از طرفی در پرداخت مالیات و تأمین اجتماعی هم به همین‌گونه است لذا به‌طورکلی عوارض دولتی که ما در کشور پرداخت می‌کنیم از تمام کشورهای دنیا بیشتر است و لذا همین عوامل اجازه رقابت پذیری کالای داخلی را با کالاهای خارجی سلب می کند.
نایب‌رئیس خانه صنعت و معدن تجارت کشور اذعان می‌کند: هرچند که ما امتیازهایی را مانند انرژی و نیرو و دستمزد پایین‌تر نسبت به سایر دنیا در اختیار داریم اما واقعیت این است که به‌طورکلی هزینه تولید و کالای ما بسیار گران‌تر درآمده و امکان رقابت‌پذیری اندکی با نمونه‌های خارجی دارد.
حسینی در این رابطه تأکید می‌کند: متأسفانه روحیه ما روحیه تولید گرا نیست و وزارت امور اقتصاد و دارایی،وزارت کار ،وزارت صنایع ما وزارت تولید نیستند لذا سیستم دیوان‌سالاری خود به‌عنوان یک عامل ضد تولید عمل می‌کند.
وی بابیان اینکه هنوز در ایجاد برخی زیرساخت‌ها برای توسعه صنایع در استان با مشکل و کمبود مواجه هستیم ادامه داد: به‌طور مثال تأمین انرژی از مهم‌ترین دغدغه‌های واحدهای تولیدی استان در طی دو سال گذشته بوده است.
وی یادآور می شود: توسعه فعالیت‌های واحدهای تولیدی، نیازمند تضمین بلندمدت دسترسی آسان به انرژی است. در سال‌های اخیر مشکل تأمین سوخت در زمستان و تأمین برق در تابستان و همچنین در برخی مناطق، تأمین آب به یکی از دغدغه‌های واحدهای تولیدی خراسان تبدیل‌شده است و لذا برای توسعه تولید ابتدا باید زیرساخت‌های آن را تقویت کرد.
موازنه قدرت
سازمان همکاری‌های شانگهای سازمانی اوراسیایی میان دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبهٔ امنیتی، اقتصادی و سیاسی تشکیل‌شده است.
این سازمان را در سال ۱۹۹۶ رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان باهدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه، پایه‌گذاری کردند که اندکی بعد کشور ازبکستان نیز به این سازمان پیوست و سپس رسماً به «سازمان همکاری شانگهای» تغییر نام داد.
علاوه بر اعضای اصلی، ابتدا مغولستان در سال ۲۰۰۴ و یک سال بعد ایران، پاکستان، هند و افغانستان در سال ۲۰۰۵ و پس‌ازآن بلاروس به‌عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شدند. در تاریخ ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۵ این سازمان با عضویت هندوستان و پاکستان موافقت کرد و این ۲ کشور در کمتر از ۲ سال همه شرایط برای عضویت کامل این سازمان را اجرا کردند و عضویت این ۲ کشور در سازمان همکاری شانگهای در اجلاس رهبران کشورهای عضو این سازمان، که در ژوئیه ۲۰۱۷ در آستانه، پایتخت قزاقستان، برگزار شد، به تصویب رسید.
نظر شما