بازار؛ گروه اقتصاد دیجیتال: صرافی غیر متمرکز (DEX) یک پلتفرم معاملاتی همتابه‌همتا است که برخلاف صرافی‌های متمرکز، قابلیت ترید و معامله رمز ارزها را به صورتی غیرحضانتی و بدون نیاز به یک واسط فراهم کرده است. دکس‌ها از طریق قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاک چین، جایگزین واسط‌های سنتی نظیر بانک‌ها، پردازنده‌های پرداخت، کارگزاران و دیگر موسسات مالی شده‌اند.
صرافی غیر متمرکز چیست و چگونه کار می‌کند؟
محبوب‌ترین صرافی های غیرمتمرکز بازار نظیر یونی سواپ (UniSwap)، از بلاک چین اتریوم برای تسهیل تراکنش‌ها استفاده کرده و بخشی از ابزارهای امور مالی غیر متمرکز (دیفای) هستند. برخلاف صرافی‌های متمرکز (CEX) نظیر بایننس، قابلیت تبادل پول فیات با رمز ارز در دکس‌ها وجود نداشته و عموما در این پلتفرم‌ها تنها می‌توان ارزهای دیجیتال را با یکدیگر معامله کرد.
صرافی های غیر متمرکز در واقع قراردادهای هوشمندی هستند که افراد با واریز ارز دیجیتال به صندوق‌هایی به نام «استخر لیکوییدیتی»، نقدینگی لازم جهت تبادل رمز ارزها را فراهم کرده و در ازای تراکنش‌های انجام‌شده از سوی دیگران، کارمزد تراکنش‌ها را به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند. با اینکه تراکنش‌ها در صرافی‌های متمرکز روی پایگاه داده داخلی آن‌ها ثبت می‌شود، این فرآیند در DEXها مستقیما روی خود بلاک چین انجام می‌گیرد.
کدهای دکس‌ها عموما متن باز بوده و همه افراد قادر به تماشای نحوه کار آن‌ها هستند. این ویژگی همچنین به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا با استفاده از کدهای موجود به ساخت پروژه‌های رقابتی پرداخته و برنامه‌های غیر متمرکز خود را توسعه دهند. این همان اتفاقی است که پس از عرضه یونی سواپ، صرافی‌های دیگری به نام سوشی سواپ (SushiSwap) و پنکیک سواپ (PancakeSwap) از طریق آن به طراحی پلتفرم‌های خود پرداختند.
مزایای صرافی های غیرمتمرکز
تنوع بالا: معمولا اولین جایی که توکن‌های تازه تاسیس حضور می‌یابند، در صرافی‌های غیر متمرکز است. توکن‌های قابل عرضه در DEXها نامحدود است و از ارزهای شناخته‌شده تا توکن‌های عجیب و غریب را شامل می‌شود. علت آن است که هرکسی می‌تواند یک توکن مبتنی بر اتریوم یا دیگر بلاک چین‌های مبتنی بر قرارداد هوشمند را ساخته و یک استخر نقدینگی برای آن بسازد.
کاهش ریسک هک: از آنجایی که تمام معاملات روی دکس‌های در داخل کیف پول خود افراد انجام می‌شود، از نظر تئوری نسبت به صرافی‌های متمرکز کمتر در معرض خطر هک هستند.
ناشناسی: برای استفاده از اکثر صرافی های غیرمتمرکز به احراز هویت و ارائه هیچگونه اطلاعات شخصی نیاز نیست.
کاربرد در کشورهای در حال توسعه: وام‌دهی همتابه‌همتا، تراکنش‌های پرسرعت و ناشناسی، باعث افزایش محبوبیت DEXها در کشورهای در حال توسعه که در آن‌ها زیرساخت بانکداری قوی در دسترس نیست، شده است. هر کسی با یک گوشی هوشمند و اینترنت به راحتی می‌تواند از طریق صرافی های غیر متمرکز به ترید رمز ارزها بپردازد.
معایب و ریسک‌های صرافی های غیر متمرکز
قرارداد هوشمند: بلاک چین‌ها برای اجرای تراکنش‌های مالی امنیت فوق‌العاده بالایی دارند. با این حال، کیفیت کدهای یک اسمارت کانترکت به میزان مهارت و تجربه تیم توسعه‌دهنده آن وابسته است. احتمال باگ، هک، آسیب‌پذیری و حمله به قراردادهای هوشمند وجود دارد که کاربران صرافی‌های غیرمتمرکز را در معرض خطر از دست رفتن سرمایه قرار می‌دهد. توسعه‌دهندگان می‌توانند با انجام ممیزی‌های امنیتی، کدهای از پیش بررسی شده و آزمایشات مختلف به کاهش ریسک‌ها بپردازند.
نقدینگی: با اینکه محبوبیت دکس‌ها رو به افزایش است، اما برخی از بازارهای این حوزه لیکوییدیتی پایینی دارند که به اسلیپیج بالا و تجربه کاربری ضعیف منجر شده است. به‌خاطر نحوه تاثیرگذاری نقدینگی شبکه بر جذب کاربران، حجم بالایی از فعالیت‌های تریدینگ همچنان در صرافی‌های متمرکز انجام می‌گیرد که کاهش لیکوئیدیتی برای جفت‌های معاملاتی در دکس‌ها را به همراه دارد.
فرانت رانینگ: به‌خاطر ذات عمومی تراکنش‌های بلاک چینی، احتمال فرانت رانینگ توسط آربیتراژگرها یا ربات‌هایی که به دنبال خارج کردن سرمایه از دستان کاربران ناآگاه هستند، در صرافی های غیر متمرکز وجود دارد.
تمرکزگرایی: با اینکه بسیاری از DEXها درصدد تمرکززدایی و افزایش مقاومت در برابر سانسور هستند، اما همچنان تا حدودی تمرکزگرایی در آن‌ها وجود دارد. این اتفاق به‌خاطر میزیانی موتور تطبیق صرافی های غیرمتمرکز روی سرورهای متمرکز می‌افتد که تیم توسعه برای دسترسی به قراردادهای هوشمند از آن‌ها استفاده می‌کنند.
شبکه: از آنجایی که تبادل ارزهای دیجیتال روی بلاک چین‌ها انجام می‌شود، با شلوغی یا قطعی شبکه، استفاده از دکس‌ها نیز بسیار گران یا غیرممکن خواهد بود که کاربران را از تعامل با بازار بازمی‌دارد.
توکن: به‌خاطر قابلیت ساخت توکن و ایجاد بازار برای آن توسط همه افراد، ریسک خرید یک توکن بی‌کیفیت یا کلاهبرداری نسبت به صرافی‌های متمرکز بیشتر است. کاربران دکس‌ها باید خطر مشارکت در پروژه‌های تازه‌تاسیس را در نظر بگیرند.
با این وجود، با اینکه استفاده از صرافی های غیر متمرکز به دلیل عدم نیاز به احراز هویت تا حدودی برای کاربران، خصوصا تریدرهای داخل ایران، جذابیت و راحتری بیشتری دارد، اما اخیرا دسترسی به برخی از این پلتفرم‌ها نظیر پنکیک سواپ بدون تغییر آی‌پی امکان‌پذیر نیست. به همین خاطر، استفاده از امن ترین صرافی ارز دیجیتال ایرانی به‌نام بیت ۲۴ می‌تواند راه‌حل رفع این مشکل باشد.
بیت ۲۴ در سال ۹۸ کار خود را آغاز کرد. شما با استفاده از این صرافی می‌توانید به بیش از ۳۵۰ ارز دیجیتال دسترسی داشته و از تسویه آنی و ریالی تراکنش‌ها برخوردار شوید.
نظر شما