تهمینه غمخوار؛ بازار: این روزها موضوع حقابه رود هیرمند ایران و چالش جدی میان ایران و حکومت طالبان، موضوعی داغ در اخبار منطقه است. زمانی که به رسانه های داخلی و خارجی که نگاهی می افکنیم، مشاهده می کنیم که کارشناسان و تحلیلگران مسائل افغانستان دیدگاههای خود را در خصوص این موضوع که حتی قبل از تشکیل حکومت جدید افغانستان، قابل پیگیری از جانب جمهوری اسلامی بود و هم اکنون یک چالش و نگرانی برای ایران است، بیان کرده اند.
در شرایطی که حدود دو هفته پیش وزیر نیرو ضمن سفر به افغانستان تاکید کرده بود که مقامات طالبان قول داده اند که دیگر حقابه ایران از رودخانه هیرمند را به شوره زار نریزند، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان محیط زیست از این خبر داد که مقامات طالبان زیر قول خود زده و برای دومین سال متوالی آب هیرمند را در شوره زار گودزره رها کرده اند تا آب به ایران وارد نشود.
افزون بر این، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز چندی پیش اعلام کرد که تحویل حقابه ایران شاخص مهمی برای سنجش تعهدات هیات حاکمه سرپرستی افغانستان در عمل به تعهدات بین المللی در قبال ایران است که اگر این مسئله با سرعت و جدیت حل و فصل نشود، در سایر حوزه های همکاری دو کشور آثار منفی خود را نشان خواهد داد.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع، خبرنگار بازار گفتگویی با دکتر «عبداللطیف نظری» معاون تخصصی وزارت اقتصاد افغانستان و رئیس هیات موسسان دانشگاه غرجستان ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
* گروه طالبان با وجود وعده تعیین حق‌آبه هامون، مانند دولت قبلی افغانستان مسیر رودخانه هیرمند را به سمت «گودزره» منحرف کرده است. این مسئله در حالی رخ داده که وزیر نیرو ایران، اعلام کرده بود که طالبان در توافقی با جمهوری اسلامی قول دادند «قطره‌ای آب به سمت گود زره که منطقه‌ای لم یزرع است جاری نشود». با وجود اینکه وزارت آب و انرژی طالبان هم گفته بود که آب وارد شده به ایران مطابق حقابه آن کشور( از آب هیرمند) محاسبه می شود. چرا موضوع حقابه ایران تا امروز محقق نشده و هنوز مشکلاتی وجود دارد؟
افغانستان به معاهده حقابه رود هیرمند یا هلمند که در سال ۱۳۵۱ منعقد شده، متعهد است و بارها سخنگویان امارت اسلامی در این ارتباط اعلام کرده اند که مشکلی میان جمهوری اسلامی و افغانستان وجود ندارد. اما مشکلات فنی و خشکسالی که در افغانستان وجود دارد، موجب شده تا در برخی مواقع چالشهایی میان طرفین ایجاد شود.
اما، باز هم من تاکید می کنم که افغانستان درصدد است تا سیاست تنش زدایی و اعتمادسازی را با همسایگان خود از جمله ایران در دستور کار خود قرار دهد و اگر مشکلاتی در این خصوص وجود داشته باشد قطعا از طریق گفتگو و مذاکره قابل حل است.
شرایط فعلی افغانستان برای سرمایه گذاری تاجران و سرمایه گذاران ایرانی در داخل افغانستان فراهم است در حالی که تلاش افغانستان نیز این است که روابط تجاری خود را با همسایگان به ویژه جمهوری اسلامی گسترش دهد
* در حال حاضر حجم روابط اقتصادی و تجاری ایران و افغانستان با توجه به ظرفیت‌های دو کشور و جایگاه ایران در بازار این کشور در چه سطحی است ؟
نسبت به گذشته حجم روابط اقتصادی افغانستان و ایران کاهش پیدا کرده است. اما زمینه ارتقاء مناسبات تجاری و اقتصادی میان طرفین کاملا فراهم است. در حال حاضر امنیت افغانستان نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده و فساد اداری و بروکراسی پیچیده ای که در گذشته قابل مشاهده بود، وجود ندارد. همچنین، تسهیلات برای سرمایه گذاری در افغانستان فراهم است. بنابراین، می شود امیدوار بود که حجم تجارت دوجانبه در آینده افزایش یابد.
شرایط فعلی افغانستان برای سرمایه گذاری تاجران و سرمایه گذاران ایرانی در داخل افغانستان فراهم است در حالی که تلاش افغانستان نیز این است که روابط تجاری خود را با همسایگان به ویژه جمهوری اسلامی گسترش دهد.
* راه آهن خواف_هرات برای دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. آیا آن قسمتی که بر عهده افغانستان بوده تکمیل شده؟ به طور کلی وضعیت این راه آهن در چه مرحله ای است ؟
به دلیل مشکلات مالی و پولی موجود در افغانستان، قسمتی که مربوط به افغانستان بوده، هنوز تکمیل نشده است. پولهای مردم افغانستان از سوی ایالات متحده بلوکه شده و در حال حاضر پول زیادی در کشور وجود ندارد. همچنین، مشکلات بانکی هم از سوی امریکا در افغانستان به وجود آمده به گونه ای کشور ما از سوی ایالات متحده تحریم است.
این ظرفیت در افغانستان وجود دارد و کشور آماده است تا پروژه خط آهن خواف_هرات تا بدخشان و از آنجا تا چین توسعه پیدا کند
با این حال، این ظرفیت در افغانستان وجود دارد و کشور آماده است تا پروژه خط آهن خواف_هرات تا بدخشان و از آنجا تا چین توسعه پیدا کند.
بنابراین، توسعه این پروژه می تواند تجارت را در منطقه افزایش داده و موجب رونق و جهش اقتصادی در کشورهای منطقه شود. افغانستان مذاکره با طرف ایرانی را در دستور کار خود قرار داده است به طوری که زمینه سرمایه گذاری در این پروژه مهم فراهم شود. هدف افغانستان این است که در توسعه راهها و راه آهن قدم های جدی برداشته شود در حالی که کشور از سرمایه گذاری در این بخش استقبال می کند.
* طالبان چه برنامه ای برای بندر چابهار و توسعه تجارت با ایران از طریق این بندر در نظر گرفته اند ؟
بندر چابهار در توسعه و ارتقاء مناسبات میان ایران و افغانستان نقش مهمی دارد. افغانستان نیز آمادگی دارد تا تسهیلاتی را در این خصوص برای بازرگانان افغانستانی فراهم کند. بر همین اساس، ما امیدواریم که مذاکراتی در رابطه با بندر چابهار صورت گرفته و موانع موجود برطرف شود.
طرف افغانستان علاقه مند است که از طریق این بندر بتواند مناسبات اقتصادی خود را با جمهوری اسلامی و منطقه افزایش دهد.
نظر شما