سمیه گلابگیریان؛ بازار: ظرفیت های صادراتی بخش کشاورزی استان به رغم محدودیت ها و شرایط اقلیمی و آب و هوایی نامساعد بالا است اما مشکلاتی از جمله نبود پایانه صادراتی، فرصت بهره برداری بیشتر صادراتی از این ظرفیت ها را از استان سلب کرده است.
محمدعلی حاتمی زاده، معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد در گفتگو با خبرنگار بازار به تشریح وضعیت صادرات محصولات کشاورزی استان پرداخته است در این گفتگو همچنین پیرامون تولیدات حوزه کشاورزی و دامداری استان یزد به گفتگو می پردازیم.
* از پتانسیل‌های تجاری کشاورزی استان یزد بگویید
استان یزد از ظرفیت های مناسبی برای صادرات برخودار است. مهمترین ظرفیت های صادراتی استان صادرات بالغ بر ۳۵۳ هزار تن محصولات گلخانه ای، ۲۸ هزار تن پسته، ۳۷ هزار تن انار، یک هزار تن روناس، ۳۱ هزار تن گوشت طیور، ۱۶۱ هزار تن شیر خام و ۱۷ هزار تن تخم مرغ است که ارزش این محصولات صادراتی بالغ بر ۴۳۸ میلیون دلار در سال برآورد شده است. ظرفیت های صادراتی محصولات عمده کشاورزی استان یزد بر اساس آمار در سال گذشته در محصول پسته ۶۵ درصد تولید استان و به میزان ۲۸ هزار و ۲۰۸ تن بوده است.
مهمترین ظرفیت های صادراتی استان صادرات بالغ بر ۳۵۳ هزار تن محصولات گلخانه ای است
۳۰ درصد از ۱۲۴ هزار و ۷۹۶ تن انار استان شامل ۳۷ هزار و ۴۳۹ تن و یک تن از ۳ هزار و ۳۰۰ کیلوگرم محصول زعفران یعنی ۲۵ درصد تولید استان نیز صادر می شود. محصول دیگر صادراتی استان ۷۰ درصد از رناس تولیدی استان به میزان ۷۰ درصد تولید استان در سال گذشته بوده است.
سال گذشته ۶۰ درصد از محصولات گلخانه ای استان به میزان ۳۵۳ هزار و ۷۹۰ تن و ۴۵ درصد از گوشت مرغ تولیدی استان شامل ۲۸ هزار و ۳۸۸ تن و نیمی از تخم مرغ تولیدی استان به میزان ۱۷ هزار و ۷۲۷ تن صادر شده است همچنین نیمی از شیر تولیدی استان به میزان ۱۶۱ هزار و ۳۰۰ تن و نیمی از گوشت سایر ماکیان شامل بلدرچین و کبک نیز به میزان۲ هزار و ۶۶۵ تن در سال گذشته صادر شده است.
* کدام کشورها هدف محصولات صادراتی استان یزد هستند؟
کشورهای عراق، روسیه، پاکستان، قطر، افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، عمان، امارات، قزاقستان، ارمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان، ترکمنستان، ترکیه و کشورهای اتحادیه اروپا از کشورها مقصد صادرات محصولات کشاورزی استان هستند که البته ظرفیت برای افزایش کشورها و میزان صادرات وجود دارد اما موانعی در مسیر است که باید برای رفع ان اقدام شود
* چه مشکلاتی در مسیر توسعه صادرات محصولات کشاورزی استان یزد وجود دارد؟
بالا بودن تعرفه کالاهای کشاورزی صادراتی، وجود مشکلات قرنطینه ای در مسیر صادرات کالاهای کشاورزی، عدم ثبات در سیاست های اقتصادی، عدم آشنایی بازرگانان و صادرکنندگان با فرصت های صادراتی موجود در کشورهای هدف و مشکلات حمل و نقل و جابه‌جایی کالاهای صادراتی از جمله موانع این مسیر است.
از دیگر مشکلات می توان به مشکلات صدور ویزا برای رانندگانی که سفر زمینی به کشورهای دارای مرز زمینی با ایران دارند، اشاره کرد از سوی دیگر، فسادپذیری بالای محصولات کشاورزی، مانعی بزرگ در این مسیر است تاخیر در اجرایی شدن تفاهم نامه‌ها، مشکل تبادلات بانکی، بازرسی‌های متعدد و وقت گیر محموله ها در کشورهای مسیر، وجود دلالان و واسطه ها در امر صادرات و انجام اعمال غیرحرفه ای و سخت و زمان بر بودن فرآیند صدور روادید برای تاجران ایرانی از دیگر مشکلات این بخش است.
* به نظر شما راهکارهای توسعه صادرات محصولات کشاورزی استان چیست؟
ایجاد مسیر ویژه برای انجام تشریفات کمرگی محصولات کشاورزی در تمامی مبادی گمرکی و تسهیل صادرات محصولات کشاورزی با ایجاد خطوط هوایی، ریلی و کشتیرانی، حمل و نقل محصولات کشاورزی با امکانات مناسب از جمله کانتینرهای یخچال دار بین کشورمان و کشورهای مقصد صادراتی با اولویت اورآسیا همچنین تسهیل حمل و نقل دریایی با کشور از جمله این راهکارها است
از دیگر مشکلات می توان به مشکلات صدور ویزا برای رانندگانی که سفر زمینی به کشورهای دارای مرز زمینی با ایران دارند، اشاره کرد.
از دیگر راهکارها می توان به استقرار نمایندگان تام الاختیار دستگاه‌های مرتبط با صادرات در محل پایانه های صادراتی تخصصی کشاورزی و ارائه خدمات بر خط شامل اتصال به سیستم های نرم افزاری و تشریفات خدمات دهی به صادرکنندگان اشاره کرد. ایجاد و راه اندازی پایانه صادارتی محصولات کشاورزی به منظور تسهیل و فراهم سازی زمینه مناسب برای صادرات بخش کشاورزی در راستای جهش صادرات بخش کشاورزی با اولویت محصولات گلخانه ای با مشارکت بخش خصوصی نیز بسیار حائز اهمیت است.
از دیگر موارد می توان به لزوم بهبود زیر ساختهای حمل و نقل در سطح استان و کشور، تامین و تجهیز ناوگان حمل و نقل محصولات کشاورزی، کاهش تعرفه و یا برقراری تعرفه ترجیحی در مورد کالاهای کشاورزی، برگزاری نمایشگاه محصولات در کشورهای هدف اشاره کرد.
*چه اقدامی را دنبال می کنید؟
ایجاد خوشه های صادراتی و نشان های تجاری اختصاصی، شناسایی بازار هدف محصولات کشاورزی صادراتی در خارج از کشور، تعیین صلاحیت و اهلیت اخلاقی و حرفه ای صادر کنندگان و ایجاد آزمایشگاه های صلاحیت دار با استانداردها یبین المللی نیز بسیار اهمیت دارد. در این بین نباید از برقراری قراردادهای تجاری بلندمدت بین تولیدکنندگان داخلی محصولات کشاورزی با صادرکنندگان و شرکت ها و فروشگاه های بزرگ زنجیره ای در داخل وخارج کشور نیز غافل شد.
استفاده از ظرفیت کشاورزان استان برای کشت برون مرزی و استفاده از ظرفیت کشورهای هدف برای تولید محصولات کشاورزی و واردات آن به کشور و صادرات به کشورهای دیگر هم در توسعه محصولات بخش کشاورزی استان بسیار مهم است.
* استان یزد واردات محصولات کشاورزی نیز دارد؟
بله و از اصلی ترین محصولات وارداتی استان می توان به نهاده های دامی شامل جو، سویا، ذرت، مکمل‌های غذایی، داروهای دامپزشکی به میزان ۶۰۰ هزار تن در سال اشاره کرد از دیگر اقلام وارداتی می توان به واردات بذور مورد نیاز محصولات گلخانه ای از جمله خیار، گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان و ... به میزان ۷۰ میلیون عدد در سال و ارقام اصلاح شده و پرتولید گیاهی و نژادهای پرتولید و اصلاح شده دامی اشاره کرد.
برای کاهش واردات به سرمایه گذاری های جدید از جمله سرمایه گذاری برای انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری در تولید بذور محصولات گلخانه ای، انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری در صنایع مرتبط با کشاورزی، ایجاد خطوط هوایی برای حمل و نقل انواع محصولات کشاورزی و دامی و تبادلات اقتصادی و انتقال دانش فنی از طریق اعزام هیئت‌های تجاری و علمی است
* یزد با این شرایط آب و هوایی چه جایگاهی در تولید محصولات کشاورزی دارد
بخش کشاورزی استان یزد با دارا بودن ۱۵ درصد شاغلان، ۱۱ درصد از تولید ناخالص داخلی استان را به خود اختصاص داده است. سطح کل اراضی زیر کشت استان در سال زراعی گذشته معادل ۱۱۰ هزار و ۷۱۵ هکتار بوده است که از این مقدار ۲۵ درصد را محصولات زراعی و ۷۳ درصد را محصولات باغـی و دو درصد را سطوح گلخانه ای تشکیل داده‌اند. در مجموع حدود یک درصد از کل سطح زیرکشت آبی کشور در این استان واقع شده است این در حالی است که سهم تولیدات استان از کشور بالغ بر ۱.۳ درصد است
۱۱ درصد تولید ناخالص داخلی یزد مرتبط با کشاورزی است
بهره‌برداران سختکوش این دیار در سال ۱۴۰۰ بالغ بر یک هزار و ۸۹۶ میلیون تن محصول شامل ۲۹۷ هزار تن تولیدات باغی، ۵۶۰ هزار تن تولیدات زراعی، ۴۵۰ هزار تن تولیدات دامی و ۵۸۹ هزار تن تولیدات گلخانه ای از انواع محصولات کشاورزی به ارزشی بالغ بر ۲۷۰ هزار میلیارد ریال را تولید و به بازار مصرف ارسال کرده اند این استان ۱۹ درصد سهم تولید محصولات گلخانه ای کشور، ۲.۷ درصد از تولیدات دامی و بالغ بر ۱.۲ درصد از تولیدات باغی کشور را را به خود اختصاص داده است.
سرانه تولید استان از سرانه تولید کشور در اکثر فعالیت‌ها بیشتر است که این خود نشان از روحیه سختکوشی و همچنین بهروری مناسب از زمین و آب توسط کشاورزان این خطه دارد. علی‌رغم شرایط طبیعی نامساعد حاکم بر استان به ویژه بروز خشکسالی‌های اخیر با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و تلاش بی‌وفقه تولیدکنندگان در زمینه‌های مختلف کشاورزی و دامپروری با تکیه بر آب مجازی، توجه به کشت‌های گلخانه ای، مدیریت بهینه مصرف آب، موفقیت‌های شایانی حاصل شده و استان در این عرصه نیز جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است نکته حائز اهمیت اینکه بخش دام، طیور و گلخانه، فقط با ۵.۵ درصد آب در اختیار، ۵۳ درصد تولیدات بخش کشاورزی استان را تحقق بخشیده است.
*در زمینه شیر و گوشت؟
هم‌اکنون حدود ۵۰ درصد از گوشت طیور، شیر تولیدی و تخم‌مرغ تولیدی استان مازاد بر مصرف بوده و به بازارهای خارج از استان عرضه می‌شود این در حالی است که در بخش تولیدات دامی، رویکرد استان مبتنی بر ورود آب مجازی بوده است.
زیربخش زراعت و باغبانی از ظرفیت‌های صادراتی بالغ بر ۷۰ درصد روناس، ۶۵ درصد پسته، ۲۵ درصد زعفران، ۶۰ درصد محصولات سبزی و صیفی گلخانه‌ای و ۷۰ درصد انواع گل برخوردار است و در تولید محصولات گلخانه ای استان با سطحی معادل ۲ هزار و ۵۰ هکتار زمینه تولید ۵۸۹ تن محصولات گلخانه ای را فراهم کرده و با داشتن سهم ۱۹ درصدی از تولیدات کشور، رتبه دوم تولید را در این بخش به خود اختصاص داده است از دیگر قابلیتهای این بخش می توان از وجود زیر ساختهای مناسب در مجتمع های دام وطیور و گلخانه نیز نام برد که از این حیث نیز استان جایگاه نخست کشور را دارد.
* میزان تولیدات کشاورزی استان و جایگاه آن در کشور چگونه است؟
میزان تولید محصولات زراعی در استان یزد ۵۶۰ هزار تن در سال است که شش دهم درصد تولید کشور را دارد. همچنین تولیدات زراعی استان نیز با ۲۹۷ هزار تن در سال، ۱،۲ درصد از تولیدات این محصولات در کشور را شامل می شود. استان یزد در حوزه تولیدات گلخانه ای ۵۸۹ هزار تن در سال با توجه به ۳ هزار تن تولید کشوری، ۱۹.۶ درصد از تولید کل کشور را به خود اختصاص داده است
در حوزه تولیدات دامی و شیلاتی نیز سالانه ۴۵۰ هزار تن محصول در استان تولید می شود که ۳۵ درصد از تولیدات کشور را در این حوزه شامل می شود. در مجموع استان یزد با تولید سالانه هزار و ۸۹۶ هزار تن محصول کشاورزی در سال، ۱،۴ درصد از تولیدات بخش کشاورزی کشور را بر عهده دارد این استان به رغم محدودیت منابع آبی و خشکی اقلیم به لطف برخورداری از کشاورزان سختکوش این دیار، دارای جایگاه مناسبی در کشور است که این جایگاه مرهون نگاه آب محور و اقتصادی در فعالیت‌های این بخش است.
* آیا یزد در تولیدات کشاورزی و دامی در کشور رتبه‌دار است؟
بله، استان یزد جایگاه نخست در پرورش اسب، پرورش بلدرچین، کبک، تولید روناس، بز سانن، پرورش تیلاپیا و جایگاه دوم کشور در تولید محصولات گلخانه ای و انار، جایگاه سوم کشور در تولید پسته و پرورش شتر، جایگاه چهارم کشور در تولید زردآلو و قیسی، جایگاه هفتم کشور در تولید زعفران و جایگاه هشتم کشور در تولید خرما را دارد.
* جایگاه محصولات عمده کشاورزی استان در سال ۱۴۰۰ چطور بوده است؟
استان یزد با تولید ۴۳ هزار و ۳۹۷ تن پسته ۱۱ درصد از تولید کشور را به خود اختصاص داده و در جایگاه سوم کشور قرار دارد همچنین در محصول انار نیز تولید سال گذشته استان ۱۲۴ هزار و ۷۹۶ تن بوده که ۱۰ درصد تولید کشور را شامل می شود و استان را در جایگاه چهارم قرار داده است
هم‌اکنون حدود ۵۰ درصد از گوشت طیور، شیر تولیدی و تخم‌مرغ تولیدی استان مازاد بر مصرف است
استان یزد با تولید یک درصد از زعفران تولیدی کشور، جایگاه هفتم را داراست و میزان تولید بادام استان در یک سال اخیر نیز ۵ هزار و ۴۶۷ تن بوده که این میزان چهار درصد تولید کشور را شامل می شود و این میزان تولید، یزد را در جایگاه یازدهم قرار داده است این استان همچنین در تولید محصول زردآلو قیسی با تولید ۵۱ هزار و ۴۳۹ تن در سال گذشته، ۱۱ درصد تولید کشور را داشته و جایگاه سوم تولید این محصول را از آن خود کره است
زیتون هم یکی از محصولات شاخص استان است به طوری که با ۹ درصد تولید کشور، جایگاه نهم را در بین استانها به خود اختصاص داده همچنین یزد در تولید محصول خرما در رتبه هشتم کشور قرار دارد و یک درصد از تولید کشور را به خود اختصاص داده است. استان یزد یکی از استان‌های موفق در تولید محصولات گلخانه ای به ویژه خیار است که از این لحاظ در جایگاه سوم کشور قرار دارد و سال گذشته ۱۵۰ هزار و ۸۴۵ تن تولید داشته ضمن اینکه سال گذشته ۵۸۹ هزار و ۶۵۰ تن انواع محصولات گلخانه ای دیگر به جز خیار در استان یزد تولید شده است.
کل محصولات زراعی تولیدی سال گذشته استان ۵۶۰ هزار و ۱۵۸ تن است که این میزان، یک درصد از تولید کشور است و یزد جایگاه هشتم کشور را به خود اختصص داده و کل محصولات باغی استان با احتساب گلخانه‌ها ۸۵۱ هزار و ۴۰۵ تن بوده است که سه درصد تولید کشور و جایگاه هشتم را از آن خود کرده است سال گذشته ۲۴ هزار و ۶۰ تن گوشت قرمز، ۶۸ هزار و ۵۷۱ تن گوشت سفید، ۶۳ هزار و ۸۴ تن گوشت مرغ، ۳۵ هزار و ۴۵۴ تن تخم مرغ و ۳۲۲ هزار و ۶۰۰ تن شیرخام در استان تولید شده است امید که بخش کشاورزی استان یزد با استفاده از تکنولوژی های روز، نوسازی ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی استان و اصلاح نژاد تولیدات این بخش به جایگاه بهتری در کشور و دنیا دست یابد.
نظر شما