رویش جوانه های اقتصاد روی آوارهای تحریم

بازار-مونا مشهدی رجبی: تحریم‌های اقتصادی امریکا علیه ایران بعد از خروج این کشور از توافق هسته‌ای فشار زیادی به اقتصاد کشور وارد کرد و ایران را در وضعیت تنش‌های زیاد مالی قرار داد. امریکا اعلام کرد به تشدید تحریم‌ها ادامه می دهد تا بتواند ایران را برای بازگشت به مذاکره با خود همراه کند. سیاستی که به گفته رسانه‌های امریکایی و اقتصاددانان ارشد همین کشور کارایی نخواهد داشت.

بانک جهانی در گزارش اخیر خود به مساله تحریم‌های اقتصادی امریکا علیه ایران پرداخت نوشت: اقتصاد ایران دو سال بسیار سخت را پشت سر گذاشت و افت نرخ رشد  اقتصاد و رکود در بازارهای مختلف و تورم بالا را  تجربه کرد ولی از سال ۲۰۲۰ میلادی تشدید فشارهای اقتصادی دیگر نمی تواند آسیب بیشتری به اقتصاد ایران وارد کند و بر عکس از این سال ایران می‌تواند تاثیر فشارها بر اقتصادش را کمتر و کمتر کند.  

بانک جهانی با اشاره به فشار بالای تورمی  و انقباض اقتصادی  ایران در سالهای اخیر نوشت: اقتصاد ایران در دو سال اخیر تحت تاثیر فشار تحریم نفتی و بانکی و تحریم صنایع مختلف متحمل آسیب‌های زیادی شد اما اقتصاد ایران هم اکنون به ثبات رسیده است. اقتصاد ایران با این چالشها و بحران‌ها سازگار شده و انتظار نمی رود تشدید فشارهای امریکا علیه اقتصاد ایران دیگر بتواند دامنه مشکلات و بحران‌های اقتصادی این کشور را بیشتر کند.  

رشد صادرات غیرنفتی

واشنگتن تایمز نوشت: ایران از طریق افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی از قبیل انواع مواد غذایی، پوشاک و فراورده‌های پتروشیمی و از طریق مبادله کالا با کالا با کشورهای مختلف  توانسته است نیازهای داخل را تامین کند و از وابستگی اقتصادی به درآمد نفتی بکاهد. با تحریم شدن نفت ایران توسط امریکا، این کشور توان صادرات و کسب درآمد از صنعت نفت را از دست داده است. تحریم نفتی و عدم فروش نفت به معنای از دست رفتن اصلی ترین منبع درآمدی ایران است. ولی مساله دیگری هم مطرح است و آن عدم دسترسی ایران به بانکها و موسسات مالی خارجی است. ایران در سالهای اخیر به دلیل تحریم های بانکی حتی دسترسی کامل به درآمدهای ناشی از فروش نفت هم نداشته است. البته دولت ساز و کارهای دیگر ایجاد کرد و اخیرا هم با ایجاد پلت فرم دولتی فرایند تجارت را تسهیل کرده است.

یکی از بزرگترین معضلاتی که اقتصاد ایران اخیرا با آن مواجه شده است نرخ بالای تورم است. البته این تورم یک دهه است که در اقتصاد ایران دیده می‌شود ولی در سالهای اخیر نرخ تورم افزایش زیادی پیدا کرده است. در ماه های اخیر خبر از تورم ۴۱ درصدی بود در حالیکه پیشتر تورم در ایران در سطح ۱۰ تا ۲۰ درصد بوده است.

واشنگتن تایمز در انتهای گزارش به یک مثل معروف در امریکا اشاره کرد و نوشت:در امریکا این جمله بسیار استفاده می شود. «آنچه مرا نکشد مرا قوی تر خواهد کرد» این مساله ای است که هم اکنون در اقتصاد ایران وجود دارد. اقصاد ایران علیرغم همه فشارهای اقتصادی همچنان پابرجا است و این فشارها باعث می شود تا ایران با اجرای سیاستهایی از اقتصاد نفتی به یک اقتصاد چند بعدی تبدیل شود و با استفاده از نیروی جوان و تحصیل‌کرده خود از وابستگی به دیگر کشورها فاصله بگیرد. این یعنی باقی ماندن اقتصادی که چهار دهه است تحت تحریم قرار دارد و در سال های اخیر هم تحت شدیدترین تحریم های اقتصادی تاریخ بشر قرار داشته است.

توسعه تجارت با همسایه ها کلید خورد   

 یکی از راهکارهای مهم ایران برای کاهش وابستگی به نفت را می توان در افزایش حجم و ارزش تجارت با همسایه ها دانست و پاکستان از جمله این کشورها است. در شهرهای مرزی بین ایران و پاکستان فروش کالاهای تولید ایران بسیار مرسوم است. از فروش خوراکی های ایرانی گرفته تا انواع کالاهای مصرفی و پوشاکی که در این کشور تولید شده است.  

صدرا شوکت مدیر یکی از بزرگترین اتاق های فکر در پاکستان در این مورد می گوید:در این روزها همه در شهرهای مرزی از خوراکی های ایرانی استفاده می کنند. خوراکی هایی که پیش از این در فرهنگ ما وجود نداشته است. البته این مساله تنها در شهرهای مرزی نیست بلکه در شهرهای دیگر کشور هم همین وضعیت مشاهده می شود.

هم مرز بودن دو کشور باعث شده است که تجارت با محدودیتی روبرو نباشد. کالاهای ایرانی اعم از خوراکی و پوشاکی از طریق کامیون های حمل بار وارد پاکستان  می شود و از این شهرهای مرزی به تمام کشور توزیع می شود. این تجارت کاملا رسمی و قانونی است و بررسی ها نشان داده که تراز تجارت دو جانبه دو کشور به نفع ایران است.  

وی ادامه داد: ایران بازار پاکستان را در دست گرفته است  و هر روز محصولات تازه ای به این کشور صادر می کند. افزایش صادرات انواع شامپو و محصولات مراقبت از پوست و مو از مواردی است که این روزها به چشم می خورد.

در انتها باید در نظر داشت که فشار اقتصادی ناشی از تحریم بسیار بالا است  و با توجه به سیاستهای دولت ترامپ این روند در سال جدید هم ادامه دارد ولی ایران از این گردنه سخت اقتصاد به سلامت عبور خواهد کرد.