بازار؛ گروه استانها: کلان‌شهر مشهد با ۳.۵ میلیون نفر جمعیت، بیش از نیمی از جمعیت ۶ میلیون و ۸۷۰ هزارنفری خراسان رضوی را در خود جای‌داده است.
خراسان رضوی با اقلیم خشک و کویری، وضعیت بحرانی در تأمین آب دارد و هم‌اینک از ۳۷ دشت استان، وضعیت ۳۴ دشت بحرانی است و سطح آب زیرزمینی آن افت کرده است و ۹۹ درصد مساحت مشهد در خشک‌سالی شدید قرار دارد، این در حالی است که کمبود ۱۰ درصدی منابع آبی، بحرانی ۳۵ درصدی ایجاد می‌کند.
میزان نزولات جوی در خراسان رضوی و به‌ویژه در مشهد نسبت به متوسط درازمدت و حتی سال گذشته کمتر بوده است و مشکلاتی ممکن است برای تأمین آب شرب این کلان‌شهر ایجاد شود و بنا بر اظهارات مدیرعامل آب و فاضلاب مشهد سال آبی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ جز سال‌های بسیار کم‌بارش طی دهه گذشته بود.
در سال آبی گذشته نیز هرچند که متوسط بارندگی در حوزه شهرستان مشهد کمی افزایش نشان داد اما میزان بارندگی نسبت به دوره آماری بلندمدت در استان حاکی از کاهش ۲۰ درصدی داشت و همچنین در حوزه شهرستان مشهد نشان از کاهش ۳۶.۵ بارندگی نسبت به دوره بلندمدت و لذا درمجموع وضعیت بارندگی در مشهد نسبت به استان حادتر است.
کاهش آب‌های ذخیره
در همین راستا مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد بابیان اینکه کاهش نزولات جوی و به‌تبع آن کاهش ذخیره سدها به تأمین آب برای این کلان‌شهر دامن می‌زند به بازار می‌گوید: امسال شرایط مصرف آب نسبت به سال گذشته تغییر پیداکرده است و لذا با توجه به بازگشایی بسیاری از اماکن و مدیریت کرونا و زائرپذیری حداقل نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد افزایش مصرف آب خواهیم داشت.
حسین اسماعیلیان با اشاره به این موضوع که علاوه بر سایه‌اندازی بحران بی‌آبی بر شهر مشهد مصرف نیز هرساله روند افزایشی نشان می‌دهد بیان می‌کند: این میزان با گرم شدن هوا رابطه مستقیم دارد.
وی بابیان اینکه مشهد در اوج مصرف نیاز به ۱۳ هزار لیتر آب بر ثانیه دارد اذعان می کند: این در حالی است که ظرفیت کنونی تأمین آب مشهد ۹ هزار و ۵۰۰ لیتر بر ثانیه است و برای تأمین نیاز واقعی با کمبود ۲ هزار و ۵۰۰ لیتر در ثانیه آب روبه‌رو هستیم.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۹ حجم کل مصارف آبی مشهد مقدس ۲۴۳ میلیون مترمکعب بوده است می‌افزاید: این مصارف در سال ۱۴۰۰ به ۲۶۰ میلیون مترمکعب رسیده و لذا پیش‌بینی می‌شود در سال آبی جاری، میزان مصارف حدود ۸ درصد افزایش داشته باشد.
وی ذخیره سدها را به‌عنوان یکی از منابع اصلی تأمین آب برای مصرف این کلان‌شهر عنوان کرد و ادامه داد: ذخایر سد دوستی نسبت به سال گذشته کاهش ۳۶ درصدی، سد طرق کاهش ۴۳ درصدی، سد ارداک کاهش ۴۷ درصدی و سد کارده کاهش ۴۶ درصدی داشته که درمجموع منابع آبی سدهای تأمین‌کننده آب مشهد ۴۰ درصد کاهش پیداکرده است.
نیاز ۴۰۰ میلیون لیتری مشهد در افق ۱۴۲۰
اسماعیلیان با اشاره به پیش‌بینی رشد جمعیت مشهد تا افق ۱۴۲۰ تصریح می کند: در افق ۱۴۲۰ با توجه به افزایش جمعیت شهر مشهد نیاز آبی مشهد به ۴۰۰ میلیون مترمکعب در سال خواهد افزایش خواهد یافت این در حالی است که باوجود اقداماتی که برای تأمین آب در استان انجام‌شده، بازهم تقریباً منابع آب قابل‌توجهی تا آن زمان وجود نخواهد داشت.
وی اذعان می کند: خراسان رضوی اقلیم خشکی داشته و این مسئله موجب شده تا ۸۰ درصد آب این استان از طریق منابع زیرزمینی تأمین شود. به‌طورکلی تقریباً نزدیک به ۱۰۰ درصد آب شرب اکثر شهرها و روستاهای استان از منابع آبی زیرزمین تأمین می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد با اشاره به جمعیت مشهد و همچنین حضور سالانه زائران در این شهر می افزاید: بیش از ۵۰ درصد آب شرب مشهد از منابع آب سطحی تأمین می‌شود که تأمین این منابع به‌شدت به شرایط جوی بستگی دارد.
اسماعیلیان تصریح می کند: شرایط جوی و کاهش میزان بارندگی مشکلاتی در تأمین آب شرب مشهد ایجاد خواهد کرد و این مسئله بزرگ‌ترین چالش و تهدید برای این شهر خواهد بود.
وی با اشاره به خشک‌سالی ادامه‌دار خراسان رضوی و شهر مشهد اذعان می کند: سال گذشته استان و مشهد بدترین شرایط خشک‌سالی را تجربه کرد که این موضوع در مشهد نسبت به استان بحرانی‌تر بود. درواقع کاهش بارندگی‌ها طی سال گذشته نسبت به بلندمدت ۷۰ درصد بود که در پی آن ۱۰۰ درصد شهرستان مشهد تحت تأثیر خشک‌سالی قرار گرفت. امسال هم نزدیک به ۶۰ درصد کاهش بارندگی نسبت به سال گذشته در مشهد رخ‌داده است.
تشنگی روستائیان تا هدر رفت آب
از تشنگی شهر مشهد که بگذریم کمبود آب بر بیش از ۲۴۰ روستای مجاور این کلان‌شهر نیز سایه انداخته است.
آب‌رسانی توسط تانکر به این تعداد روستا نه‌تنها زحمتی مضاعف برای مسئولان است بلکه مقرون‌به‌صرفه نیز نبوده و در ضمن دردی از مشکلات روستائیان درمان نمی‌کند.
بسیاری از روستائیان در حال حاضر برای رفع تشنگی دام‌هایشان با مشکل کمبود آب روبرو هستند و این در حالی است که سالانه بیش از ۳۹ میلیون لیتر آب در ای شهر هدر می‌رود و با ایجاد باغ‌های متعدد هرروز بر تشنگی روستاهای این شهر افزوده می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی بابیان اینکه خشک‌سالی‌های حادث‌شده در طی سال‌های گذشته در حال حاضر موجب شده تا ۲۳۰ روستا در استان در شرایط تنش آبی قرار گیرند به بازار می‌گوید: اسراف و بی‌توجهی در مصرف، استفاده آب برای باغ ویلاها و استخرها، چاه‌های غیرمجاز و همچنین هدر رفت آب از عوامل تهدیدکننده منابع آبی است که این موضوعات به جد با روند و شیب اصلاحی در حال رسیدگی و برطرف کردن است.
سید ابراهیم علوی بابیان اینکه شناسایی و تعیین تکلیف انشعابات غیرمجاز و اصلاح شبکه توزیع ازجمله اقداماتی است که برای کاهش هدر رفت آب توسط شرکت با جدیت دنبال می‌شود افزود: سالانه شاهد ۳۹ میلیون و ۹۵۲ هزار و ۸۳۹ مترمکعب هدر رفت آب هستیم.
وی یادآور شد: مدیریت مصرف از مهم‌ترین راهکارهای گذر از وضعیت کم‌آبی است ازاین‌رو تفاهم‌نامه همکاری بین شرکت‌های آب و فاضلاب در شهرستان‌ها و سایر دستگاه‌ها برای فعالیت به‌عنوان حامی آب منعقدشده است.
تخصیص اعتبار برای مشهد
مشکل تأمین آب کلان‌شهر مشهد در سفر اخیر هیئت دولت در فروردین‌ماه امسال یکی از موضوعات و مباحث داغ بود که درنهایت وزیر نیرو در قالب مصوبه سفر استانی از اختصاص ۳ هزار میلیارد تومان برای رفع دائمی تنش آبی این شهر خبر داد.
علی‌اکبر محرابیان در سفر فروردین ماه خود به مشهد اظهار کرد: بخش قابل‌توجهی از این اعتبار در بودجه ۱۴۰۱ تأمین می‌شود و در صورت ضرورت این اعتبار تقویت خواهد شد.
وی تأکید کرد: برای رفع تنش آبی شهر مشهد هیچ محدودیت و سقفی قائل نیستیم اما طرح‌ها باید در زمان‌بندی‌های خاص خود پیگیری و بهره‌برداری شود.
محرابیان ادامه داد: همچنین مشهد هیچ سهمی از بابت اعتبارات محرومیت‌زدایی و جهاد آب‌رسانی ندارد، بنابراین ۱۰۰ میلیارد تومان از این محل برای تأمین آب روستاهای شهرستان مشهد تخصیص می‌یابد.
محرابیان گفت: شهر مشهد به هزار و ۵۰۰ لیتر بر ثانیه افزایش ظرفیت برای تقویت شبکه نیاز دارد که با بهره‌برداری از طرح امروز حدود یک‌سوم این نیاز برطرف می‌شود.
وزیر نیرو خاطرنشان کرد: با توجه به بودجه سال ۱۴۰۱ دولت، سال خوبی ازنظر اعتبارات برای موضوع آب شرب و فاضلاب در نظر گرفته است و مشکلی در این خصوص وجود ندارد، لذا باید تلاش کرد در بدترین شرایط آب مطمئن و پایدار برای زائران و مجاوران تأمین شود.
نظر شما