هنگامه خاندوزی؛ بازار: استفاده از سموم باکیفیت و آگاهی از نحوه استفاده از میزان و زمان مصرف آن در کشاورزی یکی از موضوعات جدی است که سازمان جهاد کشاورزی گلستان آن را به صورت جدی دنبال می‌کند. این روزها که بازار سم فروشی‌های اینترنتی داغ شده دولت به برخورد قهری با این افراد هشدار داده و به زارعین تاکید دارد تا آفت کش‌ها را از فروشگاه‌های معتبر خریداری کنند.
به گفته مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی گلستان در گلستان ۵۷ درصد از کشاورزان آگاهی از زمان و میزان استفاده سموم ندارند و همین امر باعث عدم تاثیرگذاری آن بر آفات می‌شود که در نهایت زارع ناگزیر به استفاده چندباره از سموم است. اتفاقی که نه تنها به محصولات کشاورزی بلکه به آب و خاک منطقه هم آسیب وارد می‌کند با توجه به اهمیت این مسئله و به منظور آشنایی بیشتر با سموم مورد استفاده کشاورزان، گفتگویی با «کیانوش حق نما» مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی گلستان ترتیب دادیم.
* تامین آفت کش‌ها به چه صورت است و کیفیت آن چگونه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؟
دو نوع سم در استان گلستان وجود دارد یکی وارداتی و دیگری تکنیکال که در داخل کشور بسته بندی و فرموله می‌شود و به فروش می‌رسد اما باز هم ماده اولیه آن از خارج کشور وارد می‌شود کیفیت همه سموم وارداتی و سمومی که در داخل کشور بسته بندی می‌شود در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد، اگر کیفیت سم درست باشد شرکت توزیع و فرموله کننده می‌تواند به فروش برساند و اگر فاقد کیفیت لازم باشد اجازه ورود سم برای توزیع داده نمی‌شود.
دو نوع سم در استان گلستان وجود دارد یکی وارداتی و دیگری تکنیکال که در داخل کشور بسته بندی و فرموله می‌شود و به فروش می‌رسد اما باز هم ماده اولیه آن از خارج کشور وارد می‌شود
برای ارزیابی عملکرد سموم وارداتی قابل مصرف و هم سمومی که تکنیکال است و فرآوری آن انجام شده همکاران در سراسر استان قبل از توزیع به بازدید می‌روند نمونه‌ها را رندمی چک می‌کنند. این نمونه‌ها برای بایگانی به مدت سه سال نگهداری می‌شود تا اگر کشاورزی نسبت به کیفیت سم توزیع شده، اعتراض داشته باشد با نوع سم نمونه برداری شده مقایسه شود وقتی این سم وارد بازار می‌شود به صورت رندمی از خرده فروش‌ها نمونه‌گیری می‌شود و به آزمایشگاه مرجع ارسال می‌شود تا صحت و سقم کیفیت سموم مشخص شود.
*آیا در گلستان نمونه‌ای از سموم تقلبی شناسایی شده است؟
در سال گذشته در مانور دومی که برای بازرسی از سموم تقلبی در استان تشکیل دادیم ۱۵ پرونده به مراجع قانونی در این خصوص معرفی شد که تخلفات آنها در دست بررسی است.
* چه میزان سم فروشی مجاز در استان وجود دارد؟
از سال ۸۶ صدور مجوزهای سم فروشی را وزارت جهاد کشاورزی به سازمان نظام مهندسی واگذار کرده بر این اساس در استان ۵۰۰ سم فروشی وجود دارد که همه آنها بدون استثنا مجوز فروش از سازمان نظام مهندسی جهادکشاورزی استان دارند این سازمان موظف است که به کیفیت سموم و توزیع آن رسیدگی کامل داشته باشد در کنار آن سازمان جهاد کشاورزی نیز اعمال نظارت عالی انجام دهد.
* آیا فروش اینترنتی سموم دارای مجوز قانونی هستند؟
هیچکدام از فروشگاه‌های اینترنتی فروش سموم مجوز قانونی ندارد و با مکاتباتی که با حراست وزارت جهاد کشاورزی انجام شده است، پیشنهاد دادیم که با پلیس فتا به این مساله رسیدگی شود هر گونه فروش اینترنتی سموم غیرقانونی است و باید با آن برخورد شود. به دنبال این هستیم که از طریق مراجع قانونی با این متخلفان برخورد شود.
* کشاورزان اعتراض خود را در خصوص کیفیت سموم باید چگونه اعلام کنند؟
هر کشاورزی اگر به سمی اعتراض دارد به ادارات جهاد کشاورزی شهرستان‌ها اعتراض کند. ما با نمونه‌های آزمایشگاهی که در دست داریم صحت این ادعا را بررسی می‌کنیم البته برخی مواقع کشاورزان یا زمان استفاده از سموم و یا میزان استفاده از آن را در هر هکتار رعایت نمی‌کنند و همین امر سبب عدم تاثیر گذاری سموم می‌شود به عنوان مثال طبق تحقیقاتی که داشتیم در گلستان برای استفاده از علف کش‌ها ۵۶ درصد زمان درست استفاده از سم را نمی‌دانند و این زمان بندی اشتباه تاثیر بسیاری بر عملکرد سموم در مزارع دارد.
هر گونه فروش اینترنتی سموم غیرقانونی است و باید با آن برخورد شود. به دنبال این هستیم که از طریق مراجع قانونی با این متخلفان برخورد شود
از طرف دیگر برخی از علف‌های هرز نسبت به علف کش‌هایی که در استان استفاده می‌کنیم، مقاوم شدند و این باعث می‌شود که تاثیر گذاری سم کمتر و نارضایتی کشاورزان بیشتر شود. ما در این خصوص به کشاورزان اطلاع رسانی زیادی داشتیم که سموم، علف کش و یا حشره کش‌هایی که در استان استفاده می‌شود باید به تناوب استفاده شود. استفاده از یک سم هر چقدر که با کیفیت باشد در استفاده مدام در سه سال آینده کارایی خود را از دست می‌دهد و مقاومت حشرات و آفت ها را در مزارع بالا می‌برد.
* آیا در سال گذشته عدم صادرات محصولی در گلستان به دلیل استفاده غیر استاندارد از سموم را داشته‌ایم؟
سال گذشته برای ۱۶ محصول صادرات داشتیم که هیچکدام از محصولات برگشت نخورد مگر اینکه در قرنطینه محموله را به دلیل رعایت نکردن استانداردها خودمان برگشت دادیم به عنوان مثال یک نمونه از برگشتی‌های ما به دلیل استاندارد میزان خاک همراه سیب زمینی بوده که ما خودمان این محصول را برگشت دادیم و مشکلی به دلیل استفاده غیر استاندارد از سموم در محصولات کشاورزی نداشتیم.
سمومی که در گلستان استفاده می‌شود همگی مورد تایید اتحادیه اروپا است و در همه دنیا شناخته شده است اما زمانی این مساله اتفاق می‌افتد که محصولی را ما صادر می‌کنیم مثلاً کشوری مانند روسیه سموم استفاده شده در این محصولات صادراتی را در لیست خود ندارد و عدم استاندارد برای آن محصول اعلام می‌کند اطلاع رسانی به کشاورزان انجام شده که برای هر کشوری که می‌خواهیم صادرات انجام دهیم ابتدا استاندارد کشور مقصد بررسی و بر اساس آن تولیدات محصولات انجام شود تا با این مشکلات مواجه نشویم.
* برای تاثیر گذاری بهتر سموم چه کاری باید انجام شود؟
وقتی سم خوبی در منطقه استفاده می‌شود کشاورزان تلاش می‌کنند که از آن استفاده کنند و این امر سبب می‌شود که در مدت سه سال آینده این سم اثر خود را کاهش دهد جهاد کشاورزی برای رفع این مسئله سموم موجود در بازار را مطابق استانداردهای جهانی بروز رسانی و به کشاورزان معرفی می‌کند و تلاشمان نیز بر این است که به کشاورز توصیه کنیم تناوب سموم و محصولات کشاورزی که در هر سال کشت می‌کند را تغییر دهد تا شاهد عملکرد بهتر در این زمینه باشیم.
نظر شما