بازار؛ گره کشاورزی: بخش ماشین آلات و ادوات کشاورزی کشور نیز همچون دیگر حوزه ها در سال گذشته با چالش ها و مسائل بسیاری همراه بود. با این وجود به گفته کارشناسان بخش، تولیدکنندگان این حوزه نیز با به کار گرفتن یکسری راهکارها از جمله کاهش تولیدات سعی کردند بازارهای خود را به صورت نسبی حفظ کنند اما کار خود را به تعطیلی نکشانند. در راستای بررسی آنچه بر تولیدکنندگان و شرکت های فعال در بخش ادوات و ماشین آلات کشاورزی در سال ۱۴۰۰ گذشته و همچنین پیش بینی آنچه در سال ۱۴۰۱ در انتظار تولیدکنندگان است، خبرنگار بازار گفتگویی با «علی عباس زاده» دبیر انجمن تولیدکنندگان تراکتور، کمباین، ماشین ها، ادوات و تجهیزات کشاورزی انجام داده است.
تولیدکنندگان و تامین کنندگان بخش ماشین آلات کشاورزی سال گذشته از روند رو به افزون قیمت مواد اولیه خصوصا در حوزه فولاد لطمه خوردند
*در سالی که گذشت وضعیت تولید و بازار تجهیزات، ماشین آلات و ادوات کشاورزی چگونه بود و تولیدکنندگان بخش چه مسائلی را پشت سر گذاشتند؟
ماشین ها و تجهیزات کشاورزی خوشبختانه از آن دست ماشین الاتی است که تقربیا می توان گفت بازار به نوعی اشباع است و بالغ بر ۳۰۰ واحد تولیدی در این حوزه فعالیت دارند بنابراین بازار با هیچگونه کمبودی در این حوزه مواجه نیست. از طرف دیگر شرایطی که در چند سال گذشته رخ داد شرکت ها را به این سمت و سو برد که با مهندسی معکوس و ابتکارات جدید بتوانند کارهای جدیدی بر اساس نیاز و اقلیم کشور ارائه بدهند و در این امر نیز موفق بودند. بنابراین در بخش تولید مشکلی نداریم و تولیدکننده ها بقدری زیاد هستند که یک بازار عرضه و تقاضای متناسب و کاملا رقابتی داشته و داریم.
*سال گذشته تولیدکنندگان غالبا درگیر چه مسائلی بودند؟
موضوعی که سال ۱۴۰۰ گریبانگیر تولیدکننده ها و تامین کننده ها بود، روند رو به افزون قیمت مواد اولیه خصوصا در حوزه فولاد بوده و هست؛ یعنی در بخش مصنوعات فلزی عمده مصرف شرکتها فولاد است اما در اختیار آنها نیست که بتوانند در یک زمان مشخص برنامه ریزی کنند. به عبارت دیگر شرکتهای تولیدکننده ماشین آلات کشاورزی جزو صنایع متوسط و کوچک هستند؛ لذا نمی توانند شرایطی مانند شرکت های بزرگی همچون ایران خودرو یا سایپا را داشته باشند که مصنوعات فلزی یا فلزات مورد نیاز خود را یا از بورس خریداری کنند و یا اینکه بتوانند تامین چندین ماه خود را داشته باشند.
موضوع دیگری که در این حوزه مطرح شد بحث قیمت گذاری بود که تا سال ۹۹ در مرکز توسعه مکانیزاسیون توسط کارشناسان به صورت تقریبا دستوری قیمتگذاری انجام می شد. این امر باعث شده بود شرکت ها وقت زیادی را صرف این قیمت گذاری ها و ترغیب کردن کارشناسان کنند مبنی بر اینکه قیمتی که تولید می کنند در واقع قیمتی است که برای آنها تمام می شود. اگر قرار باشد تولید کننده کالایی را تولید کند و سودی هم برای آن در نظر نگیرد مطمئنا از کیفیت کالای خود کم خواهد کرد. البته این قیمت گذاری تا پایان سال ۹۹ ادامه داشت و به اصطلاح یک قیومیت روی قیمت ها بوجود آمد اگرچه به ظاهر گفته می شد خوداظهاری است اما در عمل اینگونه نبود و هیچ پایه علمی محاسباتی و نزدیک به بازار عموما نداشت و این امر شرکت ها را به شدت اذیت می کرد. خوشبختانه از ابتدای سال ۱۴۰۰ موضوع قیمت ماشین آلات کشاورزی و تجهیزات به سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان واگذار شد و این سازمان هم بنا را بر این گذاشت که چون شرکتها از سوبسید و یارانه خاصی استفاده نمی کنند لذا قیمت ها را بر اساس قیمت تمام شده و سودی متعارف بارگذاری کردند و با شرکتها بسیار همکاری شد. بنابراین اکثر شرکتها در این بازه زمانی قیمت ها را در سامانه ۱۲۴سازمان حمایت سامان دادند و از سوی دیگر نیز بانک کشاورزی همکاری کرد و مبنای قیمت دستگاه ها را روی سامانه ۱۲۴ قرار داد.
منتها از آن طرف مقاومت ها و اعتراضاتی دیده می شد و خودبخود با ۲ تا ۳ شکایت از مرکز توسعه مکانیزاسیون مبنی بر اینکه قیمت دستگاه ها از ۶۰۰ تا هزار درصد گرانفروشی شده است دریافت کردیم. به عبارت دیگر این مرکز نیز به عنوان یک مدعی العموم وارد حوزه ماشین های کشاورزی شد و به این ترتیب علاوه بر تامین مواد اولیه و قیمتهای بالا این امر نیز یک اختلال چندماهه در کار به وجود آورد؛ با این وجود بعد از چند ماه به مسیر اصلی خود برگشت.
آنچه برای واحدهای تولیدی مهم است این است که اجازه بدهند یک شرکت خود مدیریت کننده امور مربوطه باشد و خود تامین مواد اولیه را به عهده داشته باشد
*با این تفاسیر خواسته تولید کننده ها در این حوزه چیست؟
آنچه برای واحدهای تولیدی مهم است این است که اجازه بدهند یک شرکت خود مدیریت کننده امور مربوطه باشد و خود تامین مواد اولیه را به عهده داشته باشد. چون بقدری تولید کننده ماشین آلات کشاورزی در کیفیت های مختلف و در درجات مختلف در کشور داریم که اینها می توانند در بازار رقابتی کار خود را انجام بدهند. اما وقتی قرار باشد در بخش نامه ها و آیین نامه هایی که عموما به صورت داخلی و توسط سازمانها صادر می شود تولید کنندگان را درگیر کنند کارها پیچیده می شود. ضمن اینکه وقتی آیین نامه صادر می شود به اصطلاح یک تفسیر به رای هم در آن انجام می شود؛ به این معنا که دست هر کارشناسی که می افتد ممکن است خود یک تفسیر از این موضوع داشته باشد.
بنده معتقدم اگر با توجه به کثرت تولید کننده ها و همچنین اشباع شدن محصولات آنها در بازار اجازه بدهند خود در بازار رقابتی راحت تر حرکت کنند و درگیر مجوزها و امضاهای خاص نشوند بسیاری از امور تسهیل می شود. چرا که با وجود اینکه شرکتها نیاز به سرمایه در گردش و تامین منابع مالی بیشتر دارند اما الان مجبور شده اند با شرایط خود را وفق بدهند و حتی اگر با حداکثر ظرفیت تولید نکنند با کمتر انجام خواهند داد.
یکی از اتفاقات خوبی که در سال ۱۴۰۰ رخ داد این بود که شرکت ها و تولیدکنندگان ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی فعالیت خود را به سمت و سوی صادرات پیش بردند
*از بهترین اتفاقاتی که در سال ۱۴۰۰ در این صنعت رخ داد چه مواردی بود؟
یکی از اتفاقات خوبی که در سال ۱۴۰۰ رخ داد این بود که شرکت ها و تولیدکنندگان ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی فعالیت خود را به سمت و سوی صادرات پیش بردند؛ یعنی الان شرکتهای زیادی هستند که حداقل در کشورهای اطراف بازاریابی خوبی انجام داده اند. البته گاهی ممکن است برخی بازارها نیز به دلیل شرایط خاصی که در آن کشور رخ داده مثل حضور طالبان در افغانستان متوقف شده باشد و روی صادرات کالا اثر گذاشته باشد. اما آنچه مهم است این است که شرکتها غالبا مسیر کار خود را سوی بالا بردن کیفیت کار پیش برده اند که بتوانند در بازارهای صادراتی خود نیز پیش بروند.
*با این تفاسیر وضعیت ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی در سال ۱۴۰۱چگونه خواهد بود؟
مشکل واحدهای تولیدی دقیقا این است که برنامه ریزی کردن حتی برای ۶ ماه بعد نیز سخت است؛ یعنی یک شرکت اگر بخواهد برنده باشد باید بقدری سرمایه در گردش داشته باشد که بخش زیادی از مواد اولیه خود را در اسفند ۱۴۰۰ تهیه می کرد تا در سال جاری بتواند بدون مشکل کار خود را شروع کند.
از سوی دیگر یکسری اتفاقات جدید را در سال جاری قطعا شاهد خواهیم بود مثل مباحث پیرامون ارز ترجیحی که مسلما مسائل بسیاری را به خصوص در بخش واردات و تغییرات نرخ گمرکی همراه خواهد داشت. با این وجود به نظر بنده هر اتفاقی در سال جاری رخ دهد فرقی ندارد و قطعا تولیدکننده های ماشین آلات کشاورزی قرار نیست متوقف شوند چون کار تولیدکننده تولید کردن است و عموما هم شرکت هایی هستند که از چند نسل قبل به این کار مشغول هستند. در دیگر کشورها هم اینگونه است که حوزه ماشین الات و تجهیزات کشاورزی به صورت خانوادگی اداره می شود و لذا نمی توانند شرکت خود را تعطیل کنند مگر اینکه مسیرهای تولید خود را تغییر بدهند و سرمایه گذاری خود را در حوزه دیگری ببرند. لذا ممکن است شرکتهای بخش ماشین آلات کشاورزی با ظرفیت کمتر و تعداد پرسنل کمتری کار کنند اما قطعا تعطیل نمی کنند.
نظر شما