بازار؛ گروه بین الملل: «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه ۲۳ اسفند ماه درباره مذاکرات وین و طرح زیاده خواهی جدید از سوی آمریکا اظهار داشت: آنچه در وین امروز با بازگشت هیأت‌ها انجام شده، یک تنفس و توقف کوتاه است. برخی از بن بست و اتمام مذاکرات نام بردند که توضیح داده شد. این تنفسی خواهد بود به درخواست هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام.
وی ادامه داد: هیأت‌ها در پایتخت‌ها به سر می‌برند. فروکاستن آنچه در وین اتفاق می‌افتد به یک یا دو عامل، روشن کننده وضعیت نیست. الان در نقطه اعلام توافق قرار نداریم، چون برخی مباحث کلیدی و البته مفتوح باقی مانده که باید در واشنگتن تصمیمات آن اتخاذ شود و به محض اتخاذ تصمیمات در واشنگتن در نقطه‌ای هستیم که برگردیم به وین و دور نهایی و رسیدن به یک توافق خوب و پایدار را برگزار کنیم. الان در آن نقطه قرار نداریم و منتظر شنیدن پاسخ آمریکا هستیم. رایزنی‌ها در سطوح مختلف ادامه دارد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: وزیر امور خارجه و وزرای خارجه دیگری که در برجام حضور دارند مدام با هم در تماس هستند و مذاکره کنندگان ارشد با هم در تماس هستند. ما به شما و ملت عزیز این نکته را مجددا تأکید می‌کنیم آنچه برای ما در این مسیر چراغ راهنما و چارچوب حرکت است منافع قطعی ملت ایران است و این منافع قطعی است که چارچوب‌های مذاکرات و توافق نهایی را مشخص می‌کند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که روز سه شنبه ۲۴ اسفند ماه به مسکو سفر کرد، در توئیتی درباره این سفر و دیدارش با سرگئی لاوروف همتای روس خود نوشت: با وزیر خارجه روسیه درباره موضوعات دوجانبه، مذاکرات وین، اوکراین، سوریه، یمن و افغانستان ملاقاتی سازنده داشتم.
وزیر خارجه بیان کرد: مجددا به ما اطمینان داده شد که روسیه همچنان برای دستیابی به توافق نهایی در وین همراه است.
لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز با اعلام حمایت همه جانبه روسیه از نهایی کردن توافق در وین، تاکید کرد: روسیه بر خلاف ادعای آمریکا مانع دستیابی به توافق در وین نخواهد بود و تا انتها رویکرد سازنده خود در مساعی جمعی در این راستا را حفظ خواهد کرد.
با این وجود متعاقب سفر حسین امیرعبداللهیان به روسیه، لاوروف وزیر خارجه روسیه گفت: ما تضمین کتبی را دریافت کردیم و این را وارد متن احیای برجام خواهند کرد. در این زمینه یک حفاظت مطمئن در خصوص تمامی پروژه‌ها و فعالیت‌ها، شرکت‌ها و متخصصانی که در چارچوب برجام بوده، ذکر شده از جمله همکاری در خصوص پروژه اصلی نیروگاه بوشهر.
در خصوص این تحولات خبرنگار بازار مصاحبه ای با پروفسور «شیرین هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می خوانیم.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
از جمله آثار دیگر وی می توان به کتابهای «خدا در کنار ماست: دین و امور بین الملل»، «سیاست خارجی ایران در دوران بعد از شوروی»، «ایران متفرق: ریشه های تاریخی مناظرات ایرانیان درباره هویت »، «فرهنگ و حکومت در قرن بیست و یکم»، «اسلام در روسیه؛ سیاست هویت و امنیت»، «آینده اسلام و غرب؛ برخورد تمدنها یا همزیستی مسالمت آمیز»، «صدای اسلام از جناح اصلاح طلب»، «اسلام و حقوق بشر»، «مدرنیزاسیون، دموکراسی و اسلام» و «اسلام: دین دوم اروپا» اشاره کرد.
*لاوروف وزیر خارجه روسیه اعلام کرد که آمریکا تضمین کتبی به روسیه داده است. ارزیابی شما چیست و چرا چنین تضمینی از سوی آمیکا به روسیه داده شده است؟
درک من این است که ایالات متحده تضمین داده است که در همکاری ایران و روسیه تا جایی که به برجام و مسائل هسته ای مربوط می شود تداخل نخواهد کرد و این همکاری تحت تاثیر قرار نگیرد.
*لاوروف اعلام کرده بود که تضمین آمریکا در متن برجام نیز مندرج خواهد شد. آیا این وضعیت اجرای توافق را دشوار نمی سازد؟
این کاملا ممکن است. روسیه می‌خواهد مطمئن شود که ایالات متحده به وعده خود عمل می‌کند. فراتر از این، گنجاندن تضمین در برجام هیچ اثر اضافی ندارد.
*حسین امیرعبداللهیان در سفر به روسیه به دنبال تضمین همراهی روسیه با مذاکرات وین بود. در این سفر در خصوص رژیم حقوقی دریای خزر، پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا و توافق بلندمدت با روسیه بحث شده است. آیا این به معنای این نیست که روسیه همکاری در برجام را به این موارد پیوند زده است؟
سیاست روسیه از زمان انقلاب اسلامی این بوده است که از ایران برای دنبال کردن منافع ملی خود استفاده کند. روابط متخاصم ایران با آمریکا و اروپا ابزاری برای پیگیری این سیاست در اختیار مسکو قرار داده است. روسیه در رژیم حقوقی خزر، حقوق ایران را به نفع جمهوری آذربایجان و سایر کشورها نادیده گرفته است.
من معتقد نیستم که پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا هیچ سودی برای ایران داشته باشد. اقتصاد ایران با اقتصاد کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا از جمله روسیه در بخش انرژی قابل رقابت است. روسیه می خواهد ایران را دور از جامعه بین المللی نگه دارد. بیزاری از غرب نباید باعث شود که ایران تسلیم مسکو یا پکن شود.
*با توجه به تضمین کتبی آمریکا به روسیه، آینده مذاکرات را چگونه ارزیابی می کنید؟
بر اساس اطلاعاتی که در مطبوعات دیده ام، علاوه بر ترفند لحظه آخری روسیه، هنوز چند اختلاف حل نشدنی بین ایران و آمریکا باقی مانده است. بنابراین، پیش‌بینی قطعی اینکه آیا سرانجام در وین به توافق می‌رسد، هنوز دشوار است.
ایالات متحده به ویژه با توجه به جنگ اوکراین و بحران انرژی بالقوه خواهان توافق است، اما خطوط قرمز خود را دارد. به نظر می رسد ایران نیز خواهان توافق است، اما خطوط قرمز خود را نیز دارد. سوال این است که آیا می توان خطوط قرمز تهران و واشنگتن را با هم آشتی داد؟
نظر شما