تلاش چین و روسیه در رفع آسیبهای کانالهای مالی امریکایی| مسکو و پکن از بحران اوکراین سودی نمی برند

تهمینه غمخوار؛ بازار: حمله این روزهای روسیه به اوکراین را می‌توان نقطه عطف جدی در تغییر نظم بین المللی دانست. در بحبوحه این جنگ، اگر روسیه بتواند دستاوردهای سیاسی_اقتصادی را جایگزین دستاوردهای میدانی کرده و به این بحران با پیروزی پایان دهد، نه تنها قدرت نظامی خود را به جهانیان نشان می دهد، بلکه بر شکل گیری نظم جدید در جهان نیز اثر خواهد بود. اما، در صورتی که در باتلاق جنگ اوکراین اسیر شود، وضعیت به گونه ای دیگر خواهد بود.

در زمان جنگ خلیج فارس، ایالات متحده نه فقط در قدرت نظامی بلکه در قدرت اقتصادی هم بی رقیب بود و بر همین اساس، توانست نظام هژمونیک مدنظر خود را پیاده سازی کند، در حالی که روسیه امروز فاقد چنین برتری است.

در اینجاست که نقش یک قدرت بزرگ اقتصادی مانند چین که بیشترین سود را از این جنگ به دست خواهد آورد، برجسته می‌شود تا مکمل قدرت نظامی روسیه شود.

با اشغال اوکراین، روسیه البته ضربه سنگینی به جایگاه جهانی آمریکا که قدرتش رو به افول است و نمود آن را در خروج از افغانستان در ماههای گذشته مشاهده کردیم، وارد خواهد کرد. همین امر، پوتین را برای یکه تازی حریص نموده است. با این حال، خود روسیه نیز تحت فشارهای اقتصادی شدید ناشی از جنگ و تحریم قرار خواهد گرفت.

در این میان، برای چین بهتر از این نمی شود که رقیب بزرگترش امریکا اینگونه بیش از پیش تضعیف شده و رقیب کوچکترش به کمک های اقتصادی این کشور وابسته تر شود. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که حمله روسیه به اوکراین نشانگر شتاب روند انتقال قدرت از آمریکا به روسیه و چین است که بر اساس هوشمندی خود از این جنگ منتفع خواهند شد.

در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع، خبرنگار بازار گفتگویی را با «اندرو کوریبکو»، نویسنده، تحلیل‌گر ارشد سیاسی و عضو هیئت‌ علمی موسسه مطالعات استراتژیک و آینده‌پژوهی دانشگاه دوستی روسیه انجام داده است.

حوزه‌های پژوهشی کوریبکو، این نویسنده آمریکایی ساکن روسیه سیاست خارجی و ژئوپلیتیک روسیه، استراتژی ایالات‌متحده در اوراسیا، تاکتیک‌های تغییر رژیم، انقلاب‌های رنگی و جنگ‌ های نامتعارف است. کتاب او «جنگ‌های ترکیبی: رویکرد غیر مستقیم انطباقی برای تغییر رژیم» اوضاع سوریه و اوکراین را مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار می‌دهد و از الگوی جدیدی از جنگ استراتژیک توسط ایالات‌متحده پرده برمی‌دارد.

مشروح مصاحبه در ادامه آمده است:

* حمله روسیه به اوکراین از سوی برخی به معنای تضعیف نظم لیبرال بعد از جنگ جهانی دوم ارزیابی می شود. ناتو نتوانست اقدام بازدارنده انجام دهد و اتحادیه اروپا حتی در تحریم روسیه نیز یکپارچه نیست. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
روسیه رسماً اقدام نظامی خود در اوکراین را یک عملیات ویژه و نه «تهاجمی» می داند. این جنگ بلافاصله توسط مسکو آغاز شد که به دنبال محافظت از مردم بومی روسیه در دونباس در برابر حملات نسل کشی کی یف بود، پس از آن که اوکراین، دور سوم خصومت های جنگ داخلی را در هفته قبل آغاز کرد.

در مورد نظم لیبرال غربی به رهبری ایالات متحده، ممکن است پس از تحکیم هژمونی تک قطبی خود بر «حوزه نفوذ» سنتی خود در واکنش به آخرین رویدادها، این نظم در واقع در فضای یورو-آتلانتیک با استفاده از هدف مشترک "محافظت" روسیه به عنوان بهانه ای برای انجام این کار، تقویت شود.

* کشورهای اروپایی وابستگی به انرژی روسیه دارد و منافع تجاری آنها نیز مانع از تحریم روسیه در خصوص سوئیفت شده است. چرا اروپا نمی تواند به عنوان یک بلوک مقابل روسیه عمل کند؟
این بلوک در واقع پس از حذف بانک های تحت تحریم روسیه از سوئیفت، علیه روسیه اقدام می کند؛ اگرچه مشخص نیست که آیا آنها محدودیتی بر واردات انرژی که از قدرت بزرگ اوراسیا دریافت می‌کنند و بسیاری از آنها به طور نامتناسبی به آن وابسته هستند، اعمال خواهند کرد یا خیر.

* اروپایی ها خواستار تقویت بال شرقی ناتو شده اند. از سوی دیگر تلاشهایی برای تشکیل ارتش مشترک اروپایی صورت گرفته است که بحران اوکراین نشان می دهد نتوانسته به جایی برسد. آیا توان اقتصادی و نظامی اروپا می تواند مانعی برای مقابله با نظمی باشد که روسیه و به ویژه چین در حال طرح ریزی آن هستند؟
آنچه روسیه و چین، چه به تنهایی و چه به طور مشترک، در حال برنامه ریزی هستند را فقط می توان با حدس و گمان بیان کرد، اما هر دو تا کنون از اروپایی ها برای به دست آوردن حاکمیت استراتژیک بیشتر حمایت کرده اند.

با این حال، شرایط کنونی نشان می‌دهد که هرگونه حرکت به سمت ارتش اروپایی برای واگذاری عملیات نظامی ناتو به رهبری ایالات متحده در این قاره منجر به به اصطلاح «تقسیم بار» بیشتر در میان دست نشاندگان آن خواهد شد. بنابراین، حرکتی به سمت حاکمیت استراتژیک بیشتر نخواهد بود، همانطور که برخی قبلاً چنین سناریویی را تصور می کردند، بلکه دقیقاً برعکس است: تقویت هژمونی تک قطبی ایالات متحده بر اتحادیه اروپا.

* منافع اقتصادی چین از بحران اوکراین و درگیر شدن روسیه در آن چیست؟
رئیس جمهور چین شی جین پینگ و سفیر چین در اوکراین هر دو در ماه ژانویه هنگام بزرگداشت سی امین سالگرد روابط دوجانبه از روابط اقتصادی کشور خود با جمهوری شوروی سابق تمجید کردند. به نظر می‌رسید پکن قبلاً فکر می‌کرد که این کشور می‌تواند به عنوان پلی برای تسهیل چشم‌انداز ابتکار یک کمربند_یک جاده (BRI) خود برای اتصال ابرقاره عمل کند، اما با توجه به رویدادهای اخیر، بعید به نظر می‌رسد که چنین نقشی را ایفا کند و احتمالاً عواقب طولانی‌تری دارند.

در مورد روسیه، این کشور تقریباً هیچ منفعت اقتصادی فعلی در اوکراین ندارد، به جز این که به عنوان یک کشور ترانزیتی برای صادرات انرژی به اتحادیه اروپا عمل می کند.

* آیا بحران اوکراین منجر به همکاری جدی تری بین روسیه و چین در کانال های مالی مستقل در آینده خواهد شد؟
روسیه و چین قبلاً در سفر رئیس جمهور روسیه به پکن در اوایل فوریه بر روی یک پیمان مشارکت استراتژیک تأیید شده توافق کردند. بنابراین آنها حتی قبل از شروع عملیات ویژه مسکو در اوکراین، همکاری بسیار نزدیکی داشتند.

هر دو قدرت بزرگ چند قطبی همچنین در تلاش هستند تا از کانال‌های مالی مستقل و کانال‌های دیگر برای رفع آسیب‌پذیری‌های استراتژیک ناشی از استفاده از کانال‌های تحت سلطه ایالات متحده پیشروی کنند. انتظار می‌رود که هر دو روند در آینده ادامه پیدا کنند.