نقاط ضعف و قوت بخش حمل و نقل در آذربایجان شرقی

محمدرضا علی اشرفی؛ بازار: به لحاظ اهداف کمی و کیفی در توسعه حوزه راه و حمل و نقل آذربایجان شرقی، ضروری است تا به مواردی همچون افزایش ضریب ایمنی و سرعت حمل و نقل کالا و مسافر، افزایش درآمد ناشی از حمل بارهای ترانزیتی بین المللی، استفاده بهینه از ظرفیت‌های فرودگاهی و جاده‌ای، کاهش آلاینده‌ها و هماهنگی با محیط زیست در طرح‌های توسع ه ای در جهت مدیریت مصرف بهینه سوخت، افزایش سطح کیفی خدمات فرودگاهی و هوانوردی و در نتیجه افزایش رضایت مشتریان، افزایش هماهنگی و ارتباط بین فرودگاه‌ها و سایر مدل‌های حمل و نقل و افزایش ارتباطات بین فرودگاهی در منطقه و عرصه بین الملل، رفع نقاط حادثه خیز به منظور کاهش نرخ تصادفات و سوانح جاده‌ای اشاره کرد.

لذا همه اینها می‌تواند به واسطه وجود نقاط ضعف و نادیده انگاشتن تهدیدهایی باشد که در ذیل به آنها اشاره می‌شود:

نقاط قوت:
وجود سامانه‌های اطلاعاتی قابل اتکا در خصوص مؤلفه‌های حمل و نقل جاده‌ای، توان بالای اقتصادی و روحیه مشارکتی بخش خصوصی در امر حمل و نقل بار و مسافر، دارا بودن ایستگاه‌های باز بین المللی تبریز، سهلان، جلفا و رازی، وجود نیروی انسانی مجرب در تعمیر و نگهداری واحدهای مختلف خط، ناوگان، علائم و… بخش حمل و نقل ریلی و صنعت هوانوردی و فرودگاهی، واقع شدن فرودگاه تبریز در کریدور بین المللی به سمت اروپا و همچنین Sky Open بودن فرودگاه تبریز جهت پذیرش و ارائه خدمات هوانوردی به هواپیماهای عبوری و داخلی در تمام ساعات روز، وجود رادار هواپیمایی در منطقه شمال غرب کشور جهت ایمن سازی فضای منطقه برای هواپیماهای عبوری.

نقاط ضعف:
عدم رغبت رانندگان برای نوسازی ناوگان به دلیل بالا بودن هزینه‌ها، تعدد پروژه‌های نیمه تمام، امکانات و تجهیزات ضعیف حمل و نقل ترکیبی علی الخصوص در حمل کانتینرها، قدمت خطوط ریلی و علائم الکتریکی، کمبود و فرسودگی ناوگان ریلی و سرعت سیر پایین قطارهای مسافری و باری، تعطیلی کارخانجات تعمیرات اساسی واگن‌های باری و کارخانجات نوسازی و ریخته گری، وجود گذرگاه‌های همسطح خطرناک ریلی- جاده‌ای، عدم وجود مرکز تعمیر و نگهداری هواپیما جهت پشتیبانی و ارائه خدمات به شرکت‌های هواپیمایی، استفاده مشترک از فرودگاه تبریز برای پروازهای نظامی و غیرنظامی، محدود بودن امکان توسعه اراضی فرودگاه.

فرصت‌ها:
موقعیت ژئوپولتیک استان به لحاظ همجواری با کشورهای ترکیه، آذربایجان، نخجوان و ارمنستان و دسترسی به کشورهای قفقاز و آسیای میانه، پتانسیل بالای گردشگری استان و امکان جذب گردشگران داخلی و خارجی، مرکزیت و نزدیکی فرودگاه به مراکز مهم شهری و تجاری استان‌های همجوار و منطقه، طولانی بودن مدت برگشت سرمایه، کمبود منابع مالی در ساخت و نگهداری پروژه‌ها و طولانی شدن مدت زمان اجرای پروژه‌ها به علت عدم تأمین مناسب اعتبار مورد نیاز.

علیرغم اینکه سهم جمعیتی آذربایجان شرقی، حدود ۵.۲ درصد است اما سهم استان از اعتبارات عمرانی حدود سه درصد می‌باشد. این عامل یکی از دلایلی است که موجب شده تا پروژه‌های عمرانی و زیرساختی در زمان پیش بینی شده خود به اتمام نرسند.

پروژه‌های مهم:

۱. احداث آزادراه تبریز - بازرگان

۲. قطار برقی و سریع السیر تهران - تبریز

۳. تکمیل خطوط قطار شهری تبریز

۴. توسعه ترمینال بین المللی فرودگاه تبریز و پایانه کارگو

۵. احداث آزادراه تبریز – اهر- مرزجمهوری آذربایجان

۶. مطالعه و احداث کنارگذر تبریز (محور مرند – بستان آباد)

۷. تبدیل فرودگاه تبریز به هاب منطقه

۸. ایجاد و توسعه پارک‌های لجستیکی مرند، بستان آباد و منطقه ویژه سهلان

۹. توسعه شبکه‌های انتقال برق و احداث و توسعه خطوط انتقال و پست‌های فوق توزیع برق

۱۰. احداث و توسعه نیروگاه‌های جدید، اجرای فاز دوم نیروگاه هریس، توسعه نیروگاه سهند، احداث نیروگاه جایگزین تبریز، احداث نیروگاه ارس و احداث نیروگاه صوفیان

۱۱. انتقال آب ارس به دشت شبستر

۱۲. آبرسانی از سد کلقان به بستان آباد

۱۳. سرمایه گذاری و مکان یابی استقرار توربین‌های بادی و پنل‌های خورشیدی با توجه موقعیت مناسب اقلیمی در قلمروهای فاقد مزیت توسعه جمعیت و فعالیت

۱۴. تقویت کریدور بین المللی میانه-تبریز- جلفا و محور تبریز- میاندوآب به عنوان ستون فقرات شبکه ارتباطی استان

۱۵. تقویت، تجهیز و تسریع عملیات اجرایی محور اصلی اهر- مشگین شهر و بزرگراه بستان آباد- میانه و بزرگراه تبریز- سراب