تهمینه غمخوار؛ بازار: بیش از دو هفته پیش، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان با انتشار بیانیه‌ای در توئیتر اعلام کرد: عبداللطیف نظری با اصالت هزاره که گفته می‌شود مدرس دانشگاه است، به دستور ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان به این سمت (معاون تخصصی وزارت اقتصاد افغانستان) منصوب شده است.
وی نوشت: دکتر نظری دارای مدرک دکترای اقتصاد، از برادران هزاره بوده و از کارشناسان آگاه در امور اقتصادی است.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع روابط ایران و افغانستان، خبرنگار بازار گفتگویی را با «دکتر عبداللطیف نظری» معاون تخصصی وزارت اقتصاد افغانستان و رئیس هیات موسسان دانشگاه غرجستان ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
* آخرین وضعیت سند جامع همکاری ایران و افغانستان در دولت موقتی طالبان چگونه است؟
در رابطه با آخرین سند جامع همکاری ایران و افغانستان در دولت کنونی، تلاش ها از سوی دو طرف در جریان است تا وضعیت این سند مشخص شود چرا که سند همکاری میان دو کشور، میتواند منافع افغانستان و جمهوری اسلامی را تامین نماید. دو کشور دارای منافع و تهدید مشترک هستند؛ به خصوص در حوزه های اقتصاد، تجارت و ترانزیت می توان با همکاری دوجانبه، رونق اقتصادی را برای هر دو کشور ایجاد کرد. افزایش مبادلات اقتصادی میان دو کشور به بهبود وضعیت معیشتی مردم افغانستان نیز کمک می کند.
همچنین، این موضوع از مهاجرت شهروندان افغانستان به کشورهای همسایه جلوگیری خواهد کرد. از این منظر، در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی، مشخص شدن این سند به ایجاد ثبات در افغانستان کمک خواهد کرد. مردم افغانستان در شرایطی به سر می برند که تمایل به تجربه شکوفایی اقتصادی و مقابله با چالشهای معیشتی دارند.
از این نظر، اراده جدی در افغانستان برای گسترش مناسبات وجود دارد، اما، این مهم در یک بازه زمانی تکمیل خواهد شد؛ زیرا با توجه به تحولات جدید در افغانستان، قطعا این سیاست گذاری ها در راستای همکاری با کشورهای همسایه و اسلامی از جمله جمهوری اسلامی در حال تبیین است.
* افغانستان و ایران در اواسط ماه نوامبر برای تامین ۱۰۰ مگاوات برق به توافق رسیدند، زیرا شرکت دولتی برق "برشنا" در ماه های گذشته با تهدید قطع برق از سوی تاجیکستان، یکی از تامین کنندگان اصلی برق افغانستان رو به رو بوده است. این توافق تا چه اندازه اجرایی شده یا به مرحله اجرا نزدیک است؟ چرا که ممکن است طالبان برای تامین نیاز برق کشور به سراغ چینی ها بروند.
افغانستان در ارتباط با مسائل انرژی به خصوص برق با مشکلات عدیده روبرو است. ۲۰ سال حضور خارجی ها در افغانستان و صرف میلیاردها دلار در این کشور، نه تنها مشکلات کشور را حل نکرد بلکه بر مشکلات افزود. با همه ادعاهای کشورهای خارجی که هر از گاهی مطالبی را مطرح می کنند که میلیاردها دلار در افغانستان هزینه کرده اند، اما باید گفت به دلیل آنکه هدف آنها تبدیل افغانستان به کشوری مصرفی و نیازمند بدون خوداتکایی بوده است، بنابراین حتی یک نیروگاه برق در افغانستان طی بیست سال گذشته تاسیس نشد. برقی که از آسیای میانه به افغانستان منتقل می شود، همواره با چالش هایی نظیر تاخیر در هزینه های پرداختی و وجود مشکلات سیاسی مواجه بوده است.
لذا، افغانستان می خواهد که در پروژه های برق، نقش جمهوری اسلامی را مورد توجه قرار دهد که این مسئله می تواند هم به نفع ایران و هم افغانستان باشد. افغانستان، نه تنها در حوزه برق، بلکه در حوزه های تجارت و اقتصاد از جمله وارد کردن گاز و نفت تمایل دارد که با جمهوری اسلامی تعاملی سازنده، جدی و مبتنی بر رابطه ای برد_برد و منافع مشترک داشته و این همکاریها گسترش یابد.
این اراده در افغانستان وجود دارد که در پرتو قرارداد دوجانبه با ایران، هم انرژی مورد نیاز افغانستان تامین شود و هم زمینه داد و ستد تجاری و اقتصادی از جمله در حوزه انرژی و تامین برق در دستور کار قرارگیرد
بنابراین، این اراده در افغانستان وجود دارد که در پرتو قرارداد دوجانبه، هم انرژی مورد نیاز افغانستان تامین شود و هم زمینه داد و ستد تجاری و اقتصادی از جمله در حوزه انرژی و تامین برق در دستور کار قرارگیرد.
به نظر می رسد که در این حوزه نیز با توجه به تحولات جدید در افغانستان، باید حوصله مندی وجود داشته باشد؛ زیرا مسئولان و مقامات دولت جدید در افغانستان علاقه مندی خود را به افزایش تعامل و مناسبات با همسایگان نشان داده و مطرح کرده اند.
* خط آهن خواف-هرات که شهر خواف در ایران را به شهر هرات در غرب افغانستان متصل می‌کند چند ماه پیش توسط طالبان مورد حمله قرار گرفت. در حالی که بخش اعظم کار این راه آهن پیش رفته بود. در حال حاضر وضعیت این راه آهن چگونه است؟ طالبان چه برنامه ای برای راه اندازی این خط آهن دارند؟
در رابطه با توسعه راه آهن خواف_هرات که شهر خواف را در ایران به هرات در غرب افغانستان متصل می سازد، اراده جدی برای همکاری وجود دارد، زیرا این موضوع می تواند هم در ایجاد تسهیلات برای دو کشور مهم باشد و هم زمینه توسعه مناسبات در حوزه های تجاری و اقتصادی را در افغانستان به خصوص در حوزه جنوب غرب کشور فراهم نماید.
بنابراین، از طرف طالبان هیچ حمله ای صورت نگرفته، بلکه برعکس در حکومت جدید افغانستان، این زمینه وجود دارد که این خط آهن توسعه یابد تا از این طریق، امکان رفت و آمد بین دو کشور فراهم شود. بنابراین، در این ارتباط بین مقامات بلند پایه دو کشور نشست هایی برگزار شده است و خوشبختانه تا این زمان، دو کشور علاقه مند به توسعه این خط آهن هستند که در نهایت به گسترش مبادلات تجاری و اقتصادی دوجانبه منتهی شود.
به زودی هیئتی از مقامات افغانستان به خصوص وزارت اقتصاد کشور، در رابطه با این موضوع و مسائل کلی و توسعه مناسبات دوجانبه عازم جمهوری اسلامی ایران خواهند شد. البته، نشست هایی پیش از این میان دو کشور صورت گرفته که در تهران تداوم خواهد یافت تا در نهایت، یک قرارداد دوجانبه منعقد شود تا بستری برای توسعه مناسبات دوجانبه و توسعه زیرساختها در افغانستان فراهم گردد.
لذا، از این منظر هیچ مانعی از سوی افغانستان وجود ندارد بلکه برعکس، افغانستان در تلاش است تا از این خط آهن محافظت کرده و آن را توسعه دهد تا نقش مهمی را در انتقال انرژی از ایران به افغانستان ایفا نماید.
* چندی پیش روزنامه تایمز هند اعلام کرد که بندر چابهار ایران که طرح توسعه آن توسط هند در حال اجراست، پس از تضمین طالبان مبنی بر اینکه خواهان روابط دیپلماتیک و تجاری خوب با هند هستند و قرار است از نقش این بندر در تسهیل تجارت منطقه ای و جهانی حمایت کنند، به نظر می رسد فعالیت عادی خود را از سر گرفته است. در این گزارش آمده است که ایران موافقت کرده و به تاجران افغان اجازه می دهد تا میوه های تازه و خشک را از طریق مسیر دوغارون-چابهار که پس از تسلط طالبان بسته شده بود به هند صادر کنند. نظر شما در این رابطه چیست؟ در حال حاضر طالبان چه برنامه ای برای این بندر درنظر گرفته اند؟
در رابطه با بندر چابهار، نظر مقامات افغانستان این است که توسعه این بندر میتواند به نفع افغانستان، ایران و در کل، منطقه باشد. همانگونه که در گذشته، تاجران افغان در چابهار سرمایه گذاری کرده اند، این علاقه مندی هم اکنون در بازرگانان و سرمایه گذاران کشور وجود دارد.
از طرفی، هیچ ممانعت و محدودیتی از سوی مقامات افغانستان در این خصوص وجود نداشته و نخواهد داشت، چرا که توسعه مناسبات تجاری، سیاسی و فرهنگی افغانستان با همسایگان، یکی از اصول سیاست گذاری در کشور است. لذا، از این طریق، افغانستان میتواند میوه های تازه و خشک خود را از طریق این بندر به منطقه و جهان ارسال کرده و همچنین در وارد ساختن اجناس و کالاهای مورد نیاز از چابهار استفاده نماید.
هیچ چالشی از سوی افغانستان در ارتباط با گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی از طریق بندر چابهار وجود ندارد، بلکه مقامات در تلاشند تا تاجران به منظور افزایش سرمایه گذاری در چابهار ترغیب شده و در نهایت این وضعیت، موجب رونق و شکوفایی تجارت و اقتصاد افغانستان و منطقه شود
هیچ چالشی از سوی افغانستان در ارتباط با گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی از طریق بندر چابهار وجود ندارد، بلکه مقامات در تلاشند تا تاجران به منظور افزایش سرمایه گذاری در چابهار ترغیب شده و در نهایت این وضعیت، موجب رونق و شکوفایی تجارت و اقتصاد افغانستان و منطقه شود.
واضح است که ثبات اقتصادی و سیاسی، میتواند مناسبات هر دو کشور را افزایش داده و روابط حسنه و مثبتی را میان دو کشور برقرار سازد. بنابراین، از این منظر، اراده جدی در جهت توسعه روابط دوجانبه در حوزه های مختلف از جمله در زمینه سرمایه گذاری در بندر چابهار از سوی افغانستان وجود دارد.
نظر شما