بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی یکی از قطب‌های پرورش دام و تولید محصولات پروتئینی و لبنی در کشور است که حالا کمبود نهاده‌های مصرفی دام و طیور تولیدات این قطب تولیدی را نشانه گرفته و تهدید می‌کند.
تحریم و تبعات ناشی از آن و تأثیر منفی در واردات نهاده‌های دامی با توجه به وابستگی بالا در این زمینه و واردات ۱۰۰ درصدی کنجاله سویا از خارج از کشور که همواره با تأخیرهای بسیار همراه شده است کار تولید را با سختی گره‌زده است.
استان خراسان رضوی با جمعیت دامی ۱۵.۸ میلیون واحد سالانه بیش از یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول در حوزه دام و طیور که همواره رتبه برتر در کشور را به خود اختصاص داده است حالا بنا بر گفته متصدیانش در تأمین خوراک این تعداد دام در دام مشکلات افتاده است.
به‌منظور نقد و بررسی مشکلاتی که تولیدکنندگان استان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند طی گفت‌وگویی تفصیلی با مجید مهدوی رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی موضوعات را به بحث گذاشتیم.
* در حال حاضر دامداران در حوزه تأمین علوفه و خوراک دام با چه مشکلاتی روبرو هستند؟
متأسفانه با خشک‌سالی فصل زراعی گذشته که متوسط بارش ۷۳و ۴دهم میلی‌متر بود مرتع نداشتیم لذا مزارع ما دچار فقر شدیدی شدند و دقیقاً بر همین اساس با کمبود وسیع و جدید خوراک دام مواجه شدیم.در سال‌های قبل میانگین بارش‌ها در استان حدود ۱۷۰ یا ۱۸۰ میلی‌متر بوده است، اما در سال زراعی ۹۹ تا خرداد ۱۴۰۰ همان‌طور که گفتم فقط ۷۳ میلی‌متر بارش داشتیم.
از بین رفتن مراتع و علوفه‌ها وضعیت روستاییان را بغرنج‌تر کرد و لذا آن‌ها مجبورند دام‌هایشان را پیش از موعد و با ضرر روانه کشتارگاه‌ها کنند و ازاین‌رو نباید فکر کرد رشد آمار دام‌های کشتارشده خبر خوبی برای تولید است.
این موضوع موجب شده تا هزینه‌های تولید به‌شدت بالا برود و مشکلات زیادی را برای دامداران ایجاد کند اما مشکل اصلی که در این میان هم چنان پابرجاست همین کمبود نهاده دامی است چون از طرفی قدرت خرید دامداران درتامین مالی خوراک آزاد کم شده است و این کمبود و ضعف قدرت مالی مشکلات زیادی را ایجاد کرده است.
* دلیل کشتارهای دام‌های مولد را ریشه در همین موضوع باید دانست؟
بله زمانی که دامدار نتواند هزینه‌های تولید را تهیه کند مجبور است به‌مرور بخشی از دام خود را به بازار عرضه کند تا بتواند بخش دیگری را زنده نگه دارد.علت همه این مسائل گرانی نهاده‌ها و افزایش بسیار زیاد هزینه‌های تولید است.
از طرف دیگر چون توجه واقعی به تولید نمی‌شود زمانی که قیمت شیر یا لبنیات زیاد می‌شود به دامداران فشار وارد می‌شود زیرا تأمین پروتئین جامعه در اولویت است.
متاسفانه به دامداران تنها مقداری نهاده یارانه‌ای از طریق تعاونی‌ها اختصاص داده می‌شود و سایر نیاز خود را به‌ناچار باید از بازار آزاد تهیه کنند به همین دلیل فروش دام داشتی (دامی که تنها به خاطر استفاده از گوشتشان پرورش داده نمی‌شوند) در حوزه دام سبک زیاد شده است و این مورد زنگ خطری است که باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود زیرا در میدان‌ها دام سبک، قیمت دام داشتی یعنی گوسفند ماده و دام مولد گران‌تر از بره پرواری بوده است.
* نهاده‌های دولتی و دامی تا چه میزان نیاز شمارا برآورده می‌کند؟
تقریباً ۷۵درصد از تولید پروتئین چه شیر و چه گوشت توسط دامداران روستایی انجام می‌شود اما متأسفانه نهاده‌های دامی دولتی تقریباً به‌صورت کامل به دامداران صنعتی پرداخت می‌شود بسیار ناچیز است.
فرض کنید بسته به آن سرانه وزارتخانه که برای استان تعریف می‌شود در ماه ۵یا ۶کیلو برای هر وعده تأمین می‌شود که خیلی ناچیز است این در حالی است که مشکل و فشار اصلی بر روی دامداران روستایی است که متأسفانه بخش اندکی از نیازهایشان تأمین نمی‌شود.
سهمیه‌ای که به دامدار داده می‌شود مثلاً ذرت یا جو به جهت اینکه مقدار تخصیص‌یافته اندک است کارخانه‌ها اتحادیه‌ها و تعاونی‌های دامداران باهم صحبت می‌کنند نتیجه می‌گیرند که به یک‌بخشی از نهاده، نهاده آزاد اضافه کنند که حجم بیشتر بشود ولی قیمت بالاتر می‌رود.
در مسائل مربوط به مدیریت دام ۷۵ درصد از هزینه‌ها مربوط به تغذیه دام است. تغذیه گاو شیری در ابعاد صنعتی با کنجاله سویا، ذرت و نهاده‌های وارداتی است لذا مسائل مرتبط با ارز و دلار دولتی همه را درگیر کرده است و دامداران را با مشکل جدی مواجه کرده است.
درواقع دامدار های‌های صنعتی که بخش تولید شیر را بر عهده‌دارند نیز با این مسائل درگیر شده‌اند و هزینه‌های تولید آن‌ها نیز بسیار بالا رفته است و از طرفی دامداری‌های سنتی و گاوداری‌های کوچک نیز متناسب با همین مورد و شاید با درصد کمتری متأثر از این مسئله هستند.
گرانی نهاده همه دامداری‌ها را تحت تأثیر قرار داده است در اردیبهشت‌ماه سال ۹۹ قیمت جو ۱۹۰۰ تومان بوده است و در حال حاضر قیمت آن ۵۷۰۰ تا ۶۲۰۰ تومان نیز افزایش پیداکرده است.
* آیا افزایش قیمت گوشت در بازار بخشی از این هزینه‌ها را تأمین نمی‌کند؟
افزایش قیمت نهاده‌ها هزینه‌های تولید را به‌شدت زیاد کرده است از طرف دیگر به این دلیل که نهاده یارانه‌دار به بخش بسیار اندکی از دامداران روستایی تعلق می‌گیرد، این مسئله سبب گرانی بیشتر گوشت شده است اما این موضوع به نفع دامدار نیست.
گرانی گوشت قرمز در بازار را به سود دامدار نیست و فعالان بخش دامداری و کشاورزی علاقه‌ای به گرانی ندارند لذا ما می‌خواهیم هزینه‌های تولید تمام‌شده آن‌قدر کاهش پیدا کند که تقاضا افزایش یابد و میزان تولید را بیشتر کند.
افزایش قیمت نهاده‌ها هزینه‌های تولید را به‌شدت زیاد کرده است از طرف دیگر به این دلیل که نهاده یارانه‌دار به بخش بسیار اندکی از دامداران روستایی تعلق می‌گیرد، این مسئله سبب گرانی بیشتر گوشت شده است اما این موضوع به نفع دامدار نیست
در حال حاضر افزایش قیمت گوشت موجب کاهش خرید مردم شده است و این موضوع اصلاً به نفع تولیدکننده و مصرف‌کننده نیست.
* تا پایان سال افزایش قیمت برای گوشت قرمز پیش‌بینی می‌کنید؟
به‌طور حتم شاهد افزایش قیمت گوشت خواهیم بود چون متأسفانه در حال حاضر بخشی از دام‌های مولد ما از بین رفته است و درآینده به همین علت با مشکل مواجه خواهیم شد.دام پرواری ما کم خواهد بود چون دامدار ناچار بود دام مولد خودش را بفروشد و قطعاً با کاهش تولید مواجه خواهیم بود که خودش افزایش قیمت را در پی خواهد داشت.
* تولید هر کیلو گوشت با توجه به هزینه‌های جاری برای دامدار چقدر تمام می‌شود؟
تمام افرادی که در دامداری و کشاورزی فعالیت می‌کنند هرگز دنبال آن نیستند که گوشت گران شود همه سعی ما بر این است که هزینه‌های تولید را کاهش دهیم و می‌خواهیم با افزایش سرانه مصرف دامدار سود کنند. دامدار باید مطمئن باشد که هرچقدر شیر یا گوشت تولید کند مشتری و خریدار برایش وجود دارد با همین حال اگر ما بخواهیم قیمت آزاد گوشت را در نظر بگیریم هر کیلو گوشت زیر قیمت ۲۲۰هزار تومان برای دامدار ضرر دارد.
* قیمت دام زنده چقدر است و چرا تا زمان رسیدن به دست مشتری ما شاهد تفاوت قیمت فاحش هستیم؟
در حال حاضر قیمت بره نرینه خوب و چاق در بازار کیلویی۵۴تومان معامله می‌شود به همین شکل پایین می‌آید تا برسد به میش‌های مولد واصلی که تا کیلویی ۲۰تومان کمتر یا بیشتر در همین رنج مبادله می‌شود مسئله این است که سود گوشت مستقیم به دامدار نمی‌رسد و چند دست می‌چرخد.
* چه باید کرد؟
این موضوع خودش باعث افزایش قیمت است چون مستقیم به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد که مثلاً درمجموعِ روستا بازار تعاون روستایی افتتاح کرده است اتحادیه دامداران غرفه‌ای افتتاح کرده است که ما در آنجا گوشت را کیلویی ۱۲تا۱۵هزار تومان کمتر از قیمت معمول به دست مصرف‌کننده می‌رسانیم لذا اگر سیستم حاکمیتی بیاید کمک کند و در واقع باعث توانمندسازی تشکل‌ها بشود و به سمت ایجاد زنجیره تولید برویم قادر به قطع دست دلالان خواهیم شد.
از طرفی باید بتوانیم درامدهای جانبی برای دامداران ایجاد کنیم لذا اگر بتوانیم مدیریت واحدی در این راستا ایجاد کنیم قطعاً قیمت نهایی برای مصرف‌کننده کمتر می‌شود.
نکته دیگر وابستگی به زنجیره تولید است ما علیرغم اینکه در برنامه توسعه ششم تأکید شده در راستای زنجیره تولید کمک‌هایی به تشکل‌ها داده بشود اما نوعاً دولت به جهت مضیقه ای که داشته کمک اعتباری چندانی در دستور کار قرار نداده لذا اگر ما بتوانیم زنجیره تولید را با محوریت تشکل‌ها ایجاد کنیم قطعاً باعث این می‌شود که هزینه نهایی را کمتر کرده و به افزایش سرانه مصرف کمک کنیم.
* چه درخواستی از دولت دارید؟
یکی از درخواست‌های ما این است که قانون تمرکز وظایف و اختیارات وزارت جهاد کشاورزی کامل اجرا شود یعنی همه اختیارات به جهاد کشاورزی بازگردد و صفرتا صد مسئله واردات و نهاده در اختیار وزارت کشاورزی قرار بگیرد که شرکت‌های واردکننده درروند کارهای اداری به مشکلی برنخورند.
درخواست دیگر این است که اختیارات را به استانها بدهند و برای شرکت‌هایی که در خراسان رضوی می‌توانند کار واردات نهاده را انجام دهند در این زمینه روندی مشخص شود گمرک نیز باید در این مسئله همکاری کند تا دامداران از نهاده‌ای که وارد می‌شود نهایت استفاده را ببرند.
نظر شما