بازار؛ گروه بورس: دولت با ارائه بودجه ۱۴۰۰ تکلیف بسیاری از بازارها و حتی سیاست های کلان اقتصادی و سیاسی را روشن کرد، این بودجه تقریبا به صورت واقعی و منتطبق با شرایط کنونی کشور تدوین شده است و همین مساله کمک می کند تا بسیاری از فعالان اقتصادی از همین الان روند کسب و کار خود برای سال آینده را ترسیم کنند و دیگر شاهد نوسانات اقتصادی چندانی متاثر از حاشیه های سیاسی و ... نباشیم.
«ساسان شاه ویسی» اقتصاددان در گفتگو با «بازار» ضمن تشریح وضعیت لایحه بودجه سال آینده درباره تاثیر پذیری بازار سرمایه از رویدکر اقتصادی دولت برای سال آینده گفت: به طور قطع بودجه ای که لایحه آن به مجلس داده شده نمی تواند دلیلی بر افت بازار سرمایه باشد، از طرف دیگر ارزیابی بازار را باید سالانه در نظر گرفت و نباید مبنای ارزیابی بورس را نوسانات یک روزه در نظر گرفت و سهامداران باید ارزندگی نماد را مبنای معاملات قرار دهند.
متن کامل گفتگوی «بازار» با «ساسان شاه ویسی» اقتصاددان را با هم می خوانیم:
* در حال حاضر وضعیت کلی بودجه ۱۴۰۱ را چطور می بیند و آیا می توان امیدوار بود در آینده تورم کاهش پیدا کند؟
به طور قطع لایحه بودجه ۱۴۰۱ ضد تورمی است، هرچند سناریوهای محتمل برای پیش بینی اقتصاد توم زا مبتنی بر کارکردهای اقتصاد۱۴۰۰ در نظر گرفته می شد و این چالش های ۱۴۰۰ در لایحه بودجه ۱۴۰۱ انعکاس پیدا می کرد منجر می شود بودجه ای تورم زا داشته باشیم حالا با توجه به اینکه مهمترین مولفه بودجه نویسی دولت این است که ضد تورمی باشد، صرف نظر اینکه اقتصاد ایران حساسیت زا هست و از طرف دیگر تهدیدهای محیط داخلی و خارجی وجود دارند و در سال های متمادی بودجه نامتوازن ارائه می شده این بودجه ۱۴۰۱ می تواند نماد اصلاح ساختاری و حداقل تورم برای اقتصاد ایران باشد. بر همین مبنا رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته نماینده های مجلس اگر دلشان می سوزد نماینده های مجلس حتما کسری بودجه را حرام کنند.
در بودجه ۱۴۰۱ اصلاح ساختاری بودجه که مورد نظر رهبر معظم انقلاب بوده در این لایحه بودجه انجام شده به طوری که درآمدها و هزینه ها واقع بینانه شده اند، این در حالی است که دولت قبلی بودجه ۱۴۰۰ را تبدیل به یک تله ای بودجه ای کرده بود و با وجود اینکه کمیسیون تلفیق آن را نمی پذیرفت، اما دولت اصرار به اجرای آن داشت
* یکی از انتقادهای که به بودجه ۱۴۰۰ داشتند این بود که خیلی غیرواقعی تدوین شده، با در نظر گرفتن چالش های بودجه امسال، لایحه سال ۱۴۰۱ را چطور ارزیابی می کنید؟
در بودجه ۱۴۰۱ اصلاح ساختاری بودجه که مورد نظر رهبر معظم انقلاب بوده در این لایحه بودجه انجام شده به طوری که درآمدها و هزینه ها واقع بینانه شده اند، این در حالی است که دولت قبلی بودجه ۱۴۰۰ را تبدیل به یک تله ای بودجه ای کرده بود و با وجود اینکه کمیسیون تلفیق آن را نمی پذیرفت، اما دولت اصرار به اجرای آن داشت و امروز این بودجه کارآمدی لازم را دارد، حالا باید دید در عمل در کنترل تورم چقدر موثر است.
* لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ و افزایش نرخ تسعیر ارز چقدر می توانسته در قیمت ارز و نوسانات هفته های اخیر تاثیر گذار باشد؟
امروز بسیاری از صرافی قیمت ارز را ۲۷ هزار تومان می زنند در حالی که در بازار آزاد با قیمت ۳۰ هزار تومان به بالا معامله می کنند، بنابراین من هم در تحلیل خود در باره بودجه کشور که سندی رسمی است و از طرف دیگر قیمت صرافی ها هم به عنوان نرخ رسمی ارز درنظر گرفته می شوند نوسانات بازار آزاد را در نظر نمی گیرم و معتقد هستم که تغییرات نرخ تسعیر ارز در بودجه هم روی قیمت ارز تاثیری نداشته، هرچند باید توجه داشت که در سال گذشته قیمت ارز یک مقطع کوتاه به ۳۲ هزار تومان رسید اما کالاها در یک پروسه ای شش ماهه با بازار ارز خودشان را منطبق کردند، به همین دلیل نمی توان نوسانات روزانه و هفتگی را ناشی از بودجه دانست.
طبق سیاست های دولت سیزدهم کسی که ارز می خواهد نباید دلار از بازار آزاد با قیمت ۳۰ هزار تومانی بخرد، از طرف دیگر در شرایط کنونی رژیم ارزی شناور مدیریت شده در حالی که سه سال و نیم گذشته با سرکوب ارزی مدیریت شده ۱۷ میلیارد دلار با نرخ ۴۲۰۰ تومانی به واردکننده ها و ... داده شد اما کالایی در قبال آن به کشور وارد نمی شد
* آیا در شرایط کنونی دولت می تواند ارز مورد نیاز بازار را با نرخ هایی که در بودجه ۱۴۰۱ در نظر گرفته اند تامین کنند، زیرا کنترل شناور بازار نیازمند دسترسی به ارز کافی در بازار هم هست؟
رئیس کل بانک مرکزی گفته اند قیمت ارز نیمایی ۲۳ هزار تومانی است و هرکسی بخواهد به اندازه نیاز آنها ارز تخصیص می یابد و این یک پیام ثبات بخش بوده و به معنی این است که کسی که ارز می خواهد نباید دلار از بازار آزاد با قیمت ۳۰ هزار تومانی بخرد، از طرف دیگر در شرایط کنونی رژیم ارزی شناور مدیریت شده در حالی که سه سال و نیم گذشته با سرکوب ارزی مدیریت شده ۱۷ میلیارد دلار با نرخ ۴۲۰۰ تومانی به واردکننده ها و ... داده شد اما کالایی در قبال آن به کشور وارد نمی شد و همچنان تورم در کشور وجود داشت و این به معنای این است که دسترسی به ارز کافی یا توزیع فراوان ارز در بازار به معنی این نیست که بازار به خوبی کنترل شده است.
* دولت چه سیاست هایی ارزی را برای ایجاد تعادل بین قیمت ارز و افزایش صادرات کالا در نظر گرفته است؟
در واقع امروز دولت به دنبال حذف ارز دستوری است که به نفع صادرکننده است و در بودجه ۱۴۰۱ نرخ دلار ۲۳هزار تومان تعیین شده و با اجرای آن شرایط برای صادرات بهبود پیدا کند و وقتی کشش پذیری کالا در بازارهای مقصد بالا برود درآمد صادراتی بهبود پیدا می کند و با کشش پذیری بازار نرخ شناور ارزی هم بهبود پیدا می کند.
چارچوب بودجه باید متوازن باشد و نمی توان بودجه را با واقعیت های اقتصادی روز درگیر کرد، برای نمونه تورم بالای ۴۰ درصدی که در شش ماهه اول سال حاکم شده است را نمی توان با هزار تومان کاهش قیمت ارز اصلاح کرد. در سال های گذشته بی انضباطی بودجه وجود داشته و با وجود اینکه رئیس سازمان بودجه تا ۱۵ درصد اختیار جابه جایی بودجه داشت اما در برخی مواقع تا ۴۰ درصد بودجه جابه جا می شد
* آیا بودجه کنونی که به مجلس ارائه شده با واقعیت های اقتصادی کشور همخوانی دارد؟
چارچوب بودجه باید متوازن باشد و نمی توان بودجه را با واقعیت های اقتصادی روز درگیر کرد، برای نمونه تورم بالای ۴۰ درصدی که در شش ماهه اول سال حاکم شده است را نمی توان با هزار تومان کاهش قیمت ارز اصلاح کرد. در سال های گذشته بی انضباطی بودجه وجود داشته و با وجود اینکه رئیس سازمان بودجه تا ۱۵ درصد اختیار جابه جایی بودجه داشت اما در برخی مواقع تا ۴۰ درصد بودجه جابه جا می شد و به یک دستگاه اعتبار داده می شد و به یک دستگاه دیگری داده نمی شد و همین مساله مشکل ساز بود.
* یکی از شعارهای دولت سیزدهم ایجاد عدالت در توزیع منابع بودجه ای بوده چقدر این موضوع در بودجه ۱۴۰۱ دیده شده است؟
پیوست عدالت یعنی برخی اختیارات به داخل استان ها داده شود تا دامنه توسعه ای منطقه ای را اجرا کنند و این امکان برای آنها وجود داشته باشد تا بتوانند زمینه توسعه را به وجود بیاورند و نه اینکه منابع استان ها در پایتخت متمرکز شود و بودجه پایتخت هم در برخی دستگاه ها تجمیع پیدا کند.
در حال حاضر پرداخت حقوق به کارکنان در بودجه سال آینده حرکت به سمت رشدی فزاینده اما منطقی است و بیشینه قبلی مورد توجه قرار گرفته و قرار شده تا ۱۵ آذر همه کد ملی حقوقی در یکجا حقوق واریزی داشته باشند و یک فرد نمی تواند از چند جا حقوق بگیرد
* چرا بودجه ۱۴۰۰ با وجود اینکه از سوی دولت وقت ادعا می شد که با رویکرد رشد اقتصادی تدوین شده سیاست ها نتیجه بخش نشد و بیشتر تورم زا شد؟
در بودجه ۱۴۰۰ ظرفیت سازی انجام شده، اما چون در نرخ اصلاح ارزی درست محاسبه نشده بود در بخشی از اعتبارات منابع به درستی توزیع نشد و همین مساله زمینه کسری بودجه و تورم و در نهایت افزایش پایه پولی را به وجود آورده بود، این در حالی است که انظباط مالی، ایجاد رابطه بین نهادهای منابع پذیر تخصیص منابع با رویکرد عملیاتی و جلوگیری از کسری بودجه و ... باعث می شود که بودجه تورمی نشود. برای نمونه در بودجه ۱۴۰۰ کارآمدی در یارانه ها مطرح شد و اصرار داشتیم درآمدهای مالیاتی باید واقعی تر شوند و در لایحه سال آینده اجرایی شده هرچند درآمدهای مالیاتی در سال جاری هم افزایش داشته اما با جلوگیری از فرار مالیاتی فاصله داشتیم. از طرف دیگر در حال حاضر پرداخت حقوق به کارکنان در بودجه سال آینده حرکت به سمت رشدی فزاینده اما منطقی است و بیشینه قبلی مورد توجه قرار گرفته و قرار شده تا ۱۵ آذر همه کد ملی حقوقی در یکجا حقوق واریزی داشته باشند و یک فرد نمی تواند از چند جا حقوق بگیرد، در حال حاضر هستند افرادی که در چند جا از حداکثرهای سقف حقوقی استفاده می کنند و مشکل اینجا بود که قبلا یک کمیته حقوق را تعیین می کردند که گاهی مواقع مبنای تعیین دستمزدها هم دقیق نبود.
* یکی از مسائلی که مورد تاکید دولت سیزدهم بوده انضباط مالی در پخش هزینه ها و درآمدها بوده، در بودجه ۱۴۰۱ چقدر به این مقوله توجه شده است؟
در بحث صندوق ها اصلاح و ظرفیت سازی برای انظباط پذیری اجرایی شد و حوزه سلامت هم با تغییراتی مورد توجه دولت قرار گرفته است، از طرف دیگر درآمد و هزینه ها منطبق هستند و این طور نیست که گفته شود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز می فروشیم و بعد بگوییم که نشد حالا از جای دیگری جبران کنیم. این مساله کسری بودجه می شود اتفاقی که در دولت روحانی رخ داد. همچنین وقتی برای تامین گاز استان های شمالی باید ۲ میلیون متر مکعب گاز از کشورهای همسایه واردات شود در بودجه دیده می شود و همین مساله باعث می شود دیگر نیازی نباشد در زمستان با هزینه های بالا گاز از جنوب کشور به شمال برده شود.
ارزش دارایی شرکت ها بالا رفته اما چون هیچ سهامداری به دنبال ارزش واقعی سهام خود نیست و در واقع عده ای به دنبال نوسان گیری هفتگی هستند همین مساله منجر به ادامه افت بازار و بی توجه به ارزش واقعی سهام آنها شده در حالی که باید معاملات مبتنی بر صورت های مالی انجام شود
* در حال حاضر لایحه بودجه ۱۴۰۰ چقدر روی نوسانات بورس تاثیر گذاشته و آیا می توان با همین بودجه چشم انداز مثبتی را برای بازار ترسیم کرد؟
نوسان اصلی بورس به لایحه بودجه ۱۴۰۱ توجهی نداشته، در واقع در بحث بودجه و ارتباط آن با بازار سرمایه روی منابعی که قرار است آزاد شود یا منابع ارزی و ... دست گذاشته می شود این در حالی است که این مساله عملا در کوتاه مدت تاثیری ندارد. به عبارت دیگر در بودجه سال های گذشته با توجه به اینکه در هر سالی تغیراتی در نرخ بورس داشتیم و دو سال پشت سر هم تورم مزمنی در بازار به وجود آمده بود، موضوع تجدید ارزیابی دارایی ها را در اختیار شرکت ها قرار داده بود و از طرف دیگر نوسان گیری را از بازار حذف کرد و نرخ رشد در اختیار شرکت ها قرار گرفت. آنها می دانستند که دارایی آنها به دلیل تورم رشد فوق العاده ای داشته و در صورت های مالی آنها نبود و سهامدارها بعد متوجه شدند که قیمت برخی سهام ها گرانتر به فروش می رود و بازار تحت تاثیر قرار گرفت، اما باید صورت های مالی مطابق با تجدید ارزیابی اصلاح می شدند و اما چون اطلاع رسانی نشده بود معاملات خارج از چارچوب بود. این سری هم ارزش دارایی شرکت ها بالا رفته اما چون هیچ سهامداری به دنبال ارزش واقعی سهام خود نیست و در واقع عده ای به دنبال نوسان گیری هفتگی هستند همین مساله منجر به ادامه افت بازار و بی توجه به ارزش واقعی سهام آنها شده در حالی که باید معاملات مبتنی بر صورت های مالی انجام شود.
نظر شما