عراق، آرام آرام به سمت آرامکو؛ امضای قراردادهای میلیارد دلاری با سعودی، کاهش وابستگی به ایران

بازار؛ گروه بین الملل:  موضوع تامین برق عراق در طی سالهای اخیر به موضوع چالش برانگیزی میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، جمهوری اسلامی ایران و کشورهای غربی از جمله امریکا تبدیل شده است. 

از سال گذشته، این خبر بارها اعلام شده و منابع خبری عربی گزارش داده اند که شورای همکاری خلیج فارس در حال گفتگو با مقامات عراقی برای ایجاد اتصال برق به استان بصره در جنوب عراق است، در صورتی که از سال ۲۰۱۹ نیز رسانه های عراقی اخباری را مبتنی بر افزایش همکاری های دولت این کشور و شورای همکاری خلیج فارس در زمینه اقتصادی و انرژی منتشر کرده بودند. همچنین، در تابستان ۲۰۱۸ نیز عراق قراردادی با این کشورها برای انتقال برق امضا کرد به طوری که این خط انتقال ۵۰۰ مگاوات برق را به شبکه گسترده این کشور تا اواخر سال ۲۰۲۰ وارد کرد.

موضوعی که برخی از تحلیلگران در این رابطه از سال گذشته مطرح کرده بودند، این بود که به دلیل اتصال شبکه عراق به شبکه های کشورهای عربی، وابستگی عراق به واردات برق که از ایران کاهش زیادی خواهد یافت آن هم با توجه به روابط دیرپا و مستحکم جمهوری اسلامی ایران و عراق و اینکه سالهاست برق ایران به عراق صادر می شود. 

حال با توجه به این موضوعات، روز گذشته روزنامه دولتی الصباح به نقل از احسان عبدالجبار وزیر نفت عراق گزارش داد که دولت عراق درصدد است تا قراردادهای انرژی به ارزش ده ها میلیارد دلار با عربستان سعودی امضا کند. همچنین، گزارش ها حاکی از آن است که بغداد در حال مذاکره با آرامکوی سعودی (غول جهانی تولید نفت) برای اکتشاف و توسعه میادین گاز طبیعی در صحرای غربی عراق است.

عراق قصد دارد میلیاردها دلار قرارداد انرژی، برق، آب و پتروشیمی با عربستان به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ اوپک در جهت جذب سرمایه گذاری های خارجی بیشتر، امضا کند

وزیر نفت این کشور همچنین به این روزنامه دولتی گفت: عراق قصد دارد میلیاردها دلار قرارداد انرژی، برق، آب و پتروشیمی با عربستان به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ اوپک در جهت جذب سرمایه گذاری های خارجی بیشتر، امضا کند. وی اظهار کرد: امیدوار است که پوشش قانونی و حفاظتی روشنی برای شرکت‌های سعودی، اماراتی و خارجی فعال در عراق وجود داشته باشد.

پس از این اظهارات، البته آرامکو بلافاصله برای اظهار نظر و جواب دهی در این خصوص در دسترس نبود. ریاض و بغداد از ۲۰۱۷ مناسبات خود را دوباره از سرگرفته و سعودی ها در یک سال و نیم  گذشته علاقه مندی خاصی به توسعه مناسبات به ویژه در حوزه انرژی، تجارت و اقتصاد با عراق ابراز داشته و همزمان بغداد نیز به طور رسمی از این رویکرد استقبال کرده است.

در همین راستا، در آوریل گذشته، دو کشور توافق کرده بودند که یک صندوق مشترک با سرمایه تخمینی سه میلیارد دلار ایجاد کنند تا پروژه های اقتصادی بیشتری بین دو کشور ایجاد شود. دو طرف بر همکاری در زمینه انرژی و انرژی های تجدیدپذیر و فعال سازی و تسریع برنامه اقدام مشترک زیر چتر شورای هماهنگی عربستان و عراق نیز توافق کردند.

وزیر کشور عراق همچنین در حال تشدید مذاکرات با شرکت «آکوا پاور» عربستان سعودی برای ساخت نیروگاه های نمک زدایی آب، انرژی پاک و نیروگاه های خورشیدی در این کشور است. بر اساس اظهارات وی، دولت عراق قصد دارد قراردادها را قبل از پایان دوره تصدی و مسئولیت این وزیر به مرحله امضا برساند. انتخابات پارلمانی در ۱۰ اکتبر برگزار شد و با تشکیل دولت جدید، وزرا در حال انجام وظایف هستند.

این وزارتخانه در بیانیه ای در پنجم اکتبر اعلام کرد که در بحبوحه برنامه هایی برای کنار گذاشتن واردات انرژی از ایران، وزارت نفت عراق گفت و گو را با یک شرکت انرژی جهانی برای انجام اکتشاف گاز در صحرای غربی در استان الانبار آغاز کرده است. در این بیانیه آورده شده که پس از دستیابی به توافق، نام شرکت را اعلام خواهد شد و  این وزارتخانه همچنین کار اکتشاف دو بعدی و سه بعدی را در انبار و استان شمالی نینوا آغاز کرده است.

معافیت از تحریم ها
عراق تحت فشار فزاینده ای از سوی ایالات متحده است تا از واردات برق و گاز از ایران که از سال ۲۰۱۸ تحت تحریم های آمریکا قرار گرفته است، خودداری کند. از سوی دیگر، دولت آمریکا از سال ۲۰۱۸ به عراق برای ادامه واردات انرژی از ایران معافیت هایی اعطا کرده است.

عرضه متناوب گاز و برق از ایران منجر به کمبود گسترده برق در عراق در تابستان سال جاری یعنی زمانی که دمای هوا به ۵۰ درجه سانتیگراد به ویژه در جنوب افزایش یافت، شد.

مشکلی که عراق در پرداخت میلیاردها دلار بدهی به ایران در شرایط تحریمی دارد به قطع برق ایران اضافه می‌کند و توانایی بغداد برای تسویه بدهی‌های معوقه‌اش را بدون تهدید عواقب مالی پیچیده می‌ سازد.

عراق به دنبال کمک شرکت‌ های نفتی بین‌ المللی برای دریافت گاز بوده است در حالی که بخش اعظم تولید گاز عراق با نفت پمپاژ می شود.

کمک شرکت‌ های نفتی بین‌ المللی به عراق
«احسان عبدالجبار اسماعیل» در ۱۹ سپتامبر اعلام کرد که شرکت دولتی گاز جنوب عراق و بیکر هیوز ( شرکت نفت و گاز آمریکایی و یکی از بزرگترین شرکت‌های خدمات نفتی جهان) قصد دارند یک پروژه بازیابی گاز ۲۰۰ میلیون فوت مکعبی در روز در جنوب را پس از یک تاخیر سه ساله توسعه دهند. این پروژه گاز را از میادین ناصریه و الغراف در استان جنوبی ذی قار پردازش خواهد کرد.

این کشور همچنین پروژه هایی به ارزش ۲۷ میلیارد دلار با توتال انرژیز( شرکت فرانسوی در میدان نفتی بزرگ «رتاوی») امضا کرد که شامل پروژه جمع آوری گاز دو میلیارد دلاری می شود. شبکه جمع‌آوری گاز و واحدهای تصفیه ای آر-رتاوی ظرفیت جذب ۶۰۰ میلیون مکعب مکعب گاز در روز را خواهند داشت.

این پروژه همچنین ۱۲۰۰۰ بشکه در روز میعانات گازی و سه هزار تن در روز گاز مایع تولید خواهد کرد تا در بازار داخلی استفاده شود.

عبدالجبار در یک کنفرانس مطبوعاتی در پنج سپتامبر نیز گفت که پروژه گاز به کاهش وابستگی به واردات ایران و همچنین کاهش سوزاندن سوخت های مایع برای تولید برق کمک می کند که به ۲۰۰ هزار بشکه در روز می رسد.

وزیر نفت در آن زمان افزود: در حال حاضر عراق هشت دلار به ازای هر مگابایت گاز ایران به جمهوری اسلامی می پردازد، در حالی که پروژه ای آر_رتاوی گاز را با هزینه ۱.۵۰ تا دو دلار در هر مگابایت گاز تحویل خواهد داد.

با توجه به مطالب ذکر شده اینگونه می توان دریافت که همکاری های عراق و عربستان در بخش های گوناگون اقتصادی و سیاسی پس از یک دوره رکود در زمان نخست وزیری مصطفی الکاظمی افزایش کم سابقه ای داشته است.