بازار؛ گروه بین الملل: اصطلاح دیجیتالی شدن به کاربردهای فنی و اجتماعی فناوری ها یا نوآوری های دیجیتالی اشاره دارد. کشاورزی دیجیتال که گاهی اوقات کشاورزی هوشمند نیز نامیده می شود، بیانگر طراحی، توسعه و استفاده از فناوری های دیجیتالی در کشاورزی و بخش وسیع تری از محصولات کشاورزی است.
کشاورزی دیجیتال طیف وسیعی از فناوری ها از جمله حسگرها، ربات ها، ابزارهای ارتباطی دیجیتالی، بلاک چین، تصمیمات محاسباتی و ابزارهای تحلیلی و فناوری های مبتنی بر ابر را شامل می شود.
کشاورزی با محیط کنترل شده (گلخانه ها، مزارع داخلی و مزارع عمودی و کشت هیدروپونیک یا آب کشت) به طور فزاینده ای از فناوری های دیجیتالی چون حسگرها، ربات ها و ارتباطات دیجیتالی استفاده می کند. رویکردهای پیشرفته تر، از فناوری های دیجیتال، تلفن همراه ، اینترنت اشیا و فناوری های شناختی نیز استفاده می کنند. به عنوان مثال، کشاورزی دقیق متکی بر ابزارهایی از جمله راهنمای سیستم موقعیت یابی جهانی (جی پی اس)، سیستم های کنترل، سنسورها، رباتیک ، هواپیماهای بدون سرنشین، وسایل نقلیه خودران و فناوری های متغیر است.
شیوه های دقیق کشاورزی برای دامداری نیز همچنین شامل سنسورها، شناسایی فرکانس رادیویی (RFID) و سیستم های شیردوشی و تغذیه خودکار یا رباتیک است. نرم افزار تجزیه و تحلیل پیش بینی کننده و یا هوش مصنوعی از داده های موجود برای راهنمایی کشاورزان در رابطه با تناوب محصول، زمان بهینه کاشت، زمان برداشت و مدیریت خاک استفاده می کند.
فناوری های دیجیتال به عنوان یک راه حل بالقوه انقلابی برای بهبود عملکرد و پایداری سیستم های تولید کشاورزی معرفی شده اند که دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. این فناوری ها، می توانند بخش کشاورزی و غذایی را کارآمدتر، فراگیرتر و پایدارتر از نظر زیست محیطی کرده و در نتیجه مزایایی را برای کشاورزان ، مصرف کنندگان و به طور کلی جامعه ایجاد کرده و افزایش دهند. همچنین، تکنولوژی های دیجیتال موجب رشد بهره وری در مزرعه، بهبود بهره وری و استفاده از منابع در مقابل تغییرات آب و هوایی می شود.
بهبود در تولید اولیه، زنجیره تامین و عملکرد لجستیک و کاهش تلفات و ضایعات مواد غذایی از موضوعات قابل توجه در این صنعت است؛ به شرط اینکه فناوری های دیجیتالی قابل اجرا باشند. علاوه بر این، همه گیری کوید هم به نیاز و هم به کاربرد فناوری های دیجیتالی از جمله در بخش صنایع غذایی توجه بیشتری کرده و موجب معرفی و پذیرش فناوری های دیجیتالی شده است.
البته، علیرغم مزایای بی شمار وعده داده شده، کشاورزی دیجیتال مانند سایر پیشرفت های نوآوری عمده، بدون چالش یا خطرات نیست. در حالی که کشورهای توسعه یافته منجر به نوآوری و پذیرش زودهنگام فناوری های دیجیتال شده اند، تأثیر بالقوه این فناوری ها بر کشاورزی در کشورهای در حال توسعه با توجه به نقش های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بخش های کشاورزی آنها بسیار زیاد است.
با توجه به مطالب ذکر شده، این گزارش بر کشورهای در حال توسعه و مناطقی که بیشترین وابستگی را به تولیدات کشاورزی دارند یعنی کشورهایی که تولیدات کشاورزی به عنوان یک بخش کلیدی اقتصادی در نظر گرفته می شود یا بخش کشاورزی و صنایع غذایی یک کارفرمای اصلی است، می پردازد.
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) در زمینه کشاورزی دیجیتال، توجه و تمرکزی محدود و هر چند در حال رشد داشته است. در منطقه «منا»، کشاورزی همچنان به کار خود ادامه می دهد و محصولات غذایی کشاورزی بخش مهم و در عین حال نسبتاً کوچک است. در اکثر کشورهای منطقه، کشاورزی ممکن است نشان دهنده این واقعیت باشد که این بخش به شدت از دو نظر محدودیت دارد؛ عوامل طبیعی و انسانی که ممکن است انتظارات برای رشد کشاورزی را در این منطقه محدود کند.
توسعه پایدار بخش کشاورزی و مواد غذایی برای بهبود عملکرد اقتصادی، اشتغال، ثبات اجتماعی و امنیت غذایی از اهمیت حیاتی برخوردار است
با این وجود، توسعه پایدار بخش کشاورزی و مواد غذایی برای بهبود عملکرد اقتصادی، اشتغال، ثبات اجتماعی و امنیت غذایی از اهمیت حیاتی برخوردار است زیرا این صنعت، سهم معتدل اما مهمی در اقتصاد کشورهای منطقه منا به ویژه کشورهایی دارد که قبلاً تحول ساختاری اقتصاد خود را تجربه کرده اند.
سهم نسبی بخش کشاورزی در کل اقتصاد یک سهم جزئی در همه کشورهای این منطقه است؛ از کمتر از یک درصد در کشورهای حوزه خلیج فارس مانند بحرین، قطر و امارات متحده عربی تا بیش از ۳۰ درصد در کومور.
تأثیر چند برابری بخش کشاورزی در سطح اقتصادی ممکن است در کشورهای در حال توسعه قابل توجه باشد به طوری این موضوع نشان می دهد که پتانسیل قوی برای سرمایه گذاری در بخش کشاورزی در جهت ایجاد رشد اقتصادی گسترده تر وجود دارد
علیرغم این سهم ناچیز، رشد تولیدات و محصولات کشاورزی می تواند رشد اقتصادی وسیع تری را موجب شده و به ویژه سایر بخشهای کشاورزی از جمله تولید نهاده ها، فرآوری مواد غذایی، تدارکات و خدمات مالی را تحریک کند.
تأثیر چند برابری بخش کشاورزی در سطح اقتصادی ممکن است در کشورهای در حال توسعه قابل توجه باشد به طوری این موضوع نشان می دهد که پتانسیل قوی برای سرمایه گذاری در بخش کشاورزی در جهت ایجاد رشد اقتصادی گسترده تر وجود دارد.
در منطقه منا، بخشهای پایین دستی بخش محصولات غذایی در مقایسه با عملکرد مزرعه در دهه های اخیر پویایی و رشد سریع تری را نشان داده اند. بخش کشاورزی و مواد غذایی می تواند سهم مهمی در عملکرد تجاری خالص کشورهای منا داشته باشد، واردات را جبران کرده و صادرات را افزایش دهد.
افزایش پتانسیل تولیدات کشاورزی همچنین می تواند در کاهش وابستگی به واردات مواد غذایی که بسیار زیاد است، کمک کند. به عنوان مثال، عراق بیش از ۸۰ درصد نیاز غذایی خود (از جمله غلات، گوشت، شکر تصفیه شده، روغن پخت و پز، غذاهای کنسرو شده و فرآوری شده، میوه ها و سبزیجات و محصولات لبنی) را وارد می کند .
پیش بینی می شود وابستگی واردات مواد غذایی در کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا در سال های آینده به دلیل افزایش جمعیت و تغییر الگوهای غذایی افزایش یابد. علاوه بر این، این وابستگی در طول بیماری همه گیر کوید_۱۹، زمانی که شوک های وارد شده به زنجیره های تأمین بین المللی منجر به فراخوان کوتاه شدن زنجیره های تأمین و تداوم تولید محصولات کشاورزی محلی شد، از طریق فناوری های دیجیتال روشن گردید.
بهبود عملکرد محصولات کشاورزی می تواند به بهبود تراز تجاری از طریق کانال صادرات کمک کند و گسترش صادرات محصولات کشاورزی می تواند جریانات ارزی را افزایش دهد
علیرغم اینکه بهبود عملکرد محصولات کشاورزی می تواند به بهبود تراز تجاری از طریق کانال صادرات کمک کند و گسترش صادرات محصولات کشاورزی می تواند جریانات ارزی را افزایش دهد و این امر به ویژه در کشورهایی مانند لبنان که ارز خارجی کمیاب است استقبال می شود، تولید محصولات کشاورزی در منطقه خاورمیانه و شمال افریقا، با چالش هایی از جمله کمبود و استفاده ناکارآمد از منابع طبیعی (به ویژه آب) محدود شده است. ساختارهای مزرعه های کوچک و تکه تکه ؛ شیوه های کشاورزی غیر مطلوب و مدیریت ضعیف به دلیل ضعف خدمات توسعه؛ ادغام ضعیف بازارهای ورودی و خروجی؛ دسترسی محدود به منابع مالی؛ زیرساخت ضعیف؛ استانداردهای ایمنی غذا و قابلیت ردیابی از جمله مشکلات پیش روی کشاورزان در این منطقه است.
این چالش ها به طور نامتناسبی بر کشاورزان خرده مالک که به دلیل ظرفیت محدود منابع تولیدی در برابر مخاطرات اقلیمی نیز آسیب پذیر هستند، در مقایسه با کشاورزان بزرگتر تجاری به دلیل عواملی مانند حجم کمتر تولید آنها، هزینه های مبادله بیشتر، ظرفیت محدودتر برای سرمایه گذاری، کاهش دسترسی به بازار و قدرت چانه زنی ضعیف تأثیر می گذارد.
در تعدادی از کشورهای منطقه منا، درگیری و ناآرامی های اجتماعی نیز عملکرد بخش کشاورزی را در دهه های اخیر به چالش کشیده است. درگیری های خشونت آمیز مانند تنشهای موجود در کشور عراق ممکن است زیرساخت ها، منابع و دارایی های مولد، نهادها و زنجیره های ارزش را تخریب و مختل سازد.
بازارهای آنلاین، پشتیبانی از فناوری بلاک چین و سیستم های هوشمند در مدیریت تلفات غذا به منظور تسهیل فروش مازاد غذا به طور مستقیم به مصرف کنندگان نهایی به عنوان غذا یا برای مصارف غیر خوراکی و اجتناب از دفع آن طراحی شده است
بنابراین، فناوری های دیجیتالی می توانند تلفات و ضایعات مواد غذایی را در سیستم های غذایی کاهش دهند. به عنوان مثال ، قابلیت ردیابی بلاک چین می تواند تا سال ۲۰۳۰ از دست دادن غذا را در سیستم غذایی جهانی یک تا دو درصد کاهش دهد.
بازارهای آنلاین، پشتیبانی از فناوری بلاک چین و سیستم های هوشمند در مدیریت تلفات غذا به منظور تسهیل فروش مازاد غذا به طور مستقیم به مصرف کنندگان نهایی به عنوان غذا یا برای مصارف غیر خوراکی (به عنوان مثال کمپوست، فرآوری جایگزین) و اجتناب از دفع آن طراحی شده است.
در مصر، فناوری های تجارت الکترونیکی که کشاورزان را به بازارهای مدرن متصل می کند و از شیوه های کشاورزی پایدار حمایت می کند، تلاش های آنها را برای مقابله با از دست دادن غذا و توانمندسازی کشاورزان در طول همه گیری کوید افزایش داده است.
بر همین اساس، ذینفعان در سراسر کشورهای منطقه منا، برای آشکارسازی پتانسیل کشاورزی دیجیتال به سمت پایداری حرکت کرده اند زیرا کوید هم باعث ایجاد دیجیتالی شدن سیستم های کشاورزی و غذایی از جمله در این منطقه شده است. اما این که آیا این انتقال حرکتی به سمت دیجیتالی شدن موقت یا دائمی خواهد بود، باید مشخص شود.
در حالی که کشورهای توسعه یافته منجر به نوآوری و پذیرش کشاورزی دیجیتال شده اند، تأثیر بالقوه تکنولوژی در کشورهای در حال توسعه از جمله در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، نیز بسیار زیاد است.
بر همین اساس، از سیاست گذاران خاورمیانه و شمال افریقا خواسته شده تا دیدگاههای سنتی و تولید محور خود را در زمینه محصولات کشاورزی گسترش دهند و ملاحظات اجتماعی و زیست محیطی را در نظر بگیرند و در جهت آینده ای دیجیتالی تلاش کنند که در آن بخش کشاورزی نه تنها ارزش افزوده تولید می کند، بلکه در زمینه های اجتماعی و پایداری زیست محیطی موثر است.
نظر شما