بازار، گروه استانها: کم آبی یکی از بزرگترین مشکلات استان سمنان است. این استان ۱۴ سال است که با خشکسالی ناشی از سیاست‌های نادرست آبی در ابتدای دهه ۵۰ و ۶۰ روبرو شده و روز به روز هم بحران کم آبی در این استان تشدید می‌شود. از سوی دیگر باید گفت ۹۰ درصد آب استان سمنان صرف کشاورزی می‌شود و شش درصد سهم صنعت و مابقی سهم شرب است در حالی که کشاورزی استان بازدهی نیز ندارد.
آب امروز نه فقط کشاورزی استان سمنان بلکه تمام جوانب زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است از دامداری و دامپروری تا تولید مایحتاج روزمره مردم، همگی امروز در گرو آب است. ماجرا اما اینجا ختم نمی‌شود بلکه باید گفت با سو مدیریت‌های صورت گرفته در ادوار مختلف استانداری سمنان متأسفانه ماجرای کمبود آب بحرانی‌تر هم شده است.
خالی شدن روستاها از سکنه
امروز کم آبی سبب خالی شدن بسیاری از روستاها جنوب استان سمنان از سکنه شده است سکنه‌ای که سابقاً کشاورزی می‌کردند و دامداری ارتزاق شأن را می‌گذراند اما با حفر بی رویه چاه به نام توسعه کشاورزی، متأسفانه روزگار سیاهی را می‌گذرانند.
آب امروز نه فقط کشاورزی استان سمنان بلکه تمام جوانب زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است
۴۰ سال از تصمیم توسعه بی رویه کشاورزی با چاه‌ها می‌گذرد و حالا برداشت بی رویه و کاهش بارندگی باعث شده تا کم آبی به بحرانی برای استان سمنان بدل شود. استانی که قطب کشاورزی، معدن و صنعت بود اما امروز باید نهایتاً بر روی گردشگری آن هم به صورت محدود سرمایه گذاری کند چرا که دیگر کشاورزی نیست از سوی دیگر برای صنعت و معدن هم بدون آب سرمایه گذاری نمی‌آید.
آب نیاز اصلی شهرک‌های صنعتی
استاندار سمنان درباره خشکسالی و کمبود آب در سطح استان با بیان اینکه بحث خشکسالی یکی از دغدغه‌های مهم نخبگان، مردم، کشاورزان و صنعتگران است، لیکن اولویت اصلی کار ما در استان، تولید، توزیع و مصرف آب محسوب می‌شود.، معتقد است: ۱۹۸ هزار هکتار از اراضی استان در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته که در کمتر از ۳۶ هزار هکتار از این اراضی طرح مصرف بهینه آب اجرا شده است و لذا باید تلاش کرد تا ضمن توسعه و تقویت مجتمع گلخانه‌ای، کشاورزان را به استفاده از محصولات کم آب بر تشویق کرد.
سید محمدرضا هاشمی با بیان اینکه یک ششم اراضی کشاورزی استان آبیاری نوین دارند، ابراز کرد: بحث خشکسالی یکی از دغدغه‌های مهم نخبگان، مردم، کشاورزان و صنعتگران است، لیکن اولویت اصلی کار ما در استان، تولید، توزیع و مصرف آب محسوب می‌شود
وی با بیان اینکه نیاز اصلی شهرک‌های صنعتی و واحد صنعتی و تولیدی استان نیز آب محسوب می‌شود، ابراز کرد: یکی از اقدامات جدی که باید از سوی مدیریت فضای سبز شهری مورد توجه قرار گیرد مسئله جدا سازی آب شرب از آب مورد نیاز در بخش فضای سبز است.
ستاد پیگیری مسائل آب
استاندار سمنان خواستار تشکیل جلسات هفتگی کارگروه حفاظت از منابع آب و بازدید مستمر از پروژه‌های در حال اجرا شد و گفت: آب از جمله مواردی است که در بحث صنعت، اشتغال، کشاورزی، گردشگری و اقتصاد استان به صورت مستقیم تأثیر خواهد گذاشت لذا اهمیت دارد تا بتوانیم در مقوله اقتصادی از آب بهترین بهره را ببریم.
هاشمی با بیان اینکه آب ایجاد رغبت در بین سرمایه گذار بخش‌های تولیدی و اقتصادی خواهد کرد، بیان داشت: باید بتوانیم مشکلات آب را در بخش‌های صنعتی برطرف کنیم. استان سمنان دارای ۱۹ شهرک صنعتی است که نشان می‌دهد اگر بتوانیم مشکلات آب را حل کنیم قطعاً ظرفیت سرمایه گذاری خوبی را خواهیم داشت.
۱۹۸ هزار هکتار از اراضی استان در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته که در کمتر از ۳۶ هزار هکتار از این اراضی طرح مصرف بهینه آب اجرا شده است
وی با بیان اینکه یکی از اولویت‌های کار استانداری توجه به صنعت و واحدهای مشکل‌دار است که این امر بدون تأمین آب میسر نیست، تاکید کرد: لازم است تا موضوع تأمین آب برای استان سمنان از طریق معاون اول ریاست جمهور، وزیر نیرو، وزیر کشاورزی و سایر مسئولان به صورت جدی پیگیری شود همچنین در درون استان نیز اقناع سازی عمومی با بهره‌مندی از ظرفیت افراد ذی‌نفوذ و موثران جامعه در خصوص استفاده بهینه از آب ضرورت دارد.
تبخیر بالا؛ بارش کم
مدیرکل آب منطقه‌ای استان سمنان نیز در این نشست با بیان اینکه با کسری مخزن آب در استان به دلیل حجم برداشت از آب‌های زیر زمینی مواجه هستیم، گفت: متوسط باران در استان سمنان نصف میانگین کشوری است.
ایرج حیدریان با بیان اینکه ۹۳ درصد بارش‌ها در فلات مرکزی قبل از اینکه به سطح زمین برسد، تبخیر می‌شود، ابراز کرد: در برنامه سازگاری با کم آبی, برنامه‌ریزی برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی تدوین شده و همچنین باید گفت استفاده از پساب‌های شهری و صنعتی یکی از راهکارهای برون رفت از چالش کم آبی است.
وی با بیان اینکه راهکارهای برون رفت سازه‌ای, یکی دیگر از موارد رفع مشکل چالش کم آبی در استان سمنان است، ابراز کرد: سد مجن و تأسیسات وابسته، آبرسانی از سیمین دشت به گرمسار، انتقال آب از سد کالپوش به شاهرود و سد مخزنی فینسک، از جمله راهکارهای برون رفت سازه در حال اجرا در استان است همچنین باید گفت طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی، از راهکارهای برون رفت سازه‌ای دراز مدت است که اقدامات در دست پیگیری قرار دارد و مجوز قطعی محیط زیست در خصوص طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی صادر و فراخوان لازم در خصوص سرمایه گذاری انجام شده است که در مرحله ارزیابی کیفی قرار دارد.
ضرورت انتقال آب
استاندار سابق سمنان که روز هشتم مهرماه ۱۴۰۰ از سمت خود برکنار شد یکی از کسانی بود که در مرکز مسائل خشکسالی در سه سال اخیر قرار داشت و شاید بتواند بهترین کسی باشد که درباره اقدامات صورت گرفته در زمینه تأمین آب استان سمنان اظهار نظر کند.
راهکارهای برون رفت سازه‌ای, یکی دیگر از موارد رفع مشکل چالش کم آبی در استان سمنان است
علی رضا آشناگر در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه کمبود آب در استان از جمله موانع توسعه‌ای محسوب می‌شود، گفت: ۷۷ درصد برداشت از منابع آبی صورت گرفته و این موضوع، ما را با کسری آب مواجه کرده است. ما معتقد هستیم که باید مدیریت منابع صورت می‌گرفت و لذا در این راستا برای همه چاه‌های آب کنتور هوشمند نصب شده است. در سال‌های اخیر همچنین چندین سد بر روی آب‌های سطحی احداث شده تا بتوانیم از آب بهره بیشتری ببریم اما علی رغم تمام این موارد، راهی جز استفاده از آب‌های ژرف و آب‌های بین استانی نداریم.
وی با اشاره به اینکه مجوز تخصیص ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب خزر اخذ شد است، افزود: مجوز زیست محیطی و پدافند غیر عامل و ردیف بودجه برای انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی سمنان گرفته شده و طبق آخرین نامه نگاری‌های صورت گرفته کار آماده آغاز است همچنین باید گفت پروژه به دلیل اعتبارات بیشتری که نیاز دارد می‌بایست به صورت ویژه دنبال شود.
اجرای طرح‌های آبیاری
مدیر آب‌وخاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با بیان اینکه از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا نیمه اول شهریورماه ۵۰۲ هکتار سیستم آبیاری نوین با اعتباری بالغ بر ۵۵ میلیارد ریال اجرایی شده است، گفت: سامانه‌های نوین آبیاری در سطح ۱۲۰۰ هکتار از اراضی استان با اعتبار حدوداً ۱۸۳ میلیارد ریال نیز در حال اجرا است.
حسین شاهینی صرفه‌جویی در مصرف آب، عدم نیاز به تسطیح اراضی، توزیع یکنواخت آب در مزرعه، افزایش کمی و کیفی محصول و سهولت در انجام عملیات زراعی را در زمره مزیت‌های استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار دانست.
در مقابل اما کارشناسان اعتقاد دارند که آبیاری قطره‌ای به شدت کند و همچنین نامرتب اجرا شده است و استقبال ۱۲ درصدی کشاورزان از آن نشان می‌دهد که بعد از ده سال این طرح با موفقیت روبرو نشده است در نتیجه باید فکر دیگری کرد حتی برخی کارشناسان معتقد هستند که باید به جبر با کشاورزی غیرمثمر و غیر اقتصادی برخورد کرد.
در نهایت باید پذیرفت که سهم کشاورزی از آب استان سمنان بسیار زیاد است آن هم کشاورزی که در برابر مدرن شدن مقاومت می‌کند و همچنین خود را محق به داشتن آب با ارزشی که برای شرب مردم و چرخیدن چرخ صنعت نیاز اساسی است، می‌داند. باید دید آیا مجموعه مدیریت استان سمنان می‌تواند در سال جاری و آتی به الزامات کاهش مصرف آب کشاورزی و همچنین الگوی درست بهره وری دست یابد؟
نظر شما