طاهره شهابی*؛ بازار: این روزها فصل تابستان آخرین نفس هایش را می کشد و کم کم واپسین روزهای خود را سپری می کند تا پاییز هزار رنگ از راه برسد و خنکی روح بخش آن را تجربه کنیم اما امسال پاییز در همدان متفاوت است.
هر سال پاییز که می رسید نوید بارش های متوالی را به همراه داشت اما امسال شرایط طور دیگری است و گویی خبری از بارش های پاییزی نیست و خشکی و کمبود آبی که در بیشتر روزهای تابستان خودنمایی می کرد همچنان پابرجاست و حتی وضعیتی به نسبت غمبارتر را شاهد خواهیم بود.
خشکسالی و کمبود آبی که به انتظار بارش های پاییزی تحمل کردیم تداوم خواهد داشت و حتی شاید وضعیتی وخیم تر از تابستان را تجربه کنیم
نگاهی گذرا به تصاویر منتشر شده از وضعیت سدهای استان همدان به خصوص سد اکباتان همدان که بخش قابل توجهی از آب شرب مردم همدان از آن تامین می شود گویای این واقعیت است که خشکسالی و کمبود آبی که به انتظار بارش های پاییزی تحمل کردیم تداوم خواهد داشت و حتی شاید وضعیتی وخیم تر از تابستان را تجربه کنیم.
اینکه عنوان شده در بهترین حالت ممکن سد اکباتان تنها مهرماه را پاسخگوی نیاز آبی مردم همدان خواهد بود خود گویای وضعیتی که با آن روبرو خواهیم شد ضمن اینکه پس از کاهش چشمگیر آب سداکباتان و رسیدن به مرحله فعلی آبی شرکت آب‌وفاضلاب استان همدان هشدار داده و اعلام کرده اوضاع فعلی استان همدان در حوزه آب بسیار خطرناک است.
متاسفانه استان همدان به مانند بسیاری از استان های کشور در حال‌حاضر شرایط بحرانی را پشت‌سر می‌گذارد چراکه افزایش دما نسبت به سال گذشته، کاهش بارندگی و شیوع کرونا به کاهش منابع آبی دامن زده که این وضعیت لزوم مشارکت مردم و شهروندان برای مدیریت مصرف آب را صدچندان می کند تا آنجاکه مردم باید به طور واقعی مدیریت مصرف آب را جدی‌تر از قبل مدنظر داشته باشند.
نگاهی به آمار و ارقام منتشر شده از سوی شرکت آب و فاضلاب استان همدان گویای آن است که بیش از ۷۰ درصد آب همدان از منابع سطحی تأمین می‌شود به طوری که از متوسط مصرف که یک هزار و ۸۰۰ لیتر در ثانیه است رقمی حدود یک هزار و۴۰۰ لیتر از سد و ۴۰۰ لیتر از چاه‌ها است.
هر چند اجاره چاه‌های کشاورزی اقدامی موثر محسوب می شود و اگر وارد شبکه توزیع شود از کارهای مثبت و ارزشمند است اما در این مسیر سوالی که پیش می آید اینکه آیا کشاورزان تمایلی به این کار دارند
مشکل کمبود آب آن هم آب شرب که به ضرس قاطع نمی توان نبود آن را تصور کرد مسئولان را به سمت استفاده از آب چاه های کشاورزی هدایت کرده اما هر چند اجاره چاه‌های کشاورزی اقدامی موثر محسوب می شود و اگر وارد شبکه توزیع شود از کارهای مثبت و ارزشمند است اما در این مسیر سوالی که پیش می آید اینکه آیا کشاورزان تمایلی به این کار دارند؟.
کشاورزان گلایه دارند که مزارع و باغ‌هایشان خشک شده و آب کافی برای کشت ندارند اما با این حال مسئولان دست روی چاه های کشاورزی گذاشته و به دنبال مصرف آب چاه های کشاورزی در شبکه توزیع آب شرب هستند.
آنچه مسلم است کشاورزان به طور قطع بر روی ذخیره چاه خود و آبیاری کشت و کارها آن هم در فصلی که صحبت از نبود بارش می رود حساب باز کرده اند و نمی توان آنها را مجبور به انجام این کار کرد هرچند به نظر می آید به این مقوله توجه نشده و راهی پیش گرفته شده که شاید دردسر ساز شود.
این اقدام از آنجا تایید می شود که معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار همدان در شورای حفاظت از منابع آبی استان همدان اعلام کرده در حالی که چند روزی به پایان سال آبی جاری باقی نمانده استان همدان بیش از ۵۰ درصد کاهش بارندگی در یک سال گذشته را تجربه کرده که این میزان کاهش بارندگی در چند سال گذشته کم سابقه و موجب ایجاد مشکلاتی در حوزه کشاورزی، صنعت و حتی تامین آب آشامیدنی این استان شده است.
قطع سهمیه مورد نیاز آبیاری باغ‌ها از ابتدای مهر ماه
فرهاد فرزانه با اشاره به اینکه تا یکی دو ماه آینده از بارش های پاییزی خبری نیست از قطع سهمیه مورد نیاز آبیاری باغ‌ها از ابتدای مهر ماه خبر داده و عنوان کرده باید از سهمیه آب مورد نیاز آبیاری باغ ها برای مصرف آب آشامیدنی استفاده شود.
اینکه مدیریت مصرف باید به صورت دقیق برنامه ریزی و اجرا شود و همه راه‌های صرفه جویی به انجام برسد واقعیتی انکار ناپذیر است اما اینکه چرا در ابتدای کار دست روی چاه های کشاورزان و سهمیه آبیاری باغ ها گذاشته شده جای سوال است حال آنکه مقدار آبی که از این مسیر وارد شبکه توزیع خواهد شد چندان چنگی به دل نمی زند اما شاید تا حدی دل کشاورزان را به بهره مندی از آب برای آبیاری کشت و کارشان خوش کند.
آیا در مورد عاقبت خشک ماندن زمین ها در کشت های پاییزه و از بین رفتن محصولات فکر شده و آیا چندماه آینده که محصولی برای عرضه به بازار وجود نداشت و شاهد قیمت های نجومی به دلیل کمبود برخی تولیدات در بازار بودیم پاسخگویی وجود خواهد داشت.
باید با فرهنگسازی به سمت و سویی حرکت کرد که صرفه‌جویی از سوی تک تک افراد جامعه مورد توجه قرار گیرد
درست است که همه باید برای مدیریت وضعیت فعلی بسیج شوند اما همانطور که بارها عنوان شده تغییر الگوی مصرف آب یکی از راه‌هایی است که می‌تواند عبور از بحران آب را تسهیل کند بنابراین بر همین اساس باید با فرهنگسازی به سمت و سویی حرکت کرد که صرفه‌جویی از سوی تک تک افراد جامعه مورد توجه قرار گیرد.
اینکه برای شستن دست و صورت شیر آب را مدت ها باز بگذاریم؛ اینکه برای مسواک زدن به جای استفاده از یک لیوان شیر آب را باز بگذاریم؛ اینکه آب مصرفی در هنگام شست وشوی ظرف را مدیریت نکنیم و هزار و یک حرکت دیگر همه گویای بی توجهی به الگوی مصرف آب است حال آنکه شاید اگر کمی بر روی روش ها صحیح متمرکز شویم و فرهنگ استفاده درست را تکرار و تکرار کنیم تا در ذهن ها نهادینه شود در مدیریت مصرف موفق تر خواهیم بود.
به هر حال سداکباتان به عنوان حیاتی‌ترین منبع آبی همدان دیگر آبی برای شرب مردم همدان ندارد تا انجا که آب منازل همدان قطع می شود تا شاید اوضاع تا حدی مدیریت شود اما بهتر آن است تا دیر نشده فرهنگ صحیح استفاده از آب را آموزش دهیم.
در مورد اجاره چاه های کشاورزان یا قطع سهمیه آبیاری باغ ها هم بهتر است روش دیگری را در پیش گرفت؛ مثلا در اجاره چاه‌ها می توان به سراغ دستگاه‌های دولتی رفت چراکه چاه آب بسیاری از دستگاه ها قابلیت استفاده دارد و می توان آن را به شبکه توزیع آب متصل کرد.
* فعال رسانه ای
نظر شما