بازار؛ گروه آب و انرژی: اداره اطلاعات انرژی آمریکا در تازه ترین تحلیل خود در ژوییه مدعی شد که ایران در سال ۲۰۲۰ کمتر از دو میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد که پایین ترین میزان در ۴۰ سال اخیر بوده است. از طرفی آمارهای اعلامی از طرف مسئولین هم از کاهش صادرات نفت در سال های بعد از تحریم خبر می دهد.
آنگونه که وزیر نفت دولت دوازدهم می گوید: آمریکا آن را در نیمه دوم سال ۱۳۹۶ با هدف صفر کردن درآمدهای نفتی کشور به‌عنوان اصلی‌ترین منبع درآمد و قطع هر نوع رابطه مالی ایران با جهان اعمال کرد. به گفته بیژن زنگنه، ایران در ۴ سال گذشته حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از درآمدهای خود را از دست داده است. کاهش درآمدهای نفتی ایران را در این ۴ سال بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار عنوان کرد. به عبارتی، هرچند که صادرات نفت ایران صفر نشد اما این کاهش صادرات برای ایرانی که بیش از ۴۰ میلیارد دلار در سال آخر دولت یازدهم درآمد نفتی داشته، عدد بسیار بزرگی است. حالا هم دولت سیزدهم در شرایطی فعالیت خود را آغاز می کند که هنوز تکلیف برجام مشخص نیست و احتمال دارد تحریم ها علیه ایران بازهم ادامه پیدا کند. در چنین شرایطی شاید سوال اصلی این است که وزیر نفت دولت سیزدهم چه رویکردی را باید داشته باشد؟
«حسین حسین زاده» دبیر کمیسیون انرژی که معتقد است شرایط اقتصادی فعلی به شدت حساس بوده و نمی توان در انتخاب وزیر مناسب برای این کابینه بی گدار به آب زد، درباره اولویت های کاری سکاندار ساختمان طالقانی به خبرگزاری بازار گفت: اولویت اصلی وزیر نفت دولت سیزدهم باید عبور از خام فروشی و کاهش قدرت تحریم ها از این مسیر باشد. متاسفانه در سال های گذشته به خاطر تحریم‌هایی که اتفاق افتاد، ما نتوانستیم نفت خود را صادر کنیم، این در حالی است که در صادرات محصولات پتروشیمی مشکلات کمتری وجود داشت و می توانستیم از این مسیر کاهش درآمدهای نفتی را جبران کنیم.
او همچنین به ارتباط مستقیم توسعه طرح های پالایشی و پتروشیمی در توسعه اشتغال اشاره کرد و گفت : بررسی میزان اشتغال‌زایی پروژه ای مثل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس نشان می‌دهد طی دوره ساخت این پروژه، به ازای هر ۲۵۰ هزار بشکه ظرفیت پالایشی در روز ۱۵ هزار نفر اشتغال‌زایی مستقیم و ۲۴ هزار نفر اشتغال‌زایی غیرمستقیم ایجاد می‌شود. این رقم برای دوره بهره‌برداری، به ازای هر ۲۵۰ هزار بشکه، حدود شش هزار نفر است.
اولویت اصلی وزیر نفت دولت سیزدهم باید عبور از خام فروشی و کاهش قدرت تحریم ها از این مسیر باشد. در سال های گذشته به خاطر تحریم‌هاقادر به صادرات نفت نبودیم، در حالیکه در صادرات محصولات پتروشیمی مشکلات کمتری وجود داشت
از هاب انرژی به واردکننده انرژی تبدیل شدیم
حسین زاده همچنین با اشاره به اینکه ۱۰۰ ســال از عمــر صنعت نفت ایران می گذرد، گفت: سوال اینجاست که این صنعت به عنــوان مهم ترین مزیت اقتصادی کشــور در طول این ۱۰۰ سال تا چه حد توانسته است با پیکره اقتصاد ملی تعامل و ارتباط برقرار کند؟ ده ها میلیارد دلار در صنعت نفت ایران سرمایه گذاری شده است و ده ها میلیارد دلار دیگر نیز باید در دهه های آینده سرمایه گذاری شود. آیا چنین موقعیتی ایجاب نمی کرد و نمی کند که به نوعی همه بخش های صنعتی و اقتصادی کشــور حول صنعت اکتشاف، تولید، پالایش و توزیع نفت و گاز توسعه یابند؟
به گفته او، کشورهایی که سابقه بسیار کمتری از ما در نفت و گاز دارند با اســتفاده از مزیت داخلی خود اینک به صادرکننده کالاها و خدمات موردنیاز صنایع نفت و گاز تبدیل شده اند. در صورت استفاده مطلوب از این فرصت تاریخی و این مزیت مهم ملی، اینک ما باید می توانستیم نه واردکننده، بلکه صادرکننده کالاها و خدمات بخش نفت باشیم.
با وجود اینکه ظرفیت بالایی در حوزه نفت و گاز در کشور داریم، نه تنها هاب انرژی منطقه نشده ایم بلکه در تامین نیازهای خود نیز به مشکل برخوردیم. به طوری که برخی از پیش بینی ها از احتمال کمبود گاز در زمستان امسال خبر می دهند
این نماینده مردم ادامه داد: با وجود ظرفیت بالایی در حوزه نفت و گاز در کشور داریم، نه تنها هاب انرژی منطقه نشده ایم بلکه در تامین نیازهای خود نیز به مشکل برخوردیم. به طوری که برخی از پیش بینی ها از احتمال کمبود گاز در زمستان امسال خبر می دهند. ضمن اینکه این کمبودها را در زمستان سال گذشته هم تجربه کردیم این در حالی است که ایران دومین ذخایر گازی دنیا را دارد.
ایرانی ها یکی از پر مصرف ترین افراد جهان در انرژی هستند. بخش زیادی از این اضافه مصرف حاصل اقتصاد یارانه ای انرژی است. وزیر جدید باید به این مساله توجه جدی داشته باشد چرا که هرگونه ارتقای بهره وری در بخش انرژی به سرعت می تواند به دلار تبدیل شود و آلاینده ها را کاهش دهد
دلارهایی که بی فایده می سوزد
نبود بهره وری از دیگر مشکلات صنعت نفت کشور است که دبیر کمیسیون انرژی به آن اشاره کرده و گفت: بر اساس آمارها ایرانی ها یکی از پر مصرف ترین افراد جهان در انرژی هستند. بخش زیادی از این اضافه مصرف حاصل اقتصاد یارانه ای انرژی است. وزیر جدید باید به این مساله توجه جدی داشته باشد چرا که هرگونه ارتقای بهره وری در بخش انرژی به سرعت می تواند به دلار تبدیل شود و آلاینده ها را کاهش دهد.
به گفته دبیر کمیسیون انرژی، وزیر نفت باید کسی باشد که هم بهینگی در سیستم عرضه انرژی و هم بهینگی و بهره وری را در بخش مصرف و بخش تقاضای انرژی کشــور موردتوجــه قرار دهد و ارتقای بهره وری در عرضــه و تقاضای انرژی را در اولویت قرار دهد و با ســایر مدیران در بخش انرژی در این جهت هماهنگ باشد.
ترکیه در حال تبدیل شدن به هاب گازی منطقه است و اقتصادش با سرعت در حال حرکت به سمت صنعتی شدن است. این درحالی است که ایران به واسطه دسترسی به آب های آزاد و ذخایر غنی انرژی می‌توانست این جایگاه را داشته باشد
میادین مشترک را جدی بگیرید
او همچنین بی توجهی مسئولان نفتی دولت های قبلی به میادین مشترک را مورد نقد قرار داد و افزود: درواقع باید استخراج نفت از میادین مشترک تسریع شود چراکه همسایگان ما سال‌هاست با استفاده از تکنولوژی روز دنیا در حال استخراج نفت از این میادین هستند لذا باید با یک برنامه‌ریزی دقیق در راستای جبران خلاءهای سال‌های گذشته قدم برداشت.
به گفته این نماینده مردم، ایران با در اختیار داشتن بیش از ۱۰۰ میدان ۱۰ درصد از ذخایر گاز جهان و بیش از ۱۷ هیدروکربوری، از حدود از کل ذخایــر نفت جهان و نیز به لحاظ قرار گرفتن در منطقه ای که قلب انرژی جهان نام گرفته، از جایگاه ممتاز و ویژه ای در این زمینه برخوردار است که به خوبی از آن استفاده نشده است. حال آنکه ترکیه در حال تبدیل شدن به هاب گازی منطقه است و اقتصادش با سرعت در حال حرکت به سمت صنعتی شدن است. این درحالی است که ایران می‌توانست این جایگاه را داشته باشد و به واسطه دسترسی به آب‌های آزاد، هاب انرژی در منطقه باشد.
منافع ملی اولویت اصلی وزیر نفت
به باور دبیر کمیسیون انرژی، وزیر نفت باید بیشــتر از هر وزیری دغدغه منافع ملی را داشــته باشد. متأســفانه در طول این سال ها در میادین مشــترک هیدروکربنی صدها میلیــارد دلار و نیز فرصت های بزرگــی را در تعاملات و تجارت انرژی چه در سطح منطقه ای و چه در ســطح جهانی از دست داده ایم و باید جلوی خسارات بیشتر در این زمینه را بگیریم.
او همچنین گفت: در جهان امروز هیچ بخشی نمی تواند از تعاملات جهانی غافل باشد اما تعاملات جهانی صنعت نفت از دیرباز بیشتر و گسترده تر از سایر بخش ها بوده است؛ ضمن اینکه اثرگذاری های متقابل صنعت نفت و دستگاه سیاست خارجی و دیپلماســی کشور فراوان و گسترده است و وزیر نفت باید بتواند این تعاملات و روابط را به خوبی مدیریت کند.
نظر شما