بازار؛ گروه استان ها: در طی ماه‌های اخیر بیش‌ازپیش ارز ۴۲۰۰ تومانی موردبحث قرارگرفته و درحالی‌که برخی این تصمیم را موجب نزدیک شدن نرخ رسمی و بازار و حذف رانت و فرصت‌های بادآورده می‌دانند اما عده‌ای دیگر آن را عامل رشد قیمت کالاهای اساسی ارزیابی کرده و حتی رئیس‌جمهور اعلام کرده که دلار ۴۲۰۰ تومانی برای کاهش فشار بر سبد خانوار و مردم است.
دلار، یا هر نوع ارز دیگری، کالایی است قابل‌خرید و فروش و باید تلاش شود که باقیمت واقعی در بازار عرضه‌شده و به دست مشتری‌های مختلف برس. بنابراین، صاحب‌نظران اقتصادی، سیاست مناسب را حفظ ثبات نرخ حقیقی ارز می‌دانند.
در این مورد، وجود نرخ‌های متفاوت ارز یک آسیب جدی اقتصادی بوده و باید در راستای تک‌نرخی شدن ارز قدم‌های جدی برداشته شود.
در همین راستا با میثم هاشم خانی تحلیلگر و پژوهشگر مسائل اقتصادی این موضوع را به بحث گذاشتیم و با وی در خصوص حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و تاثیر آن بر تورم و قیمت کالاهای اساسی گفت‌وگو کردیم.
* آیا دلار ۴۲۰۰ تومانی به کنترل قیمت‌ها کمک کرده است؟
ازآنجاکه ارز ۴۲۰۰ تومانی به هدف خود که کنترل قیمت کالاهای اساسی بوده، نزدیک نشده و تنها رانت و فساد به بار آورده است، با حذف این ارز قیمت کالاهای اساسی نه‌تنها افزایش نمی‌یابد بلکه تحت شرایطی می‌تواند کاهش هم داشته باشد.
ادعا می‌کنم افراد یا گروه‌هایی که دلار دولتی برای واردات کالا دریافت کنند، کالای خود را نهایتاً با دلار آزاد در بازار توزیع کردند بنابراین دلار دولتی در حال حاضر اثری در بازار ندارد که با حذف آن نگران وارد شدن شوک اقتصادی جدی بر اقتصاد باشیم.
متأسفانه افراد بسیاری که شاید از آن‌ها به‌عنوان نورچشمی باید یادکرد به دلار دولتی دسترسی داشتند و لذا این موضوع موجب شد تا آن‌ها محصولات وارداتی خود را با دلار ۴۲۰۰ تومانی به داخل کشور آورده اما باقیمت بازار آزاد بفروش برسانند.
درواقع باید تأکید کنم هیچ‌کدام از یارانه‌ها موجب کاهش قیمت‌ها به نفع مردم نشده است و نه خودروی دولتی و نه دلار ۴۲۰۰ تومانی تأثیری بر قیمت خودرو و کالاها نداشته است بلکه از این طریق سودهای کلانی نصیب دلالان شده که طبیعی است حذف شوند.
* گفته می‌شود دولت بخشی از کسری بودجه خود را از این راه تأمین می‌کند؟
بله با حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی، توزیع قیر رایگان و برچیده شدن طرح قرعه‌کشی خودرو علاوه بر حذف رانت‌های توزیع‌شده از این راه‌ها، کسری بودجه ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی دولت نیز برطرف خواهد شد.
طبق آنچه دولت اعلام کرده است، کسری بودجه امسال به رقمی در حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
* به نظر شما برای کسری بودجه دولت چه راهی را در پیش خواهد گرفت؟
دولت برای جبران کسری بودجه خود دو راه را در پیش خواهد گرفت که عبارت‌اند از انتشار اوراق مشارکت و فروش آن‌ها به مردم و چاپ پول.
دولت برای اوراق مشارکتی که به مردم می‌فروشد در سررسیدهای مشخص‌شده اصل و سود اوراق را به مردم برگرداند. این اقدام تورم چندانی را متوجه کشور نمی‌کند. اما چاپ پول برای کشور قطعاً تورم‌زا خواهد بود.
* دلارهای دولتی تا چه میزان رانت آفرین بوده و چقدر در قیمت‌ها تأثیرگذار است؟
متأسفانه به میزان دوسوم کسری بودجه در قالب رانت توزیع می‌شود و این رانت در حالی بین عده‌ای توزیع می‌شود که قیر رایگان و دلار دولتی نه‌تنها کاهش قیمت مسکن و کاهش قیمت کالاهای اساسی را رقم نزده، بلکه ما روزبه‌روز شاهد افزایش این کالاها هستیم.
درواقع باوجود اختصاص دلار ۴۲۰۰ تومانی به برخی از کالاها، قیمت این کالاها باید تنها ۲۰ درصد گران‌تر از سال ۹۲ (از زمانی که دلار دولتی به کالاهای اساسی اختصاص یافت) می‌شد اما اکنون شاهد آن هستیم که قیمت این کالاها بسیار بیشتر از ۲۰ درصد نسبت به سال ۹۲ افزایش‌یافته است.
ازآنجاکه به میزان یک‌سوم دیگر کسری بودجه نیز رانتی است که در قالب قرعه‌کشی‌های خودرویی توزیع‌شده است لذا قرعه‌کشی‌های خودرو که از سال گذشته آغازشده است نیز نتوانسته تنظیم‌کننده قیمت خودرو یا کاهش‌دهنده قیمت خودرو در بازار آزاد باشد.
* علت تورم بالا چیست و چرا دولتمردان در مهار آن ناتوان هستند؟
تورم بالا در دنیا به معنای تورم بیش از ۳ درصد است. در دوسوم کشورهای دنیا یا به عبارتی ۱۲۲ کشور در جهان تورم زیر ۳ درصد است. این کشورها شامل کشورهای اروپایی، آمریکایی و برخی از کشورهای عربی ازجمله عراق (باوجود جنگ و نداشتن نظام اقتصادی مشخص) می‌شود.
افزون بر ۷۰ سال گذشته بسیاری از کشورهای صنعتی درگیر تورم بالابودند اما آنچه باعث شد تورم در این کشورها مهار شود، جلوگیری از چاپ بی‌رویه پول یا هر اقدام مشابه آن بود.
مسئولیت کنترل تورم در این ۱۲۲ کشور را بر عهده بانک مرکزی آن کشورهاست لذا برای کنترل تورم باید به تجربه این کشورها اعتماد کنیم و ماشین چاپ پول را خاموش‌کنیم.
نظر شما