محمدرضا هادیلو؛ بازار: در ایران زنان موفق کارآفرین زیادی هستند که بتوان از آن‌ها الگو گیری کرد اما با ورود به عصر انقلاب دیجیتال و توسعه‌ی اقتصاد دیجیتال فرصت‌ها و ظرفیت‌های زیاد و جدیدی برای راه‌اندازی کسب و کارهای جدید و کوچک و محلی به وجود آمده که می‌توان از آن استفاده کرد و به کسب درآمد نائل شد.
بازدیدهای چند ده‌میلیونی شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام بهترین و کم‌هزینه‌ترین فرصت برای یافتن مشتریانی است که از مهارت، هنر و یا تخصص شما بی‌خبرند. درعین‌حال این فضای مجازی فرصت‌های جدید شغلی به وجود آورده که تا پیش‌ازاین یا اصلاً نبوده و یا تغییر ماهیت داده و از شکل انحصاری بیرون آمده است.
به‌عنوان نمونه در فضای اینستاگرام بانویی تنها با تبریک روز تولد افراد مختلف در قبال دریافت مبلغی در حدود 100 تا 200 هزار تومان که از دوستان و اقوام فردی روز تولدش است؛ می‌گیرد، هدیه‌ای خاص را به دوستان شما در روز تولد عطا می‌کند که هزینه‌ی آن تنها نشستن در مقابل دوربین تلفن همراه و حرف زدن در حد دو دقیقه است! مورد دیگر راه‌اندازی صفحات طنز است که به شکل‌های مختلف پویانمایی، فیلم، دابسمش و... رواج پیداکرده درحالی‌که تا پیش‌ازاین حداکثر محیط ارائه این خدمات سالن‌های تئاتر با هزینه‌های سنگین بود.
اما چرا خانم‌های ایرانی که معمولاً هر یک هنر و مهارت‌های خاصی دارند به دنبال کسب درآمد نیستند و بر اساس آمارها سهم زنان در اقتصاد دیجیتال بیشتر در بخش خرید محصولات است تا ارائه خدمات؟
ما در گزارش میدانی و گفت‌وگو با چند بانو که کسب‌وکار خود را در محیط شبکه‌های اجتماعی آغاز کرده‌اند و یا از طریق فضای مجازی در حال کسب روزی حلال هستند گفت‌وگو کرده‌ایم و نحوه شروع کار و مسیری که طی کرده‌اند را جویا شده‌ایم.
هدف از این گزارش درواقع نشان دادن مسیرهای ساده‌ای است که می‌تواند بانوان ایرانی را با فرصت‌های کوچک ایجادشده در اقتصاد دیجیتال آشنا کند. اقتصاد دیجیتال طیف بسیار وسیعی از استارتاپ‌ها تا هوش مصنوعی و ... بخش‌های بسیار بکر و نوآورانه‌ای دارد که با خلاقیت، مهارت‌های فردی، تلاش و باور داشتن به خود می‌توان به آن‌ها دست‌یافت و موفقیت را رغم زد.
پرداخت برای حضور یا عملکرد؟
سعیده. ز که هم‌اکنون شغل اصلی‌اش کارمند بانک است و درعین‌حال مدیریت یکی از صفحه‌های شرکت‌های خودروسازی کشور را بر عهده دارد، می‌گوید: به‌زودی کار بانکی خود را رها خواهد کرد و در انتظار تأیید شغل جدید مجازی خود در اینستاگرام است.
او که از سال گذشته دوره بازاریابی دیجیتال را طی کرده، می‌گوید: حقوق بانک به نسبت زمان و وقتی‌که صرف می‌کنم، متناسب نیست. درحالی‌که می‌توان با ادمین بودن چند شرکت بزرگ و تولید محتوا درآمدی چندین برابر حقوق ثابت یک کارمند بانک را کسب کرد.
او براین باور است که با تحولات دیجیتالی و توسعه شبکه‌های اجتماعی که در ایران رخ‌داده شغل‌های زیادی به وجود خواهد آمد که لازمه‌ی آن مهارت بازاریابی دیجیتالی و به‌خصوص تولید محتوا متناسب با نیاز مشتری است.
خانم سعیده که تمایلی به فاش کردن نام خود ندارد، می‌افزاید: هرکسی با هر شرایطی می‌تواند کار درمنزل خود را راه‌اندازی کند. به‌خصوص که کرونا باعث شد تا فرهنگ کار حداقل برای بخش خصوصی تغییر کرده و از پرداخت حقوق برای حضور به پرداخت به عملکرد بدل شده است.
وی در پاسخ به این سؤال که نگران سابقه بیمه و بازنشستگی نیستی، می‌گوید: وضعیت سازمان تأمین اجتماعی ما معلوم نیست و به نظر می‌رسد که افراد باید خود را برای تغییرات جدی‌تری آماده کنند. ضمن این‌که می‌توان از شرکت‌های بیمه خصوصی با طرح‌های جذاب‌تر هم استفاده کرد.
زنان باید بدانند که شبکه‌های اجتماعی فقط محیطی برای سرگرمی و یا حتی مراکز خرید در غیاب تعطیلی فروشگاه‌ها نیستند، بلکه می‌توانند فرصت مناسبی برای راه‌اندازی کسب‌وکار باشند
فروش در آمازون
فرحناز که یک دانشجو و هنرمند است و دریکی از شهرهای خراسان رضوی زندگی می‌کند کار متفاوت‌تری را راه‌اندازی کرده است. کاری که شاید تا پیش‌ازاین باید حداقل برای راه‌اندازی کسب‌وکار خود یک مغازه و یا یک واحد مسکونی را اجاره می‌کرد. او که از سراسر کشور سفارش کار می‌گیرد اکنون حسابی سرش شلوغ است. کار او نقاشی چهره، آموزش نقاشی به کودکان و صنایع هنری و دستی است که به شکل سفارشی و متناسب با خواسته مشتریانش انجام می‌دهد.
از او درباره سختی کارش می‌پرسم و او می‌گوید: هر کاری سختی خودش را دارد. اصلاً این‌طور نیست که راه‌اندازی کسب‌وکار در خانه کار خیلی ساده و راحتی باشد اما واقعاً ارزش راه‌اندازی کسب‌وکار شخصی بیش از این‌ها است.
وی که برادرش در آمریکا زندگی می‌کند، می‌گوید: من تا پیش از تحریم‌ها کوزه‌هایی را با طرح‌های مینیاتور نقاشی می‌کردم و در سایت آمازون می‌فروختم که درآمد بسیار خوبی داشت اما متأسفانه تحریم‌ها مشکل نقل‌وانتقال پول را برایم ایجاد کرده است.
وی ادامه می‌دهد: بااین‌حال خود را متوقف نکردم و اکنون سفارش‌های زیادی برای نقاشی پرتره از شهرهای مختلف ایران دارم. درعین‌حال کلاس‌های حضوری برای کودکان نیز دارم که اکثر آن‌ها از طریق همین صفحه‌ی اینستاگرام و دیدن نمونه کارهایم به من مراجعه می‌کنند.
فرحناز در پایان به خبرنگار اقتصاد دیجیتال می‌گوید: ایرانی ها معمولاً مهارت، هنر و یا دانشی دارند که تا پیش‌ازاین قابلیت عرضه نداشته‌اند اما فضای مجازی این فرصت را فراهم کرده که با تلاش و پشتکار بتوانید به جامعه چند ده‌میلیونی دست پیدا کنید. لذا توصیه‌ام به آن‌ها این است که فرصت ایجادشده را از دست ندهید.
وی در پاسخ به این سؤال که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها آیا کسب‌وکارهایی مانند کسب‌وکار شما رونق می‌گیرد یا ترجیح افراد به خرید و سفارش از خارج از کشور خواهد بود، می‌گوید: تحریم‌ها اگر برداشته شود به‌طورقطع با توجه به قیمت‌هایی که هنرمندان ایرانی در ارائه محصولات و صنایع خوددارند، موفق‌تر خواهند بود و جای هیچ نگرانی وجود ندارد. من به‌شخصه منتظر رفع موانع مراودات مالی هستم و برای این کار لحظه‌شماری می‌کنم و می‌دانم هنر و محصول خوب و باکیفیت در هر جای دنیا خریدار دارد.
این هنرمند درعین‌حال تأکید می‌کند: زنان باید بدانند که شبکه‌های اجتماعی فقط محیطی برای سرگرمی و یا حتی مراکز خرید در غیاب تعطیلی فروشگاه‌ها نیستند، بلکه می‌توانند فرصت مناسبی برای راه‌اندازی کسب‌وکار باشند.
ایرانی ها معمولاً مهارت، هنر و یا دانشی دارند که تا پیش‌ازاین قابلیت عرضه نداشته‌اند اما فضای مجازی این فرصت را فراهم کرده که با تلاش و پشتکار بتوانید به جامعه چند ده‌میلیونی دست پیدا کنید. لذا توصیه‌ام به آن‌ها این است که فرصت ایجادشده را از دست ندهید
از تخم‌مرغ خانگی تا فروش آجیل و دم‌نوش‌های محلی
اما سومین نفری که به سراغ آن رفتیم، محصولاتش را در تلگرام می‌فروشد ساکن یکی از روستاهای طالقان است. کار او به‌مراتب جالب‌تر بوده و فضای مجازی را به‌مثابه‌ی یک لطف الهی عنوان می‌کند.
کار او فروش تخم‌مرغ محلی به همراه سبزی‌ها کوهی و ترشیجات و نان محلی است. او به‌اندازه‌ای کارش گرفته است که می‌گوید اکنون با چند زن هم روستایی مشغول به کار هستیم و سفارش‌ها را انجام می‌دهیم. او می‌گوید: کار خودش را از فروش تخم‌مرغ‌های محلی به یک گردشگر تهرانی آغاز کرده و بعدازآن سفارش‌هایش بیشتر و بیشتر شده است.
او رمز موفقیتش را حفظ کیفیت می‌داند و می‌گوید: معمولاً افراد زیادی نیستند که من را از نزدیک بشناسند و لذا ناگزیر به ارائه محصولات باکیفیت هستم.
این صاحب مشاغل خانگی می‌گوید: فروش مستقیم باعث شده تا درآمد بیشتری کسب کنم. درحالی‌که تا پیش‌ازاین من چند تا مرغ خانگی تنها برای مصارف شخصی داشتم. او می‌گوید: خدا رو شکر می‌کنم که اکنون دستم به دهانم می‌رسد.
او اکنون دستگاهی برای ساخت جعبه های فانتزی خریده و قصد دارد که صنایع‌دستی، آجیل و انواع دم‌نوش‌های محلی را در جعبه‌های شکیل ارائه دهد.
از کار در خانه‌ها تا کار در خانه
یکی از صفحه‌های دیگری که دریکی از شهرهای کوچک خراسان توجه نویسنده را جلب کرده غذای سفارشی به‌ویژه انواع ته‌چین و حلوا برای مراسم عزاداری است. صاحب این صفحه اینستاگرام می‌گوید: من تا 6 ماه پیش به دلیل مشکلات شدید مالی برای تأمین معاش خانواده‌ام مجبور به کار کردن در خانه‌های دیگران و نگهداری از افراد سالمند بودم که کار بسیار سخت و درعین‌حال با حقوق کمی بود زیرا مجبور بودم برای مراقبت از فرزندان کوچکم با آمدن کرونا و غیرحضوری شدن کلاس‌ها بیشتر در خانه بمانم. بااین‌حال در هر خانه‌ای که کار می‌کردم. بیش از هر چیزی از ته‌چین‌هایی که درست می‌کردم تعریف می‌کردند. کلاس‌های غیرحضوری بچه‌ها و اجبار در خانه ماندن باعث شد تا صفحه شخصی خودم را بزنم و خوشبختانه اکنون مشتریان ثابتی دارم.
او می‌گوید: معمولاً سفارش‌هایم را روز قبل می‌گیرم و اعلام می‌کنم که برای روز بعد چه غذایی درست می‌کنم و لذا بیشتر سفارش‌ها حول همان غذایی است که از روز قبل اعلام کرده‌ام. هرچند که سفارش غذاهای دیگر و حتی فوت کورت، ژله و حلوا هم برای مراسم‌های مختلف دارم.
او می‌گوید: اول که شروع کردم فکر نمی‌کردم که تا این حد سفارش بگیرم. اما آن‌هایی که طعم غذای من را چشیده بودند صفحه‌ی مرا به دیگران معرفی کردند و حالا در شهر خود شناخته‌شده هستم.
وی می‌گوید: به‌زودی قصد دارم تا مجوز یک سایت رسمی و پروانه کار بگیرم و کار خود را گسترش بدهم. اما ظاهرا زحمت زیادی دارد و باید مجوزهای زیاد و محیط خاصی را فراهم کنم که انشالله این کار را خواهم کرد ولی تا آن زمان سعی می کنم که بهترین غذاها را برای مشتریانم ارایه بدهم.
نظر شما