مریم قاسمی؛ بازار: قزوین با همه آوازه بلند و بالایش در حوزه کشاورزی چند سالی است که با بحران عظیم خشکسالی مواجه است، مسئله ای که موجب شده تا کشاورزی این صنعت استراتژیک و سودآور در قزوین دچار مشکل شود.
کارشناسان اما معتقدند تغییر الگوی کشت یکی از نسخه های درمانگر برای این بیماری مهیب است و برای درمان آن محصولات بسیاری بعنوان گزینه های موفق برای جایگزینی با توجه به شرایط آب و هوای معرفی شده، که یکی از این محصولات زعفران است.
این یاقوت سرخ که روزی تنها زمین های خراسان را ملبس به فرش ارغوانی می کرد و این استان تنها مدعی آن بود مدت ها است میهمان زمین های کشاورزی استان های دیگر شده است. هر چند که سابقه این حضور در استان نزدیک به ۲۰ سال است اما یک دهه است نگاه تعداد زیادی از کشاورزان استان قزوین به آن معطوف شده است و بر اقتصاد کشاورزی استان تاثیر گذاشته اما با این حال این حضور به حدی نامحسوس است سهم قزوین در جدول تولید زعفران در استان های کشور چندان زیاد نیست.
در ادامه نظر دو کارشناس و تولید کننده یعنی محمد پیله فروش مدیر باغات جهادکشاورزی استان قزوین و همچنین فاطمه گروسی، بانوی کارآفرین و کشاورزی اسفرورینی را در میزگردی کوتاه جویا شدیم.
سالانه ۳۰۰ کیلوگرم زعفران در قزوین تولید می شود
پیله فروش: سطح زیر کشت زعفران استان ۹۷ هکتار است و به طور متوسط حدود سه کیلوگرم از هر هکتار زعفران برداشت می‌شود که متوسط تولید زعفران استان عددی معادل زیر ۳۰۰ کیلو گرم در طول سال است. عمده متقاضیان زعفران استان قزین رستوران ها و شیرینی پزی های داخلی هستند به دلیل نبود صنعت بسته بندی این محصول در استان بصورت فله به خراسان صادر می شود و با برند آن استان عرضه می شود.
متاسفانه یکی از مشکلات و معضلات حوزه کشاورزی استان نبود صنعت حوزه بسته بندی محصولات است، استان قزوین حتی در زمینه برند سازی محصولات بومی منطقه خود با مشکل رو به رو است و زعفران که عمر چندانی از کشت آن در استان نمی گذرد و در واقع محصول بومی نیست و تولید چندان زیادی در استان ندارد
این حوزه هم متضرر از بروکراسی ها و سخت گیری های اداری و سازمانی ناشی از دستورالعمل های کشوری است و گاها راه اندازی یک واحد کامل سورت و بسته بندی ۱۰ سال در استان زمان برده است بعضاً جهاد کشاورزی با درنظر گرفتن بسیاری از دستورالعمل ها و ملاحظات پروانه بهره برداری را واحد بسته بندی را می دهد اما معاونت غذا و دارو علوم پزشکی که متولی حوزه سلامت مواد غذایی است در مرحله آخر سد راه متقاضی می شود. ما میدانیم حوزه سلامت مواد غذایی از موارد بسیار مهم در سلامت جامعه است اما بسیاری از سخت گیری ها با راهکارها و درنظر گرفتن شرایط استانی قابل حل است.
چوب حراجی که به زعفران زده شده
تمام دستورالعمل ها و قوانین در بحث کلان کشوری است و این در حالی است که هر استان شرایط خودش را دارد.دستورالعمل ها باید با توجه به شرایط استانی منعطف و تفویض اختیار داده شده به استان ها باشد و سخت گیری ها تنها باعث شده واحدهای کوچک صنعتی نتوانند توسعه پیدا کنند این مورد فقط در زعفران نیست و ما ظرفیت های خوبی داریم که هنوز نتوانستیم شرایط تسهیل بسته بندی را برای آنها اعمال بکنیم. و رفع این مشکل تنها نیاز به تعامل بین دستگاهی دارد.
از آنجا که زعفران هم همچون دیگر محصولات کشاورزی باید چوب نداشتن صنعت بسته بندی مناسب را بخورد و نتواند در بازارهای هدف با برندی در خور شان و با قیمت واقعی عرضه شود، عمده محصول استان بصورت فله عرضه می شود و این یعنی فقط تولید در گم نامی، سرنوشتی که نه تنها برای زعفران بلکه برای خیلی از محصولات استان شاهد هستیم.
تجربه از دشواری های کشت
گروسی: سال ۷۲ وقتی قصد داشتم کاشت زعفران را از زمین پدری شروع بکنم خانواده ام به شدت مخالف بودند و پدرم همیشه می گفت این زمین خشک به تو نان نمی دهد اما الان و بعد از گذشت ۲۰ سال می گوید این خاک نه تنها به تو نان داد بلکه نان آور سفره های دیگری هم شد.
آبیاری نوین قطره ای برای کاهش هر چه بیشتر مصرف آب در زمین ها خوب است از سوی دیگر خواستار همکاری بیشتر و اعطای تسهیلات هستیم زعفران گیاهی مناسب برای زمین های مختلفی از مناطق ایران است اما باید با برنامه ریزی و نیازسنجی برای کاشت آن اقدام شود و از همه مهم تر برای تمام مراحل آن از کاشت تا برداشت محصول و ازهمه مهم تر عرضه آن با بسته بندی و برند داخلی در بازارهای هدف توجه شود.
همچنین انتظار می رود دولت مردان در سالی که رهبر به نام تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها نام گذاری کرده اند، مانع های بر سر عرضه هر چه بهتر و بیشتر این گیاه و دیگر گیاهان بومی هر منطقه را بردارند و کشاورزی این حوزه اقتصادی فدای قوانین دست و پاگیر و بروکراسی اداری نشود وخام فروشی که نتیجه اش تنها صادرات به نفع کشورهای دیگر است به حداقل برسد. .به هر حال همه جای ایران سرای ایرانیان است زعفران خراسان رنگ ببازد انگار زعفران ایران رنگ باخته است.
هر ۲۷ گرم طلای سرگل زعفران خشک معادل یک گرم طلای ناب قیمت دارد از اینرو لقب طلای سرخ که تنها زیبنده این گیاه خوش عطر و ارغوانی است، علاوه بر تمام محاسنش می تواند نسخه شفابخش برای نجات کشاورزی و اقتصاد حاصل از آن باشد.
سال گذشته قیمت زعفران نصف شد
پیله چی: با توجه به اینکه پیاز این گیاه یکبار کاشته می شود و چندین سال مورد بهره بردری قرار می گیرد انتخاب پیاز مناسب بسیار مهم است از آنجا که پیاز زعفران از استانهای دیگر و بالاخص خراسان تهیه می شودو نبود دانش کافی باعث می شود گاها پیازهایی با قیمت گزاف خریداری شود که سالم نباشد.
شاید مراحل کاشت تا برداشت در این گیاه بسیار سخت نباشد اما بعلت نبود واحد بسته بندی سورت و بسته بندی آن در استان باید دستی انجام شود که با توجه به اینکه محصول اصلی و خالص قابل بهره برداری این گیاه بسیار کم است در بسته بندی دستی هدر رفت این محصول را در پی دارد.
همکاری جهاد برای کاشت این گیاه در مزارع استان مهم است از سوی دیگر باید گفت اگرکشاورزی قصد کشت و بهره برداری از این گیاه را داشته باشد ما همکاری های لازم را با او خواهیم داشت اما کشت بی برنامه و بدون هماهنگی این گیاه که خاستگاه آن در خراسان است و اقتصاد آن استان وابسته به این گیاه است باعث شد در سال قبل قیمت زعفران به نصف کاهش یابد.
بهتر بود به مشکلات کاشت تا عرضه این گیاه در زمین خاستگاهش رسیدگی می شد تا امروز شاهد آن نباشیم کشور های دیگر نام و نشان سرخ زعفران را به نام خود مصادره کنند. در حال حاضر استان قزوین محصولاتی بومی همچون انگور و فرآورده های آن دارد که در صورت عدم توجه به آن تجربه تلخی همچون زعفران را برای آن متصور هستیم.
ظرفیت های مستعد در قزوین
با همه موارد ذکر شده اما به نظر می رسد زعفران آنچنان که مورد استقبال کشورهای همسایه و سایر استانها قرار گرفته در قزوین مورد اقبال قرار نگرفته است، این در حالی است که کشور افغانستان متاسفانه موفق شده است برند خراسان را در اتحادیه اروپا به نفع خود مصادره نماید.
از سوی دیگر میزان تولید زعفران در استان های آذربایجان، زنجان و حتی گیلان مرطوب که شرایط آب و هوایی و بارش آنها بسیار بهتر از قزوین است بیش از استان ما است و همین امر توانسته این محصول را به عنوان یک محصول استراتژیک برای توسعه اقتصاد کشاورزی در این استانها معرفی کند، از اینرو به نظر می رسد زعفران محصولی نبوده که در استان روی آن مانور چندانی داده شده باشد .
نظر شما