به گزارش بازارف رضا جمشیدی، امروز ۵ آبان ماه، در همایش روز ملی زعفران که در اتاق بازرگانی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: زعفران تنها یک محصول کشاورزی نیست، بلکه بخشی از هویت ملی و تمدنی است که ۹۰ درصد تولید جهانی آن در ایران و عمدتا در خراسان رضوی انجام می‌شود. این محصول نقش مهمی در اشتغال روستایی، جلوگیری از مهاجرت و ارزآوری دارد.
وی با اشاره به سهم اندک ایران از ارزش نهایی بازار جهانی زعفران، ادامه داد: نوسانات قیمتی، ضعف در فرآوری و بسته‌بندی، نبود برند ملی و فقدان هماهنگی میان نهادهای متولی، از مهم‌ترین چالش‌های این صنعت به شمار می‌آید. در شرایطی که قیمت زعفران کاهش پیدا می‌کند، بیش‌ترین زیان متوجه کشاورزان است، در حالی که در دوره افزایش قیمت، منافع عمدتا نصیب واسطه‌ها می‌شود.
جمشیدی افزود: برون‌رفت از این وضعیت تنها با ایجاد برند ملی و هم‌افزایی میان دولت و بخش خصوصی ممکن است. در کنار آن، باید توسعه صنایع پایین‌دستی، اجرای نظام خرید تضمینی و پرداخت تسهیلات هدفمند در دستور کار قرار بگیرد.
وی تاکید کرد: ۸۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات با یارانه ۵ درصدی برای حمایت از تولید و تکمیل زنجیره زعفران تخصیص داده شده است. این تسهیلات می‌تواند برای استقرار واحدهای تولیدی در مناطق کمتر توسعه‌یافته، تقویت زنجیره فرآوری و توزیع جغرافیایی عادلانه واحدها به‌کار گرفته شود.
معاون استاندار خراسان رضوی با اشاره به بازارهای نوظهور زعفران ایران در شرق آسیا و آمریکای لاتین، افزود: باید از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی و رایزنان بازرگانی در کشورهای هدف برای توسعه صادرات استفاده کرد. همچنین ضرورت دارد که سرمایه‌گذاری در پژوهش‌های علمی و فناورانه در حوزه زعفران انجام شود. پژوهشکده زعفران تربت حیدریه و دانشگاه فردوسی مشهد ظرفیت‌های ارزشمندی برای ارتقای دانش کاشت، داشت و برداشت زعفران دارند. باید بسته حمایتی جامعی برای کشاورزان، سرمایه‌گذاران و صادرکنندگان تدوین شود تا زعفران ایران در مسیر ارزش‌افزوده و اقتدار جهانی قرار بگیرد.
علی‌محمد شریعتی‌مقدم، عضو شورای سیاست‌گذاری جشنواره روز ملی زعفران، با اشاره به برپایی نمایشگاه عکس زعفران همزمان با جشنواره روز ملی زعفران، عنوان کرد: با وجود زمان محدود برای فراخوان جشنواره عکس، به دلیل جذابیت‌های ویژه زعفران، ۱۱۲ شرکت‌کننده تخصصی از ۲۰ استان کشور در این دوره حضور یافتند و در مجموع ۳۹ اثر از ۳۴ شهرستان به دبیرخانه ارسال شد که از این میان، ۳۴ اثر به نمایشگاه راه یافت.
شریعتی‌مقدم با اشاره به جایگاه زعفران در تمدن ایرانی، بیان کرد: اگر ارتباط خود را با ریشه‌ها و میراث طبیعی و فرهنگی‌مان حفظ نکنیم، کشورهایی که به‌تازگی به کشت زعفران روی آورده‌اند ممکن است فراموش کنند که این محصول از کجا آمده و چه پیشینه‌ای دارد.
وی ادامه داد: ارتقای کیفیت تولید و توجه به رقابت‌پذیری از ضرورت‌های امروز این صنعت است. پنج پیشنهاد مشخص در این زمینه تدوین و به استاندار خراسان رضوی ارائه شده و نسخه‌ای از آن نیز به اتاق بازرگانی تقدیم شده است. امروز در بخش خصوصی به دنبال عمل‌گرایی هستیم. بر اساس بررسی‌های دانشگاه صنعتی شریف، اگر فضای کسب‌وکار کشور مساعدتر بود، اندازه برخی شرکت‌های ایرانی می‌توانست تا ۲۰ برابر افزایش یابد. در واقع، نبود تعاملات بین‌المللی و محدودیت‌های دیپلماسی اقتصادی موجب از دست رفتن فرصت‌های متعدد شده است.
شریعتی مقدم افزود: در حال تهیه «دانشنامه جامع زعفران» هستیم که با همکاری تولیدکنندگان، پژوهشگران و فعالان علمی این حوزه تدوین می‌شود. همچنین نخستین تفاهم‌نامه همکاری در حوزه پژوهش‌های صنایع غذایی در همین چارچوب به امضا خواهد رسید. یکی از محورهای مهم توسعه زعفران را «شناسنامه‌دار کردن محصول» است. این اقدام باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی از جمله فائو (FAO) انجام شود.
وی ادامه داد: تکمیل زنجیره ارزش زعفران نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجه است و برآورد می‌شود که دست‌کم ۱۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای ارتقای این زنجیره مورد نیاز باشد. این رقم با توجه به ارزش اقتصادی و فرهنگی زعفران برای کشور، عدد بالایی نیست. همچنین ضرورت دارد که سیستم یکپارچه ردیابی محصول، بهره‌گیری از ظرفیت‌های اقتصاد دیجیتال و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، انجام شود. تجربه ایران در تولید و فرآوری زعفران باید به درستی منتقل شود تا سایر کشورها با دانش ناکافی، مسیر توسعه این محصول را منحرف نکنند.
غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی در ادامه این مراسم به تبیین وضعیت صادرات این محصول پرداخت و اظهار کرد: برخی آمارها در خصوص گردش مالی ۸ میلیارد دلاری زعفران در جهان، غیرکارشناسی و اغراق‌آمیز است؛ این رقم زمانی تحقق می‌یابد که صادرات سالانه بیش از ۲۰۰ تن زعفران در سطح جهانی انجام شود.
وی با اشاره به چالش‌های صادرات قانونی زعفران از کشور، افزود: در حالی که مصرف جهانی زعفران افزایش یافته، صادرات رسمی ایران روندی کاهشی داشته است. عواملی مانند الزام به رفع تعهد ارزی و اختلاف ۳۰ تا ۳۵ درصدی نرخ ارز در سامانه نیما با بازار آزاد، فشار مضاعفی بر صادرکنندگان وارد کرده و به خروج سالانه حدود ۱۰ تن زعفران از مجاری غیررسمی منتج شده است. اثر منفی اصلی این موضوع متوجه برند زعفران ایرانی است. زعفران‌هایی که به صورت قاچاق روانه بازارهای جهانی می‌شوند، اغلب دارای کیفیت پایین‌تر بوده و این موضوع جایگاه تاریخی زعفران ایران را خدشه‌دار کرده است.
میری ادامه داد: با توجه به اینکه خراسان رضوی پایلوت تولید، فرآوری و توزیع زعفران در کشور می‌باشد، ضروری است تا اختیار تصمیم‌گیری در خصوص سیاست‌گذاری زعفران از سطح ملی به فعالان و نهادهای تخصصی استان واگذار شود تا امکان مدیریت میدانی و اثربخش این محصول راهبردی فراهم گردد.
محسن احتشام، رئیس شورای ملی زعفران نیز با اشاره به افزایش سطح زیرکشت این محصول به بیش از ۱۲۷ هزار هکتار، تاکید کرد: با وجود رشد چشمگیر تولید، بازارهای صادراتی متناسب با این ظرفیت توسعه نیافته و صادرات، به چالش اصلی صنعت زعفران کشور تبدیل شده است. توسعه صادرات مستلزم حرکت در مسیر برندینگ حرفه‌ای، بسته‌بندی علمی و مدیریت هوشمند بازار است. نخستین گام در این راستا، ثبت برند ملی زعفران ایران و جهانی‌سازی آن بوده که از دو سال گذشته توسط شورای ملی زعفران در دستور کار قرار گرفته است.
وی تشریح کرد: مهم‌ترین مانع در مسیر ثبت جهانی برند زعفران، تأمین هزینه‌های مالی آن بود. این پروژه اکنون در مراحل پایانی بررسی در سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) قرار دارد. شورای ملی زعفران به‌عنوان یکی از تشکل‌های رسمی وابسته به اتاق بازرگانی ایران، متعهد است از جایگاه این محصول در عرصه بین‌المللی صیانت کند. اگر امروز برای ارتقای این جایگاه گام مؤثری برنداریم، در رقابت با تولیدکنندگان جهانی با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهیم شد.
نظر شما