تهمینه غمخوار؛ بازار: روابط دو جانبه ایران و سوریه طی ۳۰ سال گذشته روابطی مستحکم و رو به رشدی در مناسبات سیاسی و امنیتی بوده است. وجود دشمنان و اهداف مشترک در جهت نابودی آنها به همراه قرار گرفتن در کنار تحولات و بحران های منطقه ای و بین المللی موجب شده تا روابط و مناسبات فی مابین عمق بیشتری داشته باشند.
علی رغم این استحکام و افزایش مناسبات سیاسی، امنیتی و نظامی، روابط اقتصادی بین دو کشور در دو دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی پایین تر از حد انتظار بوده، اما طی چند سال اخیر دولتمردان دو کشور در جهت تداوم و پیشبرد روابط اقتصادی در سطح یکسان با مناسبات سیاسی تلاش کرده اند.
در همین راستا و بر اساس اهمیت روابط موجود، خبرنگار بازار گفتگویی را با «مجید مهتدی» عضو هیات رئیسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه و رئیس کمیسیون صنعت فناوری در رابطه با بیشترین محصولات صادر شده از ایران به سوریه و نقش اتاق بازرگانی مشترک در گسترش روابط دو جانبه ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
* بخش عمده صادرات ایران به سوریه چه محصولاتی است؟ آیا ایران توانسته در طول این سالها نیاز شهروندان سوری را به خوبی پاسخ دهد؟
سوریه در خصوص بخشی از محصولات به خود اکتفا عمل می کند. برای نمونه در بخش مواد غذایی به میزان ۹۵ درصد تولید کننده هستند و وارداتی صورت نمی گیرد. در بخش لوازم خانگی نیز به همین گونه تولیدات خاص خود را دارند. مردم سوریه اعتقاد به تولید ملی دارند و برندهای مختلف برای آنها اهمیت آنچنانی ندارد. از ثروتمندترین آنها تا قشر متوسط و پایین تر از تولیدات کارخانجات خود استفاده می کنند.
از ثروتمندترین مردم سوریه تا قشر متوسط و پایین تر از تولیدات کارخانجات خود استفاده می کنند و اعتقاد به تولید ملی دارند
در حقیقت، هر محصولی که در سوریه تولید نمی شود، اجازه واردات دارد و در غیر اینصورت، مجوز وارد شدن صورت نمی گیرد. برای مثال، هنگامی که کارخانه های خمیر مایه آنها در طی جنگ آسیب دید و فعالیتشان متوقف گردید، به دلیل نیاز از ایران وارد شد. کارخانه های ما درگیر این جریان شدند و الحمدالله به خوبی عمل کردند و هم اکنون نیز سه عدد از آنها در حال تامین نیاز مردم سوریه است.
در بخشهای دیگر نیز از جمله پتروشیمی، مواد شیمیایی و زیرساخت ها نیز وارداتی از ایران صورت گرفته است. در خصوص محصولات دارویی نیز، داروهای خاص از ایران به سوریه وارد شده و هم اکنون نیز این صادرات در حال انجام است. به طور کلی، در رابطه با آنچه که تولید داریم، سوری ها نیازمند محصولات ما هستند که خداروشکر شرکتهای ایرانی عملکرد خوبی داشته اند.
* در بحث آلیاژهایی از جمله فولاد، گزارشهایی منتشر شده که صادرات نه البته فولاد عام بلکه خاص از ایران انجام شده است. نظر شما در خصوص واردات این محصول به سوریه چیست؟
بله ، صادرات فولاد خاص از ایران به سوریه صورت گرفته است، زیرا در سوریه سه کارخانه تولید میلگرد و تیرآهن وجود دارد و به دلیل تولید داخلی، صادرات از سوی ایران و دیگر کشورها ممنوع است. اما واردات فولاد از جنسهای دیگر از جمله پلت و نبشی و غیر از موارد تولید آنها امکان پذیر است. در رابطه با سیمان، به دلیل تولید داخلی واردات ممنوع است، در حالی که چندی پیش در خصوص صادرات کلینکر از ایران بحث هایی صورت گرفت.
* پس از بحث صادرات و واردات، اگر بخواهیم به نقش اتاق بازرگانی مشترک ایران و سوریه در حل مشکلات مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کنیم، از دیدگاه شما این نقش تا چه اندازه بوده و تا چه حد به رفع موانع و گسترش روابط کمک کرده است؟
اتاقهای مشترک به عنوان پارلمان بخش خصوصی در کشور و جای دیگر حضور دارند. قاعدتا اتاق باید نماد و نماینده ای برای بخش خصوصی به منظور حضور در جای دیگر در نظر گرفته شود، اما به دلیل افزایش موازی کاری های دولتی، شبه دولتی و غیر دولتی اعتنایی معطوف این بخش نمی شود و همین مسئله موجب شده که اتاق نتواند نقش خود را در سوریه پیدا کند در حالی که اتاق می تواند نقش تسهیل کننده داشته باشد.
تنها نهادی که بین نهادهای دیگر رسمیت دارد و می تواند حضور رسمی داشته باشد، اتاق های بازرگانی است. علاوه بر آن، اتاق مشترک می تواند در جهت هموار کردن مسیر، کاهش دست اندازها و حل و مدیریت مشکلات و چالشها گام های موثری را بردارد، اما متاسفانه آن جایگاهی که برای اتاق در سوریه باید وجود داشته باشد، هنوز ایجاد نشده در حالی که خود اتاق تمایل دارد. در حقیقت، این مسئله به این دلیل است که هر کس در سوریه برای خود به صورت جزیره ای تشکیلاتی ایجاد کرده و در حال مدیریت کردن است و همین امر جایگاه و موقعیت اتاق را تضعیف کرده است.
تنها نهادی که بین نهادهای دیگر رسمیت دارد و می تواند حضور رسمی داشته باشد، اتاق های بازرگانی است
* حال که به مشکلات پیش روی اتاق مشترک از طرف سوریه اشاره کردید، سوال این است که از سمت ایران چه چالشهایی متوجه پیشبرد گسترش روابط دوجانبه است؟
اتاق مشترک ایران و سوریه در سال گذشته تاسیس شد، در حالی که پیش از آن کمیته مشترک بازرگانی دو کشور مشغول به کار و فعالیت بود. سپس، پس از عضو گیری، به حد نصاب رسیدن و برگزاری انتخابات و تشکیل مجمع رسمیت پیدا کرد و رسما به عنوان اتاق بازرگانی به ثبت رسید. در حقیقت، فرآیند قانونی باید طی می شد که زمان بر بود و در نتیجه در سال گذشته این اتاق مشترک تشکیل شد.
از نظر من، به لحاظ زمانی تاسیس این اتاق دیر بود، اما همان زمان پس از تاسیس، قاعدتا سایرین باید تحت لوای اتاق در کشور سوریه حضور می یافتند که به دلیل عدم حضور مناسب، متاسفانه اتاق نتوانسته به ایفای نقش خود به درستی بپردازد.
نظر شما