بازار؛ گروه استان ها: خراسان جنوبی از جمله استان هایی است که بخش وسیعی از بیابان های کشور را در خود جای داده است و در یک دهه اخیر نیز به دلیل وقوع خشکسالی های مداوم بر وسعت بیابان های منطقه افزوده شده است.
پیشروی بیابان‌ها، موجب فروسایی زمین در نواحی خشک، نیمه خشک و مناطق نیمه مرطوب می‌شود و این فرآیند در حقیقت به این دلیل رخ می‌دهد که اکوسیستم‌های نواحی خشک که بیش از یک سوم کره زمین را در برمی‌گیرند، شدیدا در معرض استفاده بیش از حد و عدم بهره‌برداری صحیح از زمین قرار دارند.
فقر، عدم ثبات سیاسی، جنگل‌زدایی و تخریب جنگل‌ها، چرای بیش از حد دام‌ها و روش‌های نامناسب و نادرست آبیاری همگی می‌تواند به کاهش میزان حاصلخیزی زمین بینجامد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار بازار شرایط استان را این طور توضیح داد: استان خراسان جنوبی با قرار داشتن بر روی کمربند خشک و نیمه خشک نیمکره شمالی دارای ذخایر منابع آبی بسیار ضعیف و نزولات جوی کم، تبخیر سالیانه بسیار شدید و میزان پوشش گیاهی اندک است که شرایط خشکسالی باعث شده پیشروی بیابان در استان سرعت بیشتری بگیرد.
۵ میلیون هکتار بیابان
علیرضا نصرآبادی افزود: بر این اساس از کل عرصه های طبیعی استان مساحت ۵.۴ میلیون هکتار را عرصه های بیابانی تشکیل دهد که باعث شده خراسان جنوبی اولین استان بیابانی و جزء ۵ استان درگیر با موضوع گرد و غبار باشد.
وی درباره مهمترین پیامدهای بیابانی شدن در استان گفت: از بین رفتن توان زیست محیطی و اقتصادی اراضی، تشدید فرسایش بادی، افزایش ریزگردها و طوفانهای گرد و غبار، نابودی پوشش گیاهی مراتع و تبدیل این مناطق به اراضی بیابانی، کاهش کیفیت و کمیت آبهای سطحی و زیرزمینی، کاهش حاصلخیزی خاک از مهمترین پیامدهای بیابانی شدن عرصه های طبیعی در استان بوده که در نتیجه موجب تشدید فقر در مناطق خشک و بیابانی و افزایش بیکاری و مهاجرت خواهد شد.
به گفته وی بر اساس مطالعات انجام شده، میزان فرسایش خاک در عرصه های بیابانی استان به ۲۱ تن در هکتار رسیده است.
وی با بیان اینکه فرسایش در استان ما از حالت عادی خارج شده است، ادامه داد: میزان میانگین کشوری فرسایش در کشور ۱۴ تن در هکتار گزارش شده و خراسان جنوبی بالاتر از این نرم است.
بر اساس مطالعات انجام شده، میزان فرسایش خاک در عرصه های بیابانی استان به ۲۱ تن در هکتار رسیده است
وی به مطالعات سال ۹۶ که توسط سازمان جنگل ها و مراتع کشور انجام شده اشاره کرد و گفت : این مطالعات نشان می دهد مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی در استان از سه میلیون و ۱۲۱ هزار و ۴۷۶ هکتار به پنج میلیون و ۲۴۳ هزار و ۹۶ هکتار رسیده که رشد ۶۸ درصدی را نشان می دهد.
وی ادامه داد: همین مطالعات نشان می دهد ۳۲ منطقه شهرستانی تحت تأثیر فرسایش بادی داریم، با توجه به میزان فرسایش در این مناطق که از روال عادی خارج شده ، باید در بحث های محافظت توجه بیشتری از سوی مسئولان به این مسئله باشد.
وجود ۳۶ کانون بحرانی بیابان در خراسان جنوبی
وی با اشاره به ۳۶ مورد کانون بحرانی در استان گفت: بزرگترین این کانون ها متعلق به شهرستان بشرویه به مساحت ۳۰۱ هزار و ۸۱۳ هکتار و کمترین مساحت نیز مربوط به منطقه حیدرآباد شهرستان مرزی نهبندان با مساحت ۱۶ هزار و ۹۱۱ هکتار است.
وی از تهیه یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار طرح در راستای مدیریت مراتع بیابانی و یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار اجرای طرح در استان خبر داد.
ادامه حیات و توسعه استان در بخشهای مختلف صنعتی، اقتصادی،کشاورزی، سکونت و خدمات مستلزم حفظ عرصه های منابع طبیعی و جلوگیری از گسترش پدیده هایی مانند فرسایش خاک و کاهش کمی منابع آبی است
نصرآبادی با اشاره به اعتبارات ویژه صندوق توسعه ملی برای مقابله با بیابانزایی افزود: این اعتبارت در سال گذشته بیش از ۱۷۲ میلیارد ریال بود که بر اساس آن اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اجرای ۱۰ هزار هکتار مطالعات، ۹۵۰ هکتار نهال کاری و هشت هزار و ۵۸۵ هکتار آبیاری سنواتی را در برنامه خود قرار داد.
وی افزود:قرق و ساماندهی و کنترل چرای دام در مراتع ممیزی شده،کنترل و مدیریت هزار و ۴۰۰ هکتار رواناب در استان و پروژه بین المللی ترسیب کربن از دیگر پروژه‌های مقابله با بیابانزایی است.
نصرآبادی تاکید کرد: تداوم اجرای این فعالیت ها و استقرار پوشش گیاهی ایجاد شده به ویژه اجرای به موقع آبیاری سنواتی مستلزم تامین اعتبار و حمایت همه جانبه دستگاه های متولی است.
وی تصریح کرد: در این استان به موجب تجربیات موفق اجرایی در عرصه مقابله با بیابانزایی، قرارگیری در شرایط خاص اقلیمی، موقعیت جغرافیایی و شرایط اقتصادی جامعه بهره بردار نیازمند توجه ویژه مسئولین است.
وی بیان داشت: همچنین آحاد جامعه مخاطب باید توجه داشته باشند که ادامه حیات و توسعه استان در بخشهای مختلف صنعتی، اقتصادی،کشاورزی، سکونت و خدمات مستلزم حفظ عرصه های منابع طبیعی و جلوگیری از گسترش پدیده هایی مانند فرسایش خاک و کاهش کمی منابع آبی است.
نظر شما