خدیجه ستارزاده؛ بازار: استان البرز با داشتن ۱۳ موسسه تحقیقات کشاورزی،آب و هوای مناسب به ویژه در برخی شهرستان ها مانند طالقان، وجود پایانه صادراتی پیام و برخی ویژگی های دیگر ظرفیت و پتانسیل خوبی برای توسعه صنعت کشاورزی و دامداری و به ویژه بحث صادرات دارد.
از گذشته نیز در برخی موارد مانند تولید شیر، تخم مرغ، محصولات کشاورزی سرباغی و غیره در بحث صادرات فعالیت نسبتا" چشمگیری داشته اما در سالهای اخیر به دلیل مشکلات مختلف اقتصادی، تحریم ها و به ویژه قوانین بازدارنده ای که بدون ریشه کارشناسی صادر می شود، صنعت کشاورزی و دامی استان البرز را تحت الشعاع قرار داده و موانع زیادی را سد راه کشاورزان و دامداران البرز کرده است.
برای اطلاع از پتانسیل، شرایط فعلی و مشکلات کشاورزان و دامداران و همچنین راهکارهای موجود یا انجام شده، با «عبدالله مخبر» رئیس سازمان جهاد کشاورزی البرز به گفتگو نشستیم.
*پتانسیل کشاورزی و دامی استان البرز چیست؟
استقرار مراکز و موسسات تحقیقاتی ملی بخش کشاورزی و دامپروری و همچنین استقرار صنایع استراتژیک و بزرگ در استان ما، ظرفیت بالای استان در جهت افزایش تعداد جمعیت دامی، ظرفیت بالا در خصوص بالا بردن میزان کمیت و کیفیت محصولات تولیدی (از جمله شیرخام، گوشت قرمز و ...)، سرمایه گذاری و ایجاد واحدهای بزرگ صنعتی دام و طیور، تنوع اقلیم، حاصلخیزی خاک، منابع آبی، قرار داشتن البرز در مسیر شاهراه غرب کشور، وجود منطقه ویژه اقتصادی پیام و فرودگاه بین المللی پیام در این استان و نقش آن در صادرات محصولات تولیدی کشاورزی و دامی به سایر کشورها و سهل الوصول بودن به فرودگاه های بین المللی «امام خمینی، مهرآباد، فرودگاه باری پیام، فرودگاه خصوصی آزادی» از پتانسیل های خوب البرز است. علاوه بر اینها وجود مراکز تحقیقاتی پزشکی هسته ای در کرج و فعالیت آن در زمینه پزشکی و کشاورزی هسته ای، وجود مراکز تحقیقاتی و پژوهشی فراوان در استان البرز در زمینه بایوتکنولوژی و نانو، ظرفیت بالای استان در حوزه مزارع مرغ تخمگذار، ظرفیت بالای استان در زمینه پرورش پولت و وجود مشاورین قوی و مطمئن شرکتهای خارجی و بین المللی باعث شده استان البرز دارای رتبه های برتر تولید در کشور در بخش های مختلف صنعت کشاورزی شود.
*از نظر تعداد دام و تولید شیر البرز در چه رتبه ای قرار دارد؟
استان ما با دارا بودن ۱۵۵.۶ هزار راس در قالب ۸۷.۷ هزار راس گاو اصیل و ۷۶.۷ هزار راس گاو آمیخته، در سال ۱۳۹۸ حائز رتبه بیست و دوم کشور بوده است. از لحاظ تولید شیر با محاسبه ۴۱۱.۳ هزارتن تولید شیر در سال گذشته، البرز رتبه ششم کشور را به خود اختصاص داده است. بر اساس مقایسه اطلاعات جمعیت دامی و تولید شیرخام به لحاظ سرانه تولید شیر هر راس گاوشیری، استان البرز رتبه دوم کشور پس از استان تهران را به خود اختصاص داده است.
همچنین با تولید (۳ میلیون و ۳۱۲ هزار و ۸۴۹ قطعه) رتبه سوم ظرفیت پولت تخم گذار درکشور و با تولید (۹ میلیون و ۱۱۶ هزار و ۸۱۹ قطعه) رتبه پنجم ظرفیت مرغ تخم گذار در کشور و با تولید (۹۶ هزار و ۵۰۰ تن تخم مرغ ) رتبه پنجم تولید تخم مرغ کشور را دارد.
*اولویت های سازمان در بحث کشاورزی و دامی چیست؟
پیگیری تخصیص، تامین و توزیع کمبود نهاده های دامی(جو، ذرت، کنجاله سویا، کنجاله سویا، سبوس گندم)، تامین و توزیع نهاده های دامی جهت تولید کنسانتره توسط تعاونی امور عشایری استان و اتحادیه دامداران استان البرز با فرمول علمی – کاربردی و قیمت مناسب محاسبه شده و همچنین تدوین و اجرای طرح کاهش وزن و سن کشتار مرغ گوشتی در استان از اولویت های برنامه ماست.
کمبود نهاده های دامی، پائین بودن نقدینگی دامداران، بالا بودن سود تسهیلات پرداختی، کوتاه بودن مدت زمان بازپرداخت در نظر گرفته شده برای تسهیلات پرداختی به دامداران، پایین بودن قیمت خرید محصول تولیدی (شیر خام و گوشت قرمز) از دامداران استان از عمده مشکلات کشاورزان البرز در سال گذشته بوده است
*عمده مشکلاتی که کشاورزان و دامداران در سال گذشته داشتند؟
کمبود نهاده های دامی، پائین بودن نقدینگی دامداران، بالا بودن سود تسهیلات پرداختی، کوتاه بودن مدت زمان بازپرداخت در نظر گرفته شده برای تسهیلات پرداختی به دامداران، پایین بودن قیمت خرید محصول تولیدی (شیر خام و گوشت قرمز) از دامداران استان، عدم تامین آب مورد نیاز جهت افزایش ظرفیت واحدهای تولیدی، عدم وجود زمین های کشاورزی مرغوب مورد نیاز واحدهای دامی برای کشت علوفه، عدم ثبات بازار و بالا بودن نرخ تورم که هم در زمان خرید نهاده و هم در زمان فروش محصول توسط دامدار باعث وارد آمدن زیان و ضرر به وی می شود و همچنین تاخیر در ارسال نهاده های دامی مورد نیاز به واحدهای مرغداری از عمده مشکلاتی است که کشاورزان و دامداران استان با آن مواجه هستند.
*چه برنامه ریزی برای بهبود شرایط و رفع مشکلات موجود برای سال جاری دارید؟
قطعا با پیگیری تخصیص، تامین و توزیع نهاده های دامی(جو، ذرت، کنجاله سویا، کنجاله سویا، سبوس) و همچنین تامین و توزیع نهاده های دامی برای تولید کنسانتره توسط تعاونی امور عشایری استان و اتحادیه دامداران استان البرز با فرمول علمی – کاربردی و قیمت مناسب محاسبه شده برای کاهش مشکلات این بخش تلاش خواهیم کرد.
همچنین تدوین و اجرای طرح کاهش وزن و سن کشتار مرغ گوشتی در استان البرز، پروژه ملی ترکیب ژنتیکی گوسفند پربازده، اجرای سالیانه پروژه ها و طرح ها در بخش های مختلف دامپروری جهت بهبود و افزایش تعداد راس دام و میزان تولیدات (گوشت قرمز و شیر خام) در سطح استان از برنامه هایی هستند که برای بهبود شرایط اجرا خواهد شد.
نظارت، رصد و پایش توزیع گوشت مرغ و تخم مرغ در سطح استان از ابتدای زنجیره تولید تا رسیدن به دست مصرف کننده نهایی (مردم شریف استان)، نظارت، رصد و پایش توزیع نهاده دامی از ابتدای زنجیره (تخصیص نهاده) تا رسیدن به دست مصرف کننده نهایی (دامدار)، نظارت، رصد و پایش تامین و توزیع سبوس گندم از ابتدای زنجیره تامین (کارخانجات آرد) تا رسیدن به دست مصرف کننده نهایی (دامدار) از اقداماتی است که امسال جدی تر از قبل در دستور کار سازمان خواه بود.
گرانی سوخت، فرسودگی کاروان حمل و نقل و نبود سرمایه برای بازسازی این کاروان، نبود سرمایه در گردش و قبول نشدن سندهای اراضی کشاورزی از سوی بانک ها به عنوان وثیقه بانکی برای پرداخت تسهیلات از دیگر مشکلات صادر کنندگان استان است
*مشکلات صادرات محصولات کشاورزی استان چیست که صادرات تعدادی از صادر کنندگان بخش کشاورزی استان قطع شده است؟
وجود قوانین خلق الساعه صاردات و یا عدم صادرات برخی محصولات و فرآورده های دامی در داخل کشور و برخی از کشورهای هدف صادرات (مانند کشور عراق) که باعث سردرگمی تولید کننده و صادرکننده می گردد. عدم ثبات نرخ ارز در داخل کشور در نتیجه عدم توانایی تولید کننده و صادرکننده جهت برنامه ریزی جهت تولید و صادرات، عدم ثبات قیمت نهاده ها، ادوات و وسایل مورد استفاده برای تولیدکنندگان (عدم ثبات قیمت در بازار) و در نتیجه بالا رفتن هزینه های بالای تولید، بالا بودن تعرفه های صادراتی که باعث عدم رغبت برای صادرکننده گان می شود.
همچنین گرانی سوخت، فرسودگی کاروان حمل و نقل و نبود سرمایه برای بازسازی این کاروان، نبود سرمایه در گردش و قبول نشدن سندهای اراضی کشاورزی از سوی بانک ها به عنوان وثیقه بانکی برای پرداخت تسهیلات از دیگر مشکلات صادر کنندگان استان است.
علاوه بر اینها یکی از مشکلات عمده در صادرات محصولات کشاورزی استان، نبود هواپیمای باری است. هزینه کرایه بالای ماشین های کانتینریخچال دار و مشکل تامین سوخت کشنده ها و کانتینرهای یخچال دار صادراتی و ارزش افزوده ای که توسط فروشندگان محصولات برای صادرات از صادرکنندگان دریافت می شود. همچنین نبود بخش های لازم مستقر در گمرک استان برای خروج محصولات صادراتی از دیگر موانع صادراکنندگان استان است. البته با وجود این شرایط سال گذشته ظرفیت مناسبی در صادرات شیرخشک و تخم مرغ از استان داشتیم.
* اقدامات حمایتی سازمان جهادکشاورزی در این حوزه چه بوده است؟
تخصیص، تامین و توزیع نهاده های دامی (با ارز ۴۲۰۰ تومانی)جهت تولیدکنندگان استان به منظور پایین نگه داشتن هزینه تولید، تخصیص، تامین و توزیع نهاده های خام دامی جهت تولید کنسانتره فرموله شده (با کیفیت مناسب) جهت تولید محصولات و فرآورده های دامی با داشتن کیفیت و استاندارد مناسب برای مصرف، پیگیری تامین و پرداخت یارانه های صادراتی، اعطای تسهیلات سرمایه در گردش ویژه صادرکنندگان محصولات کشاورزی، «طرح بازار» به ازای بازار برای محصولات کشاورزی و موافقت نامه های تجاری و سایر اقدامات بوده است و همچنین توصیه های کارشناسی لازم به تولیدکنندگان متقاضی صادرات و پیگیری و هدایت آنها جهت انجام مراحل مختلف در بخش های اداری و سازمانی از اقداماتی بود که انجام دادیم.
*برای ایجاد جذابیت و تشویق سرمایه گذاران کشاورزی در استان چه اقداماتی می توان انجام داد؟ استان البرز در این راستا چقدر موفق بوده است؟
پرداخت تسهیلات ارزان قیمت با بازپرداخت بلند مدت، کاهش تعرفه های صارداتی برای صادرکنندگان محصولات و فرآورده های دامی، هماهنگی و تامین زیرساخت های لازم با هماهنگی سایر سازمانه های دخیل در امر صادرات و ایجاد پل ارتباط بین صادرکنندگان با تولیدکنندگان برتر و شاخص استان از مواردی است که موجب تشویق و استقبال سرمایه گذاران است. ما نیز در حد توان این اقدامات را انجام دادیم.
آسان سازی شرایط تامین نهاده های دامی و حذف ارز چند نرخی و تنظیم بازار از طریق فرآیند عرضه و تقاضا، استفاده از ظرفیت بازار بورس محصولات کشاورزی برای کاهش مسیر شفاف سازی و ثبات قیمت ها می تواند مشکلات بازار سیاه را برطرف کند
*با توجه به شرایط بحرانی در اقتصادی کشور چه اقداماتی به ارز آوری بخش کشاورزی البرز کمک می کند؟
از لحاظ میزان شرایط تخصصی تر بر تخصیص نهاده های دامی علاوه بر جهت و تولیدات دامی می بایستی تولید سرانه دامی مورد توجه قرار گیرد. استفاده بیشتر از سامانه ای ثبت اطلاعات تولید و تخصیص نهاده ها ما به ازای تولید می تواند کمک کننده باشد.
*پیشنهاد شما برای رفع مشکلات و بازار سیاه نهاده ها چیست؟
آسان سازی شرایط تامین نهاده های دامی و حذف ارز چند نرخی و تنظیم بازار از طریق فرآیند عرضه و تقاضا، استفاده از ظرفیت بازار بورس محصولات کشاورزی برای کاهش مسیر بازار رسانی و شفاف سازی و ثبات قیمت ها، حرکت به سمت محصولات بازار محور، شناسایی و حذف دلالان سودجو، استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت بخش خصوصی با نظارت بخش دولتی و همچنین توزیع عادلانه و مناسب نهادها، امکانات و ... برابر با نیاز بخش های مختلف تولیدی که باعث کاهش هزینه های نگهداری و تولید می گردد، مشکلات این حوزه را برطرف می کند.
نظر شما