بازار؛ گروه استانها: به گفته کارشناسان، عوامل ساختاری و نهادی پرشماری درزمینهٔ تولید و درنهایت صادرات ایجاد مانع کرده است. عواملی چون نبود زنجیره ارزش و فقدان ساختار خوشهای، فساد و شفافیت نداشتن در عملکرد دولت و بخش خصوصی، بی ثباتی در قوانین، ناکارآمدی سیاست‌های دولتی و نبود استراتژی صنعتی و مشکلاتی از این‌دست برای فعالان صنعتی ازجمله این موارد به شمار می روند.
برای ریشه یابی علل این مسئله با تنی چند از متصدیان صنعت و هم‌چنین صادرات در خراسان رضوی گفت‌وگو کردیم.
بخشنامه‌های غیر منتظره
رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی در خصوص موانعی که سد راه صادرات و تولید است به ما می‌گوید: در سالی که ما با شیوع ویروس کرونا مواجه بودیم، قانونی خلق‌الساعه ابلاغ شد که به‌تبع آن صادرات مواد شوینده ممنوع شد درحالی‌که صادرات مواد اولیه آن آزاد بود؛ این مثالی از ناهماهنگی‌های مدیریتی است که مانع از رونق صادرات و ارزآوری به کشور می‌شود.
محمدحسین روشنک درزمینهٔ موانعی که پیش روی صادرکنندگان وجود دارد، اظهار می‌کند: هنگامی‌که محصول تولیدشده در کشور ما، بازار خودش را در کشور هدف صادراتی پیدا می‌کند و یک‌شبه قانون ممنوعیت صادرات آن ابلاغ می‌گردد، طبیعی است که آن کشور محصولی دیگر را جایگزین تولیدات ما می‌کند.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی می‌افزاید: این موانع برای صادرات سایر کالاها نیز وجود داشته است؛ بخشنامه‌های خلق‌الساعه در زمینهٔ صادرات متأسفانه بسیار زیاد بوده و تعداد آن از شمارش خارج است لذا لطمه فراوانی به فعالان این عرصه وارد کرده است.
روشنک عدم وجود سازوکار مناسب درزمینهٔ حمل‌ونقل به کشورهای هدف صادرات را یکی از مهم‌ترین موانع این حوزه قلمداد کرده و ادامه می‌دهد: به‌طور مثال مشکلات واگن‌های صادراتی ما پس از گذشت ۱۵ سال، با بی‌توجهی وزارت راه و شهرسازی مواجه است و هیچ پیشرفتی در آن حاصل نشده است؛ چند سال پیش تذکر دادم که ما درزمینهٔ حمل‌ونقل ریلی، مستأجر کشورهای آسیای میانه هستیم و هیچ امکاناتی درزمینهٔ حمل کالا از داخل کشور و صادرات آن نداریم.
کفه سنگین کرونا به سمت برخی مشاغل
این صادرکننده نمونه با اشاره به این موضوع که ۲۰ درصد از اقتصاد ما در بخش صنعت است و ۸۰ درصد آن شامل حوزه‌های دیگر می‌شود می افزاید: این در حالی است که این موضوع میان اهالی رسانه و حتی مسئولان مربوطه مغفول مانده است.
وی اذعان می‌کند: در دوران شیوع ویروس کرونا، تولید صنعت ماتحت تأثیر قرار نگرفت و سختی زیادی در این حوزه متحمل نشدیم؛ حتی در مواردی شاهد رشد تولیدات صنعتی بودیم و کرونا سبب ایجاد نیازهایی شد که صنعت به‌خوبی پاسخگوی آن‌ها بود.
رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی خاطرنشان می‌کند: ممنوعیت واردات برخی کالاها به داخل کشور و افزایش نرخ ارز، سبب پیشرفت چشمگیر در صنایعی همچون فولاد، خودرو، لوازم‌خانگی، نساجی و مواد شوینده شد.
وی می‌افزاید: البته برخی حوزه‌های اقتصادی مانند ساخت‌وساز، گردشگری و هتلداری و خدمات آسیب‌های زیادی دیدند و حتی درزمینهٔ معدن نیز تا حدودی مشکلات دامن‌گیر سرمایه‌گذاران را گرفت.
بازنگری در قوانین داخلی
در همین حال رئیس خانه صنعت و معدن خراسان رضوی در خصوص شعار سال مبنی بر حمایت و پشتیبانی اعتقاد دارد: پشتیبانی از تولید باید سالم و بدون رانت صورت گیرد.
حسن حسینی در این رابطه به ما می‌گوید: به اعتقاد بنده باید در سطح بین‌المللی به ارتباطات بهتری دست پیدا کنیم زیرا در حال حاضر بسیاری از واحدهای تولیدی بیش از مصرف داخلی تولید می‌کنند.
وی بیان می‌کند: نظام بانکی ما باید بتواند در سطح بین‌المللی فعال شود لذا باید مناسبات خوبی در سطح بین‌المللی داشته باشیم.
حسینی بازنگری در قوانین داخلی را نیز ضروری خوانده و اظهار می‌کند: در داخل کشور نیز محدودیت اختیارات مدیران دستگاه‌ها مانند استانداران در استانها ازجمله موانع موجود است زیرا استانداران ما اختیارات زیادی ندارند.
وی با تأکید بر این موضوع اذعان می‌کند: در جامعه در بخش خصوصی نیز باید بازنگری انجام شود.
رئیس خانه صنعت و معدن خراسان رضوی بیان می‌کند: پیش‌ازاین دولت به بخش خصوصی اعتماد کرد و ارز ۴۲۰۰ تومانی در اختیار عده‌ای قرار گرفت اما برخی از افراد ارز را برگشت ندادند اما ازآنجاکه این افراد بخش خصوصی سالمی لذا نباید همه را با یک‌چشم دید.
وی از بروکراسی اداری به‌عنوان یکی از بسترهای ایجاد فساد یادکرده و می‌گوید: کاهش بروکراسی، تسریع در انجام امور، بهره‌گیری از سیستم مکانیزه و پاسخ‌گویی سریع می‌تواند در کاهش موانع مؤثر باشد.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در مورد نقش دستگاه‌ها برای تحقق شعار سال ۱۴۰۰ تصریح می‌کند: دولت و تصمیمات او تنها در تهران متمرکزشده است که به پیشرفت استانها لطمه می‌زند لذا نباید به کشوری مانند ایران با این وسعت و اقلیم‌های مختلف به یک‌چشم نگریسته شود و در این راستا ضرورت دارد تا استانداران اختیاراتی داشته باشند تا در محدوده استان خود تصمیمات لازم را بگیرند.
اعتماد به بخش خصوصی
وی با بیا اینکه تمام دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که توسعه و تولید ثروت در یک کشور توسط بخش خصوصی اتفاق می‌افتد نه توسط بخش دولتی اظهار می‌کند: این موضوع ۷۰ سال در روسیه شوروی تحت عنوان کمونیست تجربه شد و درنهایت منجر به فروپاشی این سیستم شد
وی عنوان می‌کند: در حال حاضر فضای کسب‌وکار به‌گونه‌ای نیست که شخصی تشویق به کسب‌وکار شود و گواه این مدعا این است که برای راه‌اندازی کوچک‌ترین کسب‌وکار حداقل نیاز به استعلام از ۱۰ دستگاه اداری داریم و یکی از مشکلات این است که یک دستگاه دولتی از دستگاه دیگر تبعیت نکرده و قوانین خاص خود رادارند لذا وقتی یک اداره بنا بر قانون خودش عمل کرده و اداره دیگری را قبول ندارد در این میان سرمایه‌گذار معطل و بلاتکلیف خواهد ماند و لذا این دیوان‌سالاری نخستین و بزرگ‌ترین مانع بر سر راه تولید محسوب می‌شود.
حسین می‌افزاید: مرتب از ما خواسته می‌شود برنامه و راهکار دهیم اما ما با کمبود برنامه و طرح و پیشنهاد در کشور مواجه هستیم یادآور می‌شود : به اعتقاد من باوجوداینکه نام‌گذاری به نحو احسن انجام می‌پذیرد اما به دلیل اینکه آیین‌نامه اجرایی ندارد لذا به مقصود نمی‌رسد.
نظر شما