بازار؛ گروه استانها: فصل بهار هنوز به نیمه‌راه هم نرسیده که زمزمه‌هایی از شروع قطعی آب در برخی مناطق شهر همدان به گوش می‌رسد؛ زمزمه‌ای که شاید طی ۹ سال اخیر کمتر شنیده می‌شد و حتی به جرات می‌توان گفت موضوع قطعی آب آن‌هم در فصل بهار سال‌ها در همدان به فراموشی رفته بود.
بر اساس گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک‌سالی در سال آبی جاری ۲۲۴.۷ میلی‌متر بارش در استان همدان ثبت‌شده که نسبت به بلندمدت ۳۰ میلی‌متر تفاوت بارش دارد به‌نحوی‌که در میانگین امسال نسبت به مدت مشابه بلندمدت با ۱۲ درصد کاهش مواجه هستیم.
همچنین طبق بررسی‌ها در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نیز در خصوص نزولات جوی ۳۹ درصد کاهش به ثبت رسیده که این موارد در کنار افزایش مصرف موضوع بحران آب در همدان را گوشزد می‌کند.
کاهش محسوس حجم ذخیره سد اکباتان
گذشته از این موارد بر اساس بررسی ایستگاه‌های سنجش، از ابتدای سال آبی جاری در ایستگاه شورین مرتبط با حوزه آبریز پشت سد اکباتان نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش قابل توجه بارش مواجه هستیم که این امر موجب کاهش محسوس حجم ذخیره سد اکباتان شد.
با همه این تفاسیر موضوع کمبود آب در همدان آنجا شکل جدی‌تری به خود گرفت که از نیمه‌های اسفندماه گذشته خبر احتمال کم‌آبی در رسانه‌های استان همدان پررنگ‌تر شد و کاهش ذخایر آبی سد «اکباتان» همدان در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت به‌نحوی‌که معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان همدان از کاهش پنج میلیون مترمکعبی ذخیره سد اکباتان خبر داد.
حمیدرضا نیکداد بابیان اینکه شیوع بیماری کرونا در این افزایش مصرف و کاهش حجم ذخیره آب سد اکباتان همدان بی‌تأثیر نبوده است، گفت: بر اساس نقشه بارش‌های کشوری استان همدان بر اساس میانگین بلندمدت قریب ۳۰ میلی‌متر با میانگین بلندمدت سال گذشته اختلاف دارد ضمن اینکه میانگین بارش‌های بلندمدت در کل کشور منفی اعلام‌شده است.
بحران کمبود آب در استان همدان تا جایی جدی شد که در روزهای ابتدایی آغاز به کار ادارات استان همدان در فروردین‌ماه امسال جلسه‌ای با حضور مسئولان دست‌اندرکار برگزار و نسبت به‌احتمال جیره‌بندی آب هشدارهای لازم داده شد.
بحران کمبود آب در همدان در حالی از سوی مسئولان به شیوع ویروس کرونا و کاهش نزولات آسمانی ربط داده می‌شود که به اعتقاد کارشناسان باید مسائل دیگری را نیز در آن دخیل دانست
اما بحران کمبود آب در همدان در حالی از سوی مسئولان به شیوع ویروس کرونا و کاهش نزولات آسمانی ربط داده می‌شود که به اعتقاد کارشناسان باید مسائل دیگری را نیز در آن دخیل دانست.
در همین زمینه کارشناس امور اقتصادی استان همدان در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه موضوع بحران آبی در همدان از اواسط نوروز مطرح شد، گفت: معاون وزیر خطر بحران آب را برای ۷ کلان‌شهر مطرح و همدان را جزو کلان‌شهرهای مواجهه با بحران آبی در تابستان ۱۴۰۰ اعلام کرد.
غزل اسلامی با اشاره به اینکه تاکنون کاهش نزولات آسمانی مهم‌ترین دلیل کم‌آبی در همدان اعلام می‌شد اما به نظر می‌رسد علاوه بر بارش کم، الحاق روستاها به شهر همدان و افزایش مناطق و تعداد مشترکان هم یکی از عوامل تعیین‌کننده در سطح ذخایر آبی است، افزود: در زمان برنامه‌ریزی برای الحاق سه روستای حسن‌آباد، قاسم‌آباد و علی‌آباد به شهر همدان اغلب کارشناسان مخالف تصویب آن بودند.
وی بابیان اینکه حرف کارشناسان بر سر این بود که مشاور طرح جامع نمونه‌های موفق و شکست‌خورده در خصوص الحاق روستاها به شهر را مطالعه کرده و آن را در جلسات کارشناسی ارائه بدهد تا ضوابط و مشکلات آن برای همه مشخص شود اما آن‌طور که پیش‌بینی می‌شد بر اساس برخی سیاست‌ها کار جلو رفت و برای این سه روستا مصوبه الحاق از شورای عالی شهرسازی و معماری صادر شد؛ گفت: باوجود همه مشکلاتی که در یک سال گذشته رؤیت شد و ساکنان این سه روستا را در اعتراض به الحاق‌ها تا تشخیص مصلحت نظام کشاند برخی‌ها به دنبال آن هستند تا موافقت الحاق چند روستای دیگر ازجمله جورقان، حیدره، سیلوار به شهر همدان را هم از استان بگیرند و آن را به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری برسانند.
تلاش‌ها برای الحاق‌ها، ظاهراً بی‌توجه به عواقب بعدی آن است چنانچه امروز یکی از ده‌ها مشکلی که کارشناسان از آن نام می‌بردند خودنمایی کرده و بحران جدی آب را برای تابستان ۱۴۰۰ همدان رقم‌زده است
اسلامی بابیان اینکه این تلاش‌ها برای الحاق‌ها، ظاهراً بی‌توجه به عواقب بعدی آن است چنانچه امروز یکی از ده‌ها مشکلی که کارشناسان از آن نام می‌بردند خودنمایی کرده و بحران جدی آب را برای تابستان ۱۴۰۰ همدان رقم‌زده است، گفت: طبق گفته مسئولان شرکت آب و فاضلاب استان همدان مصارف آب در همدان نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد افزایش‌یافته است.
وی با تأکید بر اینکه توجه به تمام عوامل تأثیرگذار در ایجاد بحران آب نشان می‌دهد الحاق روستاها به همدان هم بی‌تأثیر نبوده کما اینکه پیش‌ازاین همچنین بحرانی قابل پیش‌بینی بود.؛ افزود: امسال سال کم‌بارشی است و میزان مصرف آب به علت رعایت پروتکل‌های بهداشتی افزایش‌یافته اما از طرفی با الحاق روستاها به شهر همدان گسترش مناطق شهری و افزایش سالانه ۱۰ تا ۱۱ هزار مشترک جدید به مشترکین این شرکت می‌تواند دلیلی برافزایش مصرف آب‌شده باشد.
نمی‌توان تمام تقصیرهای کم‌آبی را به گردن کمبود بارش‌ها انداخت چراکه به نظر می‌رسد برخی تصمیمات مسئولان نیز در این زمینه دخیل بوده است
دقت در صحبت‌های این کارشناس اقتصادی مؤید آن است که نمی‌توان تمام تقصیرهای کم‌آبی را به گردن کمبود بارش‌ها انداخت چراکه به نظر می‌رسد برخی تصمیمات مسئولان نیز در این زمینه دخیل بوده است.
به‌هرحال برای بررسی وضعیت استان همدان پای صحبت‌های مسئولان نشستیم تا شرایط را بهتر درک کنیم و در این زمینه ابتدا وضعیت بارش‌ها را بررسی کردیم.
سرپرست هواشناسی استان همدان در این خصوص در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه پایان فروردین‌ماه امسال میزان بارش استان همدان به ۲۲۶ میلی‌متر رسیده که نسبت به بلندمدت ۲۱ درصد کاهش را برای استان نشان می‌دهد، گفت: گذشته از این میزان بارش استان همدان در سال زراعی جاری نسبت به بلندمدت کاهش قابل‌ملاحظه‌ای داشته است.
حسین عابد با اشاره به اینکه میزان بارش در استان همدان از آغاز سال آبی ۱۳۹۹ تا ابتدای اسفند ۱۳۹۹ به نسبت سایر استان‌های کشور از شرایط بهتری برخوردار بود ولی مدت دو ماه اخیر ریزش‌های جوی به‌شدت کاهش پیداکرده است، افزود: بین شهرستان‌های استان همدان؛ نهاوند با کاهش ۱۲۵ میلی‌متری نسبت به بلندمدت کمترین ریزش جوی را ثبت کرده و درگزین با ۱۶ میلی‌متر کاهش شرایط به نسبت بهتری رابین شهرستان‌های استان دارد.
اردیبهشت امسال احتمال بروز ریزش‌های جوی در حد نرمال و کمتر از نرمال موردنظر است
وی بابیان اینکه بر اساس پیش‌بینی‌های فصلی اردیبهشت امسال احتمال بروز ریزش‌های جوی در حد نرمال و کمتر از نرمال موردنظر است، افزود: بارش کشور در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ حدود ۴۳ درصد کمتر از نرمال ثبت‌شده و استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان با بیش از ۹۰ درصد کاهش ریزش‌های جوی نسبت به بلندمدت، بیشترین کمبود بارش را تجربه کرده‌اند.
با این تفاسیر آنچه مسلم است همدان امسال با کمبود بارش و درنتیجه خشک‌سالی مواجه خواهد بود هرچند این خشک‌سالی در سراسر کشور در حال رخ‌داده است و هرروز نام استانی به این لیست اضافه می‌شود اما با کنترل‌ها و مدیریت‌های به‌جا می‌شد نام همدان در لیست استان‌های مواجهه با بحران آبی یا استان دارای خشک‌سالی نباشد و همانند سال‌های گذشته که شهروندان بسیاری از استانها با قطعی آب منازل مواجه می‌شدند و همدانی‌ها همچنان بدون قطعی تابستان خود را سر می‌کردند امسال هم دچار بحران آبی نشویم.
مصرف آب شرب چیزی در حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ لیتر بر ثانیه نسبت به سال گذشته افزایش داشته است
پرواضح است که شکل گرفتن این رویه مستلزم اقداماتی است که در کنار همراهی شهروندان نتیجه‌بخش خواهد بود چراکه بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، در سال جاری مصرف آب شرب چیزی در حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ لیتر بر ثانیه نسبت به سال گذشته افزایش داشته است.
معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان همدان در همین زمینه در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه در صورت تشدید وضعیت بحرانی ناگزیر به مدیریت توزیع آب در شهر همدان خواهیم بود، گفت: در حال حاضر ۴۵ درصد برداشت آب موردنیاز همدان از سد اکباتان، ۱۷ درصد از سدآبشینه، ۲۵ درصد از رودخانه عباس‌آباد و خاکو و ۱۳ درصد از چاه‌ها است و بر همین اساس در حال حاضر حدود ۶۰ درصد از آب مصرفی شهر همدان از ذخایر آبی سدها تأمین می‌شود.
دستگاه‌های فشارشکن به‌روزرسانی شده و با تنظیمات جدید فعالیت خود را ادامه می‌دهند
حمیدرضا نیکداد بابیان اینکه تنها در صورت نزول باران رحمت الهی و ذوب شدن برف ارتفاعات کنترل شرایط به‌صورت عادی امکان‌پذیر است، افزود: دستگاه‌های فشارشکن به‌روزرسانی شده و با تنظیمات جدید فعالیت خود را ادامه می‌دهند.
وی با تأکید بر اینکه با توجه به کمبود ذخیره سدها و نبود منابع آبی جدید در صورت عدم بارش مناسب تنها راهکار مدیریت مصرف از سوی شهروندان است، به کاهش ۳۹ درصدی میزان نزولات جوی در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته اشاره کرد و گفت: با توجه به شرایط موجود و کاهش حجم ذخایر آبی، رخداد سالی دشوار به لحاظ کمبود ذخایر آبی دور از انتظار نیست.
نیکداد با اشاره به شناسایی مشترکین پرمصرف، یادآور شد: مشترکین پرمصرف شناسایی‌شده و در مرحله اول به آن‌ها اخطار داده می‌شود و در صورت تداوم مصرف و عدم توجه به اخطار مشترکین به شرکت آب و فاضلاب فراخوانده می‌شوند.
تعویض چهار هزار کنتور معیوب تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان نیز با تأکید بر اینکه با برنامه‌ریزی و مدیریت مصرف از شرایط کم‌آبی امسال عبور خواهیم کرد، گفت: تعویض چهار هزار کنتور معیوب تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری برنامه‌ریزی‌شده است.
سید هادی حسینی بیدار با اشاره به کاهش بارندگی‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته و بلندمدت گفت: سه سال گذشته نیز در شرایط بحرانی قرار داشتیم اما مدیریت منابع و ریزش نزولات جوی در اردیبهشت‌ماه ما را از این شرایط عبور داد.
حسینی بیدار بابیان اینکه با توجه به کاهش نزولات جوی نمی‌توان از خردادماه به بعد روی برخی ذخایر آبی نظیر تصفیه‌خانه عباس‌آباد حساب کرد، گفت: تنها با برنامه‌ریزی و مدیریت مصرف می‌توان از این شرایط عبور کرد ضمن اینکه باید با بررسی نواقص شبکه‌های آب‌رسانی و مهندسی مجدد شبکه‌های مذکور از اتلاف ذخایر موجود جلوگیری شود.
با این تفاسیر آنچه مسلم است برای مقابله با بحران کم‌آبی به عزم ملی نیاز است و این مهم زمانی تحقق می‌یابد که تمام بهره‌برداران منابع آب در حفظ و حراست از این منابع خدادادی فعالانه مشارکت کنند.
به نظر می‌رسد که باید برخی اقدامات توسط مسئولان به‌طورجدی موردتوجه قرار گیرد و اقداماتی در سه سطح کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برنامه‌ریزی شود و پیش از اینکه استان به مرحله بی‌بازگشت و خیلی بحرانی برسد اقدامات انجام‌شده مانع از بحران جدی شود.
نظر شما