به گزارش بازار به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، فرهاد دژپسند در این نامه از استقرار و توسعه گمرک هوشمند، تسهیل تجارت خارجی و حمایت از تولید و مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر به عنوان اهم اقدامات گمرک در سال ۱۳۹۹ نام برد.
در نامه وزیر اقتصاد می خوانیم:
همان گونه که استحضار دارند، گمرک جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرزبان اقتصادی کشور، مسئولیت اعمال حاکمیت دولت در اجرای قوانین مختلف مربوط به تجارت خارجی، کنترل و نظارت در تمامی رویه های تجاری به ویژه تسهیل صادرات کالا، واردات مواد اولیه و ماشین آلات خط تولید، انجام اقدامات پیشگیرانه در کنترل قاچاق، جمع آوری و تحلیل آمار تجارت خارجی و ... را بر عهده دارد. لذا این سازمان در راستای مأموریت و تکالیف محوله و در چارچوب اسناد بالادستی همچون سیاست های کلی نظام، سند چشم انداز و سایر قوانین مرتبط به منظور حمایت از تولیدات داخلی و بسترسازی در رفع وابستگی های اقتصادی کشور همواره برنامه های هدفمندی را با رعایت الزامات ملی و بین المللی راهبری نموده است.
با عنایت به نام گذاری سال جاری توسط مقام معظم رهبری با عنوان "تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها" و ضرورت و اهمیت توجه به حمایت از تولید در راستای جهش تولید در سال گذشته، سبب گردید تا تمرکز گمرک به اقدامات حمایتی با استفاده از ظرفیت های قانونی موجود معطوف شود تا شرایط را برای توانمندسازی و رقابت پذیر شدن واحدهای تولیدی در شرایط کنونی و محدودیت های ناشی از تحریم ها و پاندومی کرونا فراهم نماید. لذا به پیوست ضمن تقدیم گزارش اهم اقدامات و دستاوردهای گمرک جمهوری اسلامی ایران و نیز چالش های موجود و راهکارهای پیشنهادی جهت برون رفت از آن چالش ها، خلاصه و اهم مطالب این گزارش ذیلا برای استحضار تقدیم می گردد:
الف - اقدامات و دستاوردها
- استقرار و توسعه گمرک هوشمند
• توسعه سامانه جامع امور گمرکی در کلیه رویه ها اعم از صادرات، واردات، ترانزیت و... به منظور روان سازی تشریفات ترخیص و افزایش دقت در کنترل محموله های ورودی و خروجی به کشور و پیشگیری از جعل و تخلف با حذف اسناد کاغذی و کاهش مراجعه حضوری فعالان اقتصادی برای انجام تشریفات گمرکی
• توسعه پنجره واحد تجارت فرامرزی و تبادل اطلاعات با بیش از ۴۵ سازمان همجوار، وزارتخانه و سازمان های عملیاتی در حوزه تجارت خارجی و نیز تبادل اطلاعات با سامانه جامع تجارت در ارتباط با اطلاعات اظهار و ترخیص کالا در سطح پروانه و پته گمرکی، ثبت سفارش، شناسه کالا و سامانه جامع انبارها
• توسعه دروازه مشترک مجازی در جهت ایجاد ارتباطات در سطح منطقه ای و بین المللی با گمرکات کشورهای روسیه، ترکیه، ارمنستان، اوراسیا و پاکستان و ارسال آزمایشی اطلاعات، استقرار پروژه تیر الکترونیک ( e - TIR) بین گمرکات ایران و کشور ترکیه، همچنین در راستای توسعه پروژه تیر الکترونیک ( e - TIR) و کریدور الکترونیک ( e - Corridor) با کشورهای هدف از جمله آذربایجان، ترکیه و گرجستان، روسیه، هند و پاکستان (راه اندازی فاز دوم این پروژه با کشور آذربایجان در سال ۱۳۹۸ اجرایی گردیده و راه اندازی فاز سوم تیر الکترونیک (با برقراری ارتباط بین رویه های صادرات و کارنه تیر) با کشورهای ترکیه و آذربایجان به صورت سیستمی در سال ۱۳۹۹ پیاده سازی شده است.)
• توسعه مدیریت ریسک هوشمند امکان تولید خودکار شاخص های ریسک از پروفایل های موجود با استفاده از ابزارهای فناورانه که با به کار گیری مدیریت ریسک هوشمند و پویا و نیز اعتبارسنجی و بررسی ریسک اجتماعی و مالی، اظهارنامه های مسیر سبز به بیش از ۵۱ درصد افزایش یافته است.
• مجازی سازی هوشمند نظارت های گمرکی با اجرای ارزش گذاری هوشمند گمرکی، تعیین هوشمند کانتینر برای ارزیابی و سطح بندی هوشمند کارشناسان مجازی
• توسعه گمرک موبایل و شبکه هوشمند فعالان اقتصادی و امکان انجام فرآیندهای گمرکی از جمله اظهار گمرکی، رصد حامل های مرتبط با اظهارنامه های گمرکی، احراز هویت متمرکز (SSO)، بررسی اعتبار تجاری، اطلاع رسانی در خصوص بخشنامه ها، دستورالعمل ها و ...
• به کارگیری کنترل های هوشمند و نامحسوس گمرکی، از جمله به کارگیری پلمب الکترونیک در گمرکات اجرایی، طراحی و تولید و به کار گیری آزمایشی پرنده های بدون سرنشین به منظور پایش و رصد محموله ها، استفاده از تجهیزات کنترلی پیشرفته و فناوری های نوین از جمله ۱۸ دستگاه ایکس ری کامیونی؛ ۶۸ دستگاه ایکس ری چمدانی، ۳۵ دستگاه ایکس ری پالتی، ۵ دستگاه ایکس ری خودرویی
• کسب افتخارات و عناوین متعدد داخلی و بین المللی گمرک از جمله انتخاب گمرک ایران به عنوان نمونه برتر جهانی (Best Practice) توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) در زمینه راه اندازی سیستم جامع یکپارچه ترخیص گمرکی و دستیابی به پنجره واحد و حذف اسناد فیزیکی و مراجعات حضوری با راه اندازی کارشناسی متمرکز
* تسهیل تجارت خارجی و حمایت از تولید
• استفاده از ظرفیت قانونی اختیارات رییس کل گمرک در جهت صدور حکم خروج برای اقلام اساسی، مواد اولیه و ماشین آلات خط تولید مورد نیاز (وفق ماده ۴۲ قانون امور گمرکی(
• ترخیص درصدی کالا در راستای مصوبات شورای عالی امنیت ملی و تصمیمات اخیر کارگروه تنظیم بازار (صدور مجوز ترخیص تا سقف ۹۰ درصد کالاهای مربوطه پیش از اخذ کد رهگیری بانک) با توجه به ضرورت و فوریت نیاز واحدهای تولیدی به مواد اولیه و ماشین آلات خط تولید
• صدور مجوز حمل یکسره کالاهای اساسی و ضروری و نیز ارایه خدمات «حمل یکسره» و «ارزیابی در محل» به واحدهای تولیدی در انجام تشریفات گمرکی محموله های صادراتی مربوطه
• قرار گرفتن اظهارنامه های اقلام اساسی در مسیر سبز و انجام تشریفات گمرکی در حداقل زمان ممکن
• پذیرش نمونه برداری اقلام اساسی مشمول اخذ و ارایه مجوزهای قانونی همزمان با تخلیه کالاها در راستای تسهیل و تسریع در انجام تشریفات گمرکی
• تفویض اختیار صدور و تمدید مجوزهای ورود موقت برای پردازش و پروانه های صادرات موقت کالاها
• پذیرش ضمانتنامه بانکی معتبر برای حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده و نیز عوارض صادراتی
• استرداد حقوق ورودی مواد اولیه و تجهیزات وارداتی واحدهای تولیدی
• بهبود ۴۵ پله ای رتبه ایران در گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۹ در زیر شاخص تجارت فرامرزی و حفظ این رتبه در گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۲۰
• بهبود ۳۹ پله ای رتبه گمرک در شاخص عملکردی لجستیک مطابق گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۸ میلادی
* مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر
• تأمین و به کارگیری تجهیزات پیشرفته ایکس ری با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی (با توجه به محدودیت اعتبارات دولتی که در همین راستا سرمایه گذاری برای تجهیز ۳۰ گمرک در اولویت قرار گرفته که در فاز اول تنظیم قرارداد نصب و راه اندازی ۱۱ دستگاه ایکس ری صورت پذیرفته است.
• استفاده از پلمب الکترونیکی در محموله های ترانزیتی و به کارگیری تکنولوژی RFID برای کنترل پته های عبور محموله ها
• اعمال کنترل های پسینی از جمله بازبینی اظهارنامه ها و انجام حسابرسی پس از ترخیص (PCA)
• افزایش ۲۵ درصدی ارزش پرونده های کشفیات کالاهای قاچاق (کاشف گمرک) در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال قبل ( ۲۷۶۹ پرونده و به ارزش ۳۸۲۹۵ میلیارد ریال) و نیز افزایش مستمر این ارقام از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۳۹۹ به شرح نمودار ذیل:
• کسب رتبه نخست گمرک ایران در مبارزه با مواد مخدر، روان گردان ها و انواع پیش سازهای مواد مخدر بر اساس گزارش دفتر اطلاعات منطقه ای سازمان جهانی گمرک (RILO) و رشد ۱۷۳ درصدی کشفیات انواع مواد مخدر توسط گمرک ایران تا شهریور ماه ۱۳۹۸ در مقایسه با مدت مشابه آن سال ۱۳۹۷
• تقدیر سازمان ملل از گمرک ایران در پی کشف محموله های گاز مخرب لایه ازون در سال ۱۳۹۹
ب - آسیب ها و چالش ها
• تعدد قوانین و مقررات مرتبط با حوزه امور گمرکی و عدم ثبات و متغیر بودن قوانین و مقررات ناظر بر تجارت خارجی (واردات، صادرات، ترانزیت) که علاوه بر ورود سازمان های اجرایی متعدد موجب برداشت و تفاسیر متفاوت و بعضا تشکیل پرونده های حقوقی و کیفری برای اشخاص و مجریان شده است. وجود بیش از ۴۵ عنوان قانونی و ۱۵ کنوانسیون بین المللی مرتبط به حوزه گمرک و بازرگانی خارجی و ترانزیت و موارد مرتبط که این تعدد و تنوع قوانین بر تولید و ثبات سرمایه گذاری تأثیر منفی گذاشته است.
• وجود مراجع متعدد مجوز دهنده در موضوعی واحد، به عنوان نمونه لزوم اخذ مجوز از سازمانهای استاندارد، قرنطینه، دانشگاه علوم پزشکی و... برای محموله های ذرت که موجب تطویل انجام تشریفات گمرکی می گردد.
• عدم اجرای صحیح مدیریت واحد مرزی، علی رغم تأکید در ماده ۱۲ قانون امور گمرکی، بند (ح) ماده ۳۸ قانون رفع موانع تولید و مصوبات متعدد دولت، کنوانسیون های متعدد بین المللی از جمله کنوانسیون بین المللی کنترل های مرزی کالا که صراحتا به نقش محوری و هماهنگ گمرک در مرزها تأکید دارد این مهم عملیاتی نشده است و نه تنها شاهد قصور دستگاه های مرتبط در انجام وظایف قانونی خود در تجهیز زیرساخت های لازم بلکه دخالت آن دستگاهها و مراجع در مبادلات و مدیریت مرزها می باشیم.
• اطاله رسیدگی در فرآیندها و صدور مجوزهای مربوط به تجارت خارجی؛ تأخیر در اعلام نظر مراجع مسئول در انجام تشریفات قانونی از جمله تأخیر چند ماهه و یا بعضا چند ساله کارگروه تعیین ماهیت که موجب اطاله رسیدگی به پرونده های متشکله در مراجع رسیدگی کننده شده و عدم تعیین تکلیف این پرونده ها، مشکلاتی را برای صادرکنندگان فراهم نموده است.
• محدودیت ها و معطلی صاحبان کالاهای مرتبط با تولید در صف تخصیص و تأمین ارز بانکی
• افزایش و تعدد گمرکات به دلایل ایجاد ۱۹ بازارچه مرزی جدید طی ۱۰ سال اخیر و نیز ایجاد مناطق آزاد و ویژه جدید.
نظر شما