بازار؛ گروه بین الملل: در آستانه پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک ایران و جمهوری خلق چین، «وانگ ئی» وزیر خارجه چین وارد ایران شد و سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین که چند سالی مورد مذاکره بود نهایی و امضاء شد.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه در خصوص این سفر گفته بود در این سفر دیدارهای دوجانبه‌ای در خصوص مسائل مختلف وجود دارد، اما بارزترین بخش آن مشارکت سند همکاری‌های جامع دو کشور است که به تعبیری ترجمه روابط دو کشور است که به سطح مشارکت راهبردی ارتقاء پیدا کرده است.
خبرنگار «بازار» در گفت و گو با پروفسور «پل پیلار» عضو سابق شورای اطلاعات ملی آمریکا و استاد دانشگاه جرج تاون به بررسی این موضوع پرداخته است.
«پل پیلار» از اساتید دانشگاه «جرج تاون» آمریکا بوده و تاکنون مسئولیت‌های متعددی را بر عهده داشته که از جمله آنها می‌توان به ریاست واحد تحلیل عملیات‌های سازمان سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار همچنین سابقه حضور در شورای اطلاعات ملی آمریکا را به عنوان یکی از اعضای اصلی این شورا در کارنامه فعالیت خود دارد.
*توافق ۲۵ ساله ایران و چین در سفر وزیر خارجه چین به ایران به امضا رسید. اهمیت این توافق در چیست؟
بیشتر تحلیلها درباره این تحول اهمیت آن را بیش از حد بیان کرده اند. این سند بیشتر چارچوبی برای همکاری یا تجارت با یکدیگر در موضوعات مختلف است، نه تعهد قاطعانه برای انجام معاملات خاص. برای چین، این توافق بخشی از قصد پکن برای تجارت با همه بازیکنان در خاورمیانه است، به جای یک بازیکن.
چین هنوز در روابط خود با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس که رقیب ایران بوده اند، منافع دارد و قصد ندارد این روابط را به خطر بیندازد. برای ایران، این سند نشان دهنده توانایی ایران در ایجاد روابط با یک قدرت بزرگ علی رغم اینکه هنوز تحت تحریم های تحت هدایت ایالات متحده آمریکاست؛ می باشد.
*از لحاظ زمانی، امضای این توافق چه پیامی برای طرفهای غربی و آمریکا دارد؟
بدون شک ایران از ارسال پیامی به واشنگتن مبنی بر اینکه منزوی نیست در این زمان خاص خوشحال است - همانطور که مانور برای بازگشت به انطباق با برجام ادامه می یابد. چین، که همچنان به پشتیبانی از برجام ادامه می دهد، از ارسال این نوع پیام نیز خوشحال است. چین همچنین به واشنگتن علامت می دهد که مستقل از هرگونه ترجیح آمریکا در مورد روابط با کشورهای ثالث مانند ایران عمل خواهد کرد.
*ایالات متحده امریکا از امضای این سند همکاری ابراز نگرانی کرده است. چه چیزی باعث نگرانی آمریکا شده است؟
دو نگرانی برای واشنگتن وجود دارد. یکی مربوط به افزایش نفوذ چین در خاورمیانه است. نگرانی دیگر این است که ایران انعطاف پذیرتر خواهد شد تا حدی که معتقد است از طرف یک قدرت خارجی مانند چین پشتیبانی می شود.
*در سفری که ظریف به چین داشت، وزیر خارجه چین به نوعی امضای این توافق را به حل و فصل اختلافات ایران با کشورهای منطقه گره زده بود. اما در حال حاضر به ایران سفر کرده تا این توافق را امضا کند. آیا تغییری در دیدگاه چین متعاقب به قدرت رسیدن بایدن در آمریکا به وجود آمده است؟ به عبارت دیگر آیا چین منتظر سیاست دولت جدید آمریکا بوده است؟
تغییر در دولت ایالات متحده آمریکا به طور قطع در تفکر چین در این زمینه تأثیر داشته است. دولت ترامپ با سیاست فشار حداکثری انعطاف ناپذیر خود علیه ایران، هرگونه تجارت چین با ایران را یک عارضه بزرگ در حل اختلافات ایالات متحده و چین در سایر موضوعات می دانست.
دولت بایدن که هنوز هم می گوید می خواهد به برجام برگردد، مانند دولت ترامپ نبوده و کمتر احتمال دارد که اجازه دهد هر تحولی در ایران مانع حل و فصل مسائل بین ایالات متحده و چین در زمینه تجارت یا سایر موارد شود.
نظر شما