وحید بلالی؛ بازار: سال ۹۹ برای بازار سرمایه با همه نوسانات و استرس‌های که به سرمایه‌گذاران داد در حال پایان یافتن هست، شاخص کل که تا ۲میلیون واحد رسید به یکبار ریزش پیدا کرد و بعد از رسیدن به نزدیک ۱میلیون ۱۰۰هزار واحد، الان در حال نوسان بر روی ۱میلیون ۲۰۰تا ۱میلیون ۳۰۰ هزار واحد است.
اقتصاد ایران از ابتدای پایه گذاری به صورت مدرن در سال ۱۳۰۰ به صورت دستوری اداره شده است و این رویه تا به امروز ادامه دارد، اگرچه سالروز تاسیس بازار سرمایه در ایران چندین سال بعدتر از ۱۳۰۰ است، اما به دلیل دستوری بودن اقتصاد بیراه نیست اگر بگوییم؛ ۹۹ سال دخالت دولت در بازار سرمایه!
تحلیل شرایط بازار در سال ۹۹، چرایی عمیق شدن و طولانی شدن اصلاح بازار سرمایه و پیشبینی بازار برای سال ۱۴۰۰ از موضوعاتی بود که در گفتگو بازار با امین بهمنش کارشناس بازار سرمایه مطرح شد. او سال ۹۹ برای بورس را سالی عجیب و غریب به خاطر دخالت دولت می‌داند. در زیر مشروح این گفتگو را می‌خوانید.
*سال ۹۹ سالی پر نوسان برای بازار سرمایه بود، سالی که با تشویق مردم توسط دولت به بازار سرمایه شروع شد و با بی اعتمادی مردم به پایان رسید، گفته می‌شود که این بازار چنین تجربه‌ای را تا کنون نداشته است، ارزیابی شما از سال ۹۹ بورس چیست؟
مبحث بورس برای سال های ۹۸ و۹۹ مثل سال‌های ۸۱ و ۸۲ و برهه‌ای در دهه ۷۰ است که رشد شاخص بورس به دلیل متغییرهای اسمی بالاخص دلار، رخ داد، به عبارتی همیشه یک مشت دلار بورس ما را بالا برده است، در سال ۹۱ و ۹۲ چنین اتفاق افتاده و در واقع افزایش ناگهانی قیمت که در دلار داشتیم با یک فاصله زمانی به بورس، مسکن و طلا وارد شد.
این روند از سال‌های ۹۶ تا ۹۸ مانند سال‌های قبلی تداوم پیدا کرد. در سال ۹۸ آن افزایش‌های و آن تورمی انتظاری که ما مد نظرمان بود و در ذهن مردم جامعه نقش بسته بود در ویترین اقتصاد یعنی همان بورس نمایان پیدا کرد و شاخص را به سمت بالا حرکت داد.
با توجه به اهمیت نرخ ارز به عنوان یک پارامتر مهم برای شرکت‌های، اگر دلار سال آینده ۲۵ هزار تومان باشد و با توجه به نرخ جهانی که در مس یا نفت برنت و افزیش تقاضای فولاد در چین وجود دارد، نشان می‌دهد که قیمت‌های در حال رسیدن به یک تعادل روبه بالای است
اما سال ۹۹ یک سال عجیب و غریب برای بورس ما بود، چرا که همیشه متغییرهای اسمی و کلان در روند بازار دخالت داشت منتها این بار متغییر با نام دولت وارد عمل شد و با یک فراخوان عمومی مردم را به سرمایه گذاری در بورس تشویق کرد و همانگونه که مشاهده کردید تعداد زیادی از مردم برای به فراخور این دعوت و دریافت کد بورسی وارد عمل شدند و تمام اینها باعث شد که مردم نسبت به بورس فاز مثبت را داشته باشند.
تا تیر و مرداد سال ۹۹ بر خلاف دنیا که با شیوع ویروس کرونا با یک فاصله زمانی به ما رسید، رشد عجیب و غربی در شاخص داشتیم. در آن بازه زمانی قیمت‌های جهانی با یک افول روبه رو بودند و حتی شاخص داو جونز(بورس آمریکا) در یک ماه ۲۸ درصد بازار خود را از دست داد چیزی که تقریبا در ریزش‌ها بی سابقه بود. اما چون بورس ما تا یک حدی نسبت به این اتفاقات ایزوله بود و کمی هم متغییر دولت پر رنگ شد و همچنین سهامداران هم امیدوار به افزایش قیمت‌ها بودند، این افزایش قیمت انقدر زیاد شد که تا اینکه از ارزش بنیادی سهام فاصله گرفت تا جای که بسیاری از اقتصاددانان و بورسی‌ها و کسانی که کار ارزش گذاری سهام را انجام می‌دادند، اخطار زیادی دادند که هجوم پول به سمت بورس غیر عقلای است. اما من فکر می‌کنم حتی کسانی که ۲۰ سال در این بازار فعال سال ۹۹ را بی سابقه می‌دانند.
*ما در چند ماه ابتدای سال رشد قابل توجهی در شاخص کل داشتیم اما با یک اصلاح عمیق کار خود را در سال ادامه دادف دلیل این اصلاح عمیق و تداوم آن چیست؟
در بازارهای بین المللی و حتی در بازار سهام توسعه یافته اصلاح بازار وجود دارد که نمونه آن را در سال ۲۰۰۸ همزمان با بحران جهانی دیدیم. با شیوع ویروس کرونا بازارهای مالی دچار ریزش شدند که نمونه آن ریزش شاخص داوجونز و بسیاری از بورس‌ها دنیا رخ داد، در نتیجه می‌توان گفت که یکی از دلایل ریزش بورس‌های دنیا افت قیمت‌های جهانی بود.
توافق برجام اگر رخ دهد زمان‌بر خواهد بود و حتی اگر صورت بگیرد به دلیل اینکه ساختار هزینه کشور روی یک ارقامی قرار گرفته، کاهش چندانی در قیمت دلار رخ ندهد
شاخص بورس تهران و افزایش قیمت‌ها سهام شرکت‌ها ناشی از دعوت مردم توسط دولت بود، بنابراین الان هم کاهش شاخص کل را را نمی‌توانیم گردن بازارهای جهانی انداخت. فاصله گرفتن قیمت سهام شرکت‌های بورسی از ارزش بنیادی آن‌ها به خاطر ورود نقدینگی به بازار، یکی از دلایل مهم ریزش بازار یا همان اصلاح شاخص کل بود، هر چند که عوامل مانند ریزش دستوری یا عملکرد حقوقی‌های را می‌توان از دلایل دیگر ریزش دانست؛ هر چیزی که بوده به نظر واقعیت این است که ارزندگی بازار آن موقع بالا نبوده و جذابیت نداشت که بسیاری از افراد تمایل داشته باشند وارد شوند، با این حال شایان ذکر است که نحوی ریزش هم جای ابهام دارد.
*یعنی الان بازار به ارزندگی رسیده است؟
سناریوهای متعددی را می‌توانیم بچنیم برای این موضوع بررسی کرد. با توجه به اهمیت نرخ ارز به عنوان یک پارامتر مهم برای شرکت‌های، اگر دلار سال آینده ۲۵ هزار تومان باشد و با توجه به نرخ جهانی که در مس یا نفت برنت و افزیش تقاضای فولاد در چین وجود دارد، نشان می‌دهد که قیمت‌های در حال رسیدن به یک تعادل روبه بالای است. در واقع بعد از کرونا یک چرخه مهم در بازار جهانی رخ داد و من فکر می‌کنم با داشتن این مفروضات که دلار ۲۵ هزار تومان باشد و قیمت‌های جهانی بر همین مدار باشد، جذابیت بورس بسیار بالا است و بسیاری از شرکت‌های موجود در بورس وابسته به قیمت‌های جهانی هستند و با حفظ این سطوح قیمتی می‌توان به سود دهی شرکت‌های بورسی امیدوار بود و فکر کنم پی به ای(p/e) ۴ یا ۵ را برای شرکت‌ها متصور باشیم. با توجه به این شرایط و با نگاه بلند مدت و میان مدت می‌توان در بورس سود خوبی کسب کرد.
*برخی می‌گویند نرخ تعادلی ارز ۱۶ هزار تومان است و برخی دیگر هم ۲۰ تومان را تخمین زدند.
اگر نرخ نیما که به هر حال ملاک شرکت‌ها است را در نظر بگیرید به نظرم بازار بورس بازار خوبی برای سرمایه گذاری است، به هر حال هر چقدر نرخ دلار پایین‌تر بیایید جذابیت بورس هم کاهش پیدا می‌کند، بنده فکر می‌کنم که نرخ ۱۶ هزار تومان برای سال آینده رخ نمی‌دهد و قیمت دلار بالاتر از این رقم خواهد بود.
*حتی اگر توافقی بین ایران و آمریکا اتفاق بیفتد؟
توافق برجام اگر رخ دهد زمان بر خواهد بود و حتی اگر صورت بگیرد به دلیل اینکه ساختار هزینه کشور روی یک ارقامی قرار گرفته، کاهش چندانی در قیمت دلار رخ ندهد.
*شرایط ۱۴۰۰ را چکونه تحلیل میکنید، با توجه به شرایط دولت جدید؟
یک واقعیت این است که بورس به یک ابزار تبلیغاتی تبدیل شده و در مناظرات سیاسی حتما اسم بورس بسیار شنیده خواهد شد چیزی که در مناظرات قبلی خبری از آن نبود، به هر حال زمانی که حجم بالای از سرمایه‌گذاران درگیر بورس می‌شوند، ما مطمئن خواهیم بود که در مناظرات خرداد ماه و تبلیغات کاندیدای ریاست جمهوری به آن احترام بگذارند و فکر می‌کنم سال ۱۴۰۰ سال خوبی برای بورس ما خواهد بود.
نظر شما