سجاد صفری؛ بازار: «پیمان افضل» در گفتگو با خبرنگار بازار در پاسخ به این پرسش که تحقیق و توسعه در بخش معدن کشور از چه اهمیت و جایگاهی برخوردار است؟ اظهار داشت: با توجه به اینکه در حال حاضر در انقلاب صنعتی چهارم قرار داریم؛ بخش معدن، پایه و اساس مهم در توسعه و شکوفایی کشور است.
وی افزود: بخش معدن، بعنوان حلقه نخست زنجیره توسعه در جهان، شناخته شده است و با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل های معادن در ایران، نیاز است که بیشتر به توسعه این بخش، پرداخته شود.
عضو هیات مدیره انجمن مهندسی معدن، تصریح کرد: در هر زمان، یک یا چند نوع از مواد معدنی به ارزش رسیده اند و با انقلاب صنعتی چهارم، عناصر کمیاب مورد توجه قرار خواهند گرفت.
افضل بیان کرد: انقلاب صنعتی چهارم در دوران کرونا و پساکرونا شکوفا خواهد شد؛ بر این اساس، عناصر معدنی مورد نیاز برای حفظ محیط زیست، کره زمین و انرژی‌های تجدیدپذیر مورد توجه قرار می گیرند.
این استاد دانشگاه، افزود: در این بین، خودروهای خودران، هواپیماهای برقی، انرژی خورشیدی، حذف روز افزون سوخت‌های فسیلی، رشد عناصری همچون لیتیوم، عناصر نادر خاکی، آلیاژها و محصولات نانو فناوری، نقش بسیار پُر رنگی در توسعه اقتصاد خواهند داشت.
وی تاکید کرد: در انقلاب صنعتی چهارم، بحث استخراج مواد معدنی از دریاها نیز مطرح است و استخراج منابع معدنی از زیر اقیانوس‌ها، کره ماه و کرات دیگر در دستور کار بشر قرار دارد.
افضل، گفت: تحقیق و پژوهش باید از اولویت‌های هر کشوری باشد و با توجه به مواردی که به آنها اشاره شد؛ اهمیت تحقیق و توسعه در بخش معدن بیش از پیش نمایان می شود.
وی تاکید کرد: بسیاری از مطالعات تحقیقی و پژوهشی در دنیا روی مباحث معدن افزایش یافته و این مطالعات از اکتشاف تا انتهای چرخه تولید یعنی فرآوری، محیط زیست و متالورژی را در برگرفته و افزایش خواهد یافت.
افضل در ادامه، بیان کرد: در ایران، بطور جدی به موضوع تحقیق و توسعه در بخش معدن، پرداخته نمی شود و در واقع، ادعا می شود که تحقیق و توسعه، انجام گرفته است.
وی تصریح کرد: وقتی که یک فناوری از خارج به کشور وارد می شود و هنگامی که پژوهشگران می خواهند در خصوص آن، دست به پژوهش و تحقیق بزنند تا این فناوری را بومی سازی و بروز رسانی کنند؛ مدیران ارشد و مسوولان مربوطه با آنها مخالفت کرده و جلوی این کار را می گیرند.
این استاد دانشگاه، ادامه داد: بارها پیش آمده که بسیاری از نهادها روی مطالعات پژوهشی تمرکز کرده‌اند اما بعد از مدتی پژوهش را کنار گذاشته‌اند و دلیل آن، این است که مدیر ارشد تنها به روش های سنتی خود وابسته است و جسارت تغییر و نوآوری را ندارد.
افضل تاکید کرد: باید ساختار سازمان های کشور تغییر کند و از حالت کارمند محور و محافظه کارانه به پژوهش محور روی بیاورند.
بخش خصوصی واقعی در ایران، بسیار ضعیف و کوچک است و در عمل، نوآوری و تحقیقات آن با رویکرد دولت سازگار نیست
ضعف مدیران مانع توسعه پژوهش در کشور
عضو هیات مدیره انجمن مهندسی معدن در پاسخ به این پرسش که کشور در زمینه توسعه پژوهش و تحقیق با چه مشکلاتی روبرو است؟ به بازار، گفت: مشکل کشور، برای توسعه پژوهش، مربوط به ضعف مدیران و عدم جسارت آنها است.
افضل اظهار داشت: پژوهش و تحقیق، نیاز به جسارت دارد و در واقع تا مدیران سنتی، جسارت تغییر را نداشته باشند کار پژوهشی، جوابگوی نیازهای توسعه ای نخواهد بود.
وی تصریح کرد: مورد دیگر که در زمینه تحقیق و پژوهش مورد توجه است داشتن روحیه پژوهشی است؛ به این معنی که اگر از هر ۱۰ کار پژوهشی، تنها یک مورد آن به خوبی پیش رفت می‌توان گفت که به نتیجه مطلوب رسیده ایم.
این استاد دانشگاه، بیان کرد: باید این را درک کنیم که پاسخ منفی، نتیجه مثبت و خوبی به همراه می‌آورد؛ این در حالی است که اگر پژوهش ما در یک مسئله ای جواب ندهد دیگر سراغ آن نمی رویم.
افضل با اشاره به معضلات پژوهش در ایران، گفت: اغلب نهادها در ایران دولتی هستند و جالب اینکه نهادهای خصوصی نیز به دولت وابستگی دارند و خصولتی ها را تشکیل داده‌اند.
وی تصریح کرد: در نتیجه، بخش خصوصی واقعی در ایران، بسیار ضعیف و کوچک است و در عمل، نوآوری و تحقیقات آن با رویکرد دولت سازگار نیست.
این استاد دانشگاه، گفت: از طرفی دیگر، بسیاری از بنیادها و نهادهای خصولتی از طریق بودجه دولتی، تامین منابع مالی می شوند و تحت نظارت مجلس و دولت نیستند و در واقع به هیچ شخصی یا نهادی پاسخگو نیستند؛ همین موضوع، باعث شده که خصولتی ها در برابر تحقیقات و توسعه خود پاسخگو هم نباشند.
در چند سال اخیر اقدامات مثبتی در راستای توسعه پژوهش و بکارگیری نتایج پژوهش‌ها در توسعه کشور انجام شده اما این اقدامات، کافی نیست
طرح های پژوهشی ساز و کار اجرایی ندارند
عضو هیات مدیره انجمن مهندسی معدن در پاسخ به این پرسش که چگونه می توان در شرکت ها را به امر تحقیق و توسعه، تشویق کرد؟ به بازار، گفت: در ایران، تعداد طرح های پژوهشی زیاد است اما ساز و کار اجرایی برای آنها در نظر گرفته نشده است.
افضل اظهار داشت: در این شرایط، موضوع مهم این است که چگونه، نتایج یک پژوهش را در بطن صنعت و معدن به کار گرفته شود.
وی افزود: در دنیا موسسات پژوهشی و تحقیقاتی، سعی می کنند معضلات را به دانشگاه‌ها ارائه دهند تا آنها با پژوهش و تحقیقات خود در قالب پایان نامه های دانشجویی به راهکار نهایی برسند.
این استاد دانشگاه، ادامه داد: در چند سال اخیر اقدامات مثبتی در راستای توسعه پژوهش و بکارگیری نتایج پژوهش‌ها در توسعه کشور انجام شده اما این اقدامات، کافی نیست.
افضل تاکید کرد: نیاز است که مشوق هایی برای شرکت‌های خصوصی در نظر گرفته شود و هزینه پژوهش شرکت‌های خصوصی را از مالیات آن ها کم کرد تا بتوانند درصدی از مالیات خود را صرف پژوهش، کنند.
وی تصریح کرد: وقتی که هزینه پژوهش از مالیات شرکت های خصوصی، کم شود این موضوع، باعث می شود که شرکت‌های خصوصی رغبت و انگیزه ورود به پژوهش را پیدا کنند.
عضو هیات مدیره انجمن مهندسی معدن، گفت: نهادهای مربوطه در زمینه پژوهش، مانند معاونت فناوری ریاست جمهوری و یا ایمیدرو باید همایش‌هایی را برگزار کنند تا افرادی که کار پژوهشی برای شرکت‌ها، سازمان‌های دولتی و خصوصی انجام داده‌اند، کار خود را به منصه داوری بگذارند.
افضل در پایان، بیان کرد: معاونت فناوری ریاست جمهوری و یا ایمیدرو می توانند از شرکت‌ها و نهادهای ذینفع، دعوت کنند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند که این موضوع، می تواند به توسعه کشور کمک کند.
نظر شما