بازار، گروه استان ها: هنر چادر شب بافی از ۱۵ قرن گذشته در مناطق شمالی ایران وجود دارد. در گام اولیه این هنر بسیار ساده و با استفاده از دستگاه های خیلی مختصر انجام می شد. با گذر زمان، بُعد اقتصادی هنر پارچه شب بافی نه تنها مورد توجه زنان خانواده بلکه مورد توجه مردان هم واقع شد.
شهرستان سرایان در خراسان جنوبی هم از دیرباز محل بافت هنر چادر شب بود. روستای چرمه به عنوان مرکز بافت این هنر در سرایان زبانزد بوده و آوازه بلندی داشته است.
گذر زمان و رشد تکنولوژی این هنر ارزشمند را برای سه دهه به فراموشی سپرد و دیگر نوایی از کارگاه ها به گوش نمی رسید تا اینکه از دو ماه گذشته با همت زنان روستا، این هنر جانی دوباره گرفته است.
اکنون با حمایت مسئولان ۷۰ کارگاه چادر شب بافی در روستای چرمه آغاز به کار کرده است و وقتی به محله های قدیمی این روستا وارد می شوی، صدای دستگاه های نساجی به گوش می رسد.
کارگاه های مختصر و نیمه تاریک که زحمت‌کش‌ترین کارگران را فراخوانده است و در این کارگاه ها، کارگران پیر و جوان با وسایل بسیار ساده و ابتدایی پای دستگاه های سنتی، جهت احیاء میراث نیاکان خود به بافندگی فرآورده‌های دستی مشغول شده اند.
بافته‌های آنها اگر چه ساده به نظر می رسد، اما تلاش های ستودنی آنها در نقش‌ها نمایان است. در میان این همه نقش رنگارنگ، چادر شب با آن نقوش منحصر به فرد خودنمایی می کند.
حال این هنر نه تنها به اشتغال روستا روحی دوباره بخشیده بلکه در روزهای کرونایی و خانه نشینی، به منبع درآمد خوبی برای بانوان تبدیل شده است.
شروع کار با ۶ میلیون تومان
یک بانوی روستایی که یک کارگاه چادر شب بافی راه اندازی کرده است، در گفت و گو با بازار گفت: برای احیای هنر قدیمی روستا تصمیم به راه اندازی کارگاه گرفتم.
فاطمه احمدی با بیان اینکه به کمک میراث فرهنگی ۱۰ میلیون تومان وام گرفتم، افزود: برای راه اندازی کارگاه شش میلیون تومان هزینه شد.
وی با بیان اینکه رنگ استفاده شده در این چادر شب ها گیاهی است، افزود: برای این کار از گل های زعفران و روناس استفاده می شود.
احمدی بیان کرد: این هنر منبع درآمد خوبی برای روستاییان بوده که بانوان می توانند در کنار خانه داری، به این حرفه هم بپردازند.
تلاش برای احیای هنر پیشینیان
یکی دیگر از اهالی روستای چرمه در گفت و گو با بازار بیان کرد: این هنر از سه دهه گذشته از روستا رخت بسته بود که با تلاش بانوان جانی دوباره گرفت.
این جوان ۲۳ ساله با بیان اینکه برای احیای هنر پیشینیان خود به این حرفه روی آورده ام، افزود: از طریق میراث فرهنگی، آموزش های لازم در روستا ارائه شد.
از مسئولان خواستاریم در امر فروش روستاییان را کمک دهند تا این هنر باری دیگر از رونق نیفتد
وی با بیان اینکه سرمایه ای اندک هم برای این حرفه کافی بوده و نیازمند وام های چند میلیونی نیست، افزود: از مسئولان خواستاریم در امر فروش روستاییان را کمک دهند تا این هنر باری دیگر از رونق نیفتد.
وی ادامه داد: جوانان روستا علاقه زیادی به این حرفه داشته که اگر حمایت شوند، اتفاقات خوبی در رونق این هنر رقم می خورد.
افزایش کارگاه ها در دستور کار مسئولان
محمد عرب، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان هم در گفت و گو با بازار بیان کرد: چادر شب بافی یکی از هنرهای دیرینه در روستای چرمه بوده که طی مدتی از رونق افتاده بود.
وی با بیان اینکه برای احیای این هنر کارگاه های آموزشی برگزار کردیم، اظهار کرد: از دو ماه گذشته ۷۰ بانوی بافنده در روستا چادرشب تولید می کنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان ادامه داد: در صورت تخصیص تسهیلات، تا سال آینده کارگاه ها را به بالای ۳۰۰ نفر افزایش می دهیم.
وی با اشاره به بازار فروش محصول بیان کرد: این هنر در اقامتگاه های بوم گردی و استان های شمالی مانند گلستان بازار خوبی دارد.
از دو ماه گذشته ۷۰ بانوی بافنده در روستا چادرشب تولید می کنند و در صورت تخصیص تسهیلات، تا سال آینده بافندگان را به بالای ۳۰۰ نفر افزایش می دهیم
عرب بیان کرد: با توجه به پیشینه و زمینه کافی این هنر در شهرستان و وجود هنرمندان پیشکسوت، برنامه احیای این رشته با شناسایی این هنرمندان تدوین و با هماهنگی های انجام شده پس از سال ها با اولین دارهای پارچه بافی در روستای چرمه برپا شد.
وی ادامه داد: در حوزه صنایع دستی تاکنون رشته های حوله بافی، جاجیم بافی، شانه قالی، چادرشب و پخل بافی هم احیا شده شده است.
عرب اظهار کرد: چادر شب نوعی بافت پارچه محلی، زیبا و رنگارنگ بوده که الیاف به کار رفته در آن به طور معمول ابریشمی با رنگ‌های زنده و شاد و دارای نقش‌های هندسی چهارخانه است که بیشتر با رنگ زمینه قرمز بافته می شود.
وی با بیان اینکه از ابعاد بزرگ چادر شب به منظور پیچیدن رختخواب و از ابعاد کوچک آن به عنوان رومیزی، حوله و دستمال استفاده می‌شود، افزود: در قدیم این چادر برای بستن دور کمر به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به بدن، روتختی، ساک دستی و جانماز کاربرد داشته است.
رئیس اداره صنایع دستی، میراث فرهنگی و گردشگری سرایان تاکید کرد: صنایع دستی فرصت خوبی برای اشتغال و نجات از بیکاری بوده از این رو احیای رشته چادر شب بافی در دستور کار این نمایندگی قرار گرفت.
تلفیق هنر با صنعت در تولید چادرشب
برآبادی،مسئول حوزه پژوهش اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی هم در گفت و گو با بازار بیان کرد: چادر شب، نوعی پارچه محلی زیبا و رنگارنگ بوده که به عنوان نوعی کمرپیچ برای مردان و زنان محلی، رختخواب بند یا همان "جابند" در گویش محلی، ساک دستی، روتختی، روکرسی یا چادر زنانه و غیره استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه الیاف به کار رفته معمولاً ابریشمی یا پنبه‌ای و با رنگ‌های زنده و شاد است، اظهار کرد: هنر چادر شب بافی از مشتقات هنر و صنعت بوده که در تمامی شهرستان‌های استان هنرمندان به تولید آن در کنار سایر دستبافته‌ها از جمله حوله، سفره نان، صافی و غیره مبادرت داشته‌اند.
وی با بیان اینکه روستای چرمه شهرستان سرایان در گذشته یکی از مراکز شاخص این هنر بوده است، اظهار کرد: در حال حاضر با توسعه آموزش‌های صنایع دستی در شهرستان سرایان این هنر در روستای چرمه دوباره احیا شده است.
احیای اینگونه از رشته های نه تنها زمینه اشتغال را فراهم می کند بلکه قدمت تاریخی خراسان جنوبی در هنرهای دستی را یادآوری می کند.
نظر شما