بازار؛ گروه استانها: به گواه تاریخ اولین عطر به‌وسیله شیخ‌الرئیس بوعلی‌سینا ساخته شده به گونه ای که این نابغه بزرگ تاریخ از تقطیر گلبرگ‌های گل محمدی به روغن خوشبویی رسید که بعدها شیمیدانان و عطرسازان با استفاده از آموزه‌های بوعلی در این‌باره توانستند به عصاره گل سرخ و گلاب دست پیدا کنند.
اما همدان این استانی که رتبه‌های نخست کشت سیر، رازیانه و گشنیز و برخی گیاهان دارویی را دارد هنوز خام‌فروش است و نتوانسته با فرآوری گیاهان تولیدی ارزش افزوده و سود سرشار این محصولات را نصیب کشاورزان کند به نحوی که در واقع تنها زحمت و خون دل کشت به جان کشاورز می‌ماند و سرمایه این کشت‌های پر از فایده به جیب صاحبان صنایع مختلف از جمله عطرسازان سرازیر می‌شود.
طبق بررسی ها در حال حاضر ۵۰ درصد مواد اولیه تولید عطر در ایران از دیگر کشورها وارد می‌شود و میزان اشتغال‌زایی این صنعت در کشور ایران پایین است چراکه از ظرفیت های آن غفلت می‌شود حال آنکه برندهای معروف عطر جهان گردش مالی سرسام‌آوری دارند و ایران در مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی در دنیا رتبه‌دار است.
بسیاری از فعالان صنف لوازم آرایشی و بهداشتی اذعان می‌کنند ۸۰ درصد عطر و ادکلن موجود در بازار ایران تقلبی است در صورتی که اگر کشور ایران در این حوزه تولیدات بالا داشت می‌توانست گردش مالی خوبی ایجاد کند
دقیق تر که می شویم به موضوع جالبی می رسیم و آن اینکه بسیاری از فعالان صنف لوازم آرایشی و بهداشتی اذعان می‌کنند ۸۰ درصد عطر و ادکلن موجود در بازار ایران تقلبی است در صورتی که اگر کشور ایران در این حوزه تولیدات بالا داشت می‌توانست گردش مالی خوبی ایجاد کند و به جای اینکه به بازار عطر و ادکلن فیک و تقلبی تبدیل شود خود در این عرصه حرفی برای گفتن داشته باشد.
به هر حال همدان مهد مواد اولیه صنعت عطر و ادکلن است اما هزار حیف که در سایه غفلت‌ها و بی‌توجهی‌ها هیچ‌نوع جذب سرمایه‌گذاری در این حوزه صورت نگرفته در حالی که اگر صنعت عطر و ادکلن بین ۹۴ فرصت سرمایه‌گذاری استان همدان دیده می‌شد و سرمایه‌گذاران در این مورد توجیه می‌شدند نه تنها این فرصت گرانبها برای استان از دست نمی‌رفت بلکه موجب بازاریابی بین‌المللی برای تولیدات کشور نیز می‌شد.
همدان معدن اسانس‌های میلیارد دلاری
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان همدان در این باره در گفتگو با خبرنگار بازار به موقعیت راهبردی و جغرافیایی استان همدان اشاره کرد و درباره سیر با کیفیت همدان گفت: علاوه بر استان‌های ایران کشورهای همسایه و اروپایی هم خواهان سیر همدان هستند.
در ادامه این گفتگو از علی محمودی درباره جایگاه سیر همدان در صنعت عطرسازی پرسیدم که وی در این‌باره به شرکت‌های معتبر داروسازی مثل شرکت بایر آلمان اشاره کرد و ادامه داد: این محصول در شرکت‌های معتبر عطرسازی پاریس نیز جایگاه ویژه‌ای دارد چراکه ماندگاری عصاره بوی سیر در صنعت عطرسازی کاربردی است.
در بازار لندن هر لیتر اسانس سیر ۹۰ هزار دلار معادل حدود دو میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود و همین یک فاکتور نشان می دهد که ظرفیت این محصول جادویی بیش از تصورات ذهنی ماست
وی با ابراز تاسف از نبود صنایع فرآوری در همدان ادامه داد: در بازار لندن هر لیتر اسانس سیر ۹۰ هزار دلار معادل حدود دو میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود و همین یک فاکتور نشان می دهد که ظرفیت این محصول جادویی بیش از تصورات ذهنی ماست.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی همدان در مورد فرآوری سیر در همدان گفت: حدود پنج سال است که فرآوری به شکل سنتی در همدان انجام می‌شود به طوری که تنها به پوست‌کنی و خلال سیر اختصاص دارد و این واحدها نیز شامل ۲۰۰ واحد فرآوری خانگی هستند و ه صادرات سیر خشک به کشورهای همسایه کمک می‌کنند.
محمودی با این اعتراف که در این حوزه اقدامات چشمگیری صورت نگرفته و اغلب سرمایه‌گذاران از میزان سودآوری، ارزآوری و بازارهای صادراتی این محصولات مطلع نیستند، از مسئولان خواست در این زمینه اقدامات مقتضی را انجام دهند.
اما همدان تنها در تولید سیر مرغوب با حداکثر مواد موثره سرآمد نیست بلکه این بخش تنها مشتی از خروار سرمایه‌ای است که در حوزه عطرسازی و فرآوری به یغما می‌رود.
سود گشنیز همدان در جیب پاکستانی‌ها
گشنیز از ایران به قیمت کیلویی ۱۴ هزار تومان خریداری می‌شود و برای اسانس‌گیری از طریق مرز میرجاوه به پاکستان صادر می‌شود و پس از اسانس‌گیری قیمت آن به لیتری دو میلیون و پانصد هزار تومان می‌رسد؛ پس از آن طی فرآیندی ماده لینالول که پایه عطرسازی است به‌دست می‌آید که قیمتش به لیتری ۶۰۰ میلیون تومان می‌رسد.
همین تفاوت قیمت ماده اولیه با ماده پایه عطرسازی عمق زیان کشاورز و به تبع آن ایران از خام‌فروشی را اثبات می‌کند؛ برای بررسی بهتر وضعیت تولید این بخش و در این‌باره با یکی از تولیدکنندگان عمده تخم گشنیز در نهاوند به گفتگو نشستیم.
از کامران آذین پرسیدم چرا با وجود اینکه متوجه زیان‌های خام‌فروشی هستیم همچنان به آن ادامه می‌دهیم و صنایع تبدیلی و فرآوری برای گشنیز نهاوند ایجاد نمی‌شود؟
وی با بیان اینکه تولیدکنندگان و کشاورزان هم دنبال سود بیشتر هستند اما موانعی وجود دارد، گفت: وقتی سرمایه‌گذار، میلیاردی روی یک طرح فرآوری سرمایه‌گذاری می‌کند توقع دارد این هزینه به او بازگردد اما در شرایطی که ایران در آن قرار گرفته امکان بازگشت سرمایه خیلی کم است.
با توجه به تحریم‌ها و نبود ساز و کار ایمن معاملات با دیگر کشورها و نبود راه‌های ایمن انتقال پول امکان معامله با دیگر کشورها پایین است
آذین توضیح داد: با توجه به تحریم‌ها و نبود ساز و کار ایمن معاملات با دیگر کشورها و نبود راه‌های ایمن انتقال پول امکان معامله با دیگر کشورها پایین است.
این تولیدکننده عمده تخم گشنیز ادامه داد: به دلیل تحریم‌ها معاملات بین‌المللی برای ما هزینه بیشتری دارد که در این شرایط مشابه دیگر رقبای خود از نظر قیمت نمی‌توانیم عمل کنیم و کشوری مثل هند ما را در بازارهای بین‌المللی کنار خواهد زد بنابراین تحریم‌ها و مشکلات ناشی از آن یکی از عمده مسائلی است که سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری بی‌رغبت می‌کند.
آذین به عنوان دومین دلیل بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران برای ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری به نبود بازاریابی مناسب اشاره و بیان کرد: همواره از دلالان به عنوان مخلان بازار نام برده شده اما به جرات می‌توانم بگویم اگر دلالان حوزه کشاورزی نباشند کشاورزان همدان هرگز نمی‌توانند محصولات خود را بفروشند؛ چراکه دولت‌ها هیچ کاری برای معرفی محصولات همدان و کشور به دیگر کشورها و حتی استان‌های ایران انجام نداده‌اند.
ایران همواره به شرکای سنتی خود دل خوش کرده که این شرکا انگشت‌شمارند و اگر زمانی این شرکای سنتی با مشکلی مواجه شوند و نتوانند محصول ایران را در برهه‌ای بخرند یا اگر یک کشور رقیب مثل ترکیه بازار را از دست ایران دربیاورد در این شرایط کشاورزان ایران ورشکسته می‌شوند
وی در این‌باره عنوان کرد: ایران همواره به شرکای سنتی خود دل خوش کرده که این شرکا انگشت‌شمارند و اگر زمانی این شرکای سنتی با مشکلی مواجه شوند و نتوانند محصول ایران را در برهه‌ای بخرند یا اگر یک کشور رقیب مثل ترکیه بازار را از دست ایران دربیاورد در این شرایط کشاورزان ایران ورشکسته می‌شوند و محصولشان آن سال روی دستشان می‌ماند؛ چراکه هیچ کشور دیگری محصولات ایران را نمی‌شناسد.
آذین بیان کرد: این وظیفه بر گردن مسئولان سفارت‌های ایران در دیگر کشورهاست که محصولات کشاورزی ایران را به دیگر کشورها بشناسانند تا سرمایه‌گذاران نیز در داخل کشور به سرمایه‌گذاری برای صنایع تبدیلی و فرآوری تشویق شوند.
سرمایه‌گذاران امیدی به بازگشت سرمایه خود ندارند
وی افزود: سرمایه‌گذاران نیاز دارند آینده‌نگری را در مسئولان ببینند تا وارد این حوزه شوند؛ در شرایطی که دولت‌ها کاری برای بازاریابی و بازرگانی مناسب دولتی انجام نداده‌اند سرمایه‌گذاران امیدی به بازگشت سرمایه خود ندارند.
در نگاه اول و با شنیدن صحبت‌های مسئولان استان همدان این‌طور به نظر می‌رسد که ضعف اطلاع‌رسانی باعث شده سرمایه‌گذاران از بازار پرسود عطرسازی و اسانس‌گیری از محصولاتی نظیر سیر و گشنیز همدان بازبمانند که البته تا حدی این موضوع صحت دارد اما دقیق‌تر که می‌شویم می‌بینیم از آن‌جا که گشنیز و سیر محصولات راهبردی قلمداد نمی‌شوند دولت‌ها در مورد این محصولات حمایت‌های جدی از کشاورز و سرمایه‌گذار نمی‌کنند.
امور بازرگانی خارجی کشور نیز در حوزه معرفی تولیدات ایران به دیگر کشورها دچار ضعف سیستماتیک است و نتوانسته یا نخواسته بازاریابی موفقی برای تولیدات کشاورزی و دیگر حوزه‌ها داشته باشد.
مشکل نبود صنایع تبدیلی و فرآوری تنها به این چهار سال برنمی‌گردد و خام‌فروشی زخم عمیق و کهنه‌ای بر پیکر اقتصاد ایران است که جز با شنیدن صدای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران علاج نمی‌شود
درست است که در چهار سال اخیر تحریم‌های ظالمانه دست و پاگیر اقتصاد کشور شد اما قطعا مشکل نبود صنایع تبدیلی و فرآوری تنها به این چهار سال برنمی‌گردد و خام‌فروشی زخم عمیق و کهنه‌ای بر پیکر اقتصاد ایران است که جز با شنیدن صدای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران علاج نمی‌شود.
البته این را نباید نادیده بگیریم که با توجه به کشت سیر و گشنیز در همدان دولت می‌تواند صنعت عطر و ادکلن سازی را در ایران توسعه دهد و کشور به صادرکننده عطر و ادکلن مرغوب با برند جهانی تبدیل شود.
در این صورت سرمایه‌گذار نیز نگرانی کمتری بابت تحریم‌ها خواهد داشت؛ چراکه بازار داخلی نیز مهیای مصرف عطر و سایر لوازم آرایشی و بهداشتی است.
نظر شما