بازار؛ گروه خودرو: کیفیت به عنوان حلقه مفقوده صنعت خودرو معرفی می شود؛ از همین رو به اعتقاد برخی از مردم و کارشناسان، خودروهایی که این روزها از کارخانه خودروسازان خارج می‌شوند در مقایسه با تولیدات سال‌های ۹۶ و ۹۷ نه تنها با افزایش کیفیت مواجه نشده‌اند بلکه افت کیفیت هم داشته اند. موضوعی که رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در بدو ورود به وزارت صمت، نسبت به آن اظهار ناراحتی کرد؛ اما زمان زیادی نگذشت که وی هم این موضوع را از راس اولویت‌های خود خارج کرد.
این نیز در شرایطی است که هزینه تولید صنعت خودرو ایران با هزینه های تولید روز خودروسازان بین‌المللی و متناسب با نرخ ارز محاسبه می‌شود اما کیفیت همچنان در همان چند دهه گذشته باقی مانده است. البته این روزها بازار خودرو کمتر مشتری واقعی به خود می‌بیند و اکثر کسانی که در این محفل حضور دارند به دنبال سوداگری یا حفظ ارزش دارایی خود هستند؛ چراکه به رغم ثبات یا کاهش چندهفته‌ای قیمت خودرو، باز هم قیمت‌ها مسیر صعودی را در پیش گرفته اند.
خودروهایی که در مجلس قبلی قرار بود فرمانشان با دست هر خانواده ای با عنوان «هر خانواده ایرانی، یک خودرو» به حرکت در بیاید. با این حال بیش از یکسال است که خرید خودرو صفر و حتی گاهی کارکرده به رویایی برای خانواده‌ها تبدیل شده است.
در این راستا عبدالله رضیان، عضو سابق کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتگو با بازار در خصوص اتفاقاتی که رخ داد و قیمت خودرو را به سقف کشاند توضیح می‌دهند.
آنچه در مورد صنعت خودرو اهمیت دارد این است که خودروسازان می گویند با دلار ۲۴-۲۵ هزار تومانی تولید انجام می دهیم بنابراین قیمت ارز چه در کشور ما و چه در کشورهای دیگر همچون کره جنوبی، فرانسه و کشورهایی که محور تولید خودرو هستند چندان تفاوتی ندارد
* این روزها که بازار خودرو آشفته است برخی می‌پرسند طرح «هر خانواده یک خودرو» که در مجلس قبلی دنبال می شد کجاست؟ به عنوان عضو سابق کمیسیون صنایع و معادن مجلس بفرمایید چه اتفاقی افتاد که به جای تحویل خودرو ارزان به مردم محصولات خودروسازان روز به روز مسیر گران تر شدن را در پیش گرفت؟
اغلب مسئولان به دلیل ملاحظاتی که دارند حقیقت را به مردم نمی گویند و مردم نیز قانع نمی شوند. البته ممکن است افزایش قیمت خودرو به تورم، افزایش نرخ ارز و غیره برگردد با این حال این شرایط، زمینه سو استفاده برخی را فراهم کرده و این موضوع باعث شده حقیقت به گوش مردم نرسد. در نتیجه شاهد این هستیم که تمام افرادی که با این صنعت و محصولات آن به نوعی سر و کار دارند محافظه کار شده‌اند؛ در نتیجه اگر به عنوان نماینده سابق مجلس بخواهیم درباره تصمیمات دوره قبل یا مشکلات امروز صحبتی کنیم این شائبه به وجود خواهد آمد که مسئولیت نمایندگان دوره قبل چیست که اظهار نظر می کنند؛ از همین رو تاکنون سکوت کرده ایم.
در نتیجه بنده به عنوان نماینده سابق مردم در مجلس خیلی سیاست‌گذاری‌ها را دنبال نمی کنم که به کدام سمت و سو رفته‌اند اما آنچه که از رسانه‌ها منعکس می شود و به گوش همه مردم می رسد نشان می دهد سازمان حمایت از مصرف کننده، شرکت های خودروسازی، اعضای فعلی کمیسیون صنایع و معادن مجلس و غیره هر کدام نگاه مجزایی به صنعت و بازار خودرو دارند.
در کل به نظر بنده قیمت خودرو واقعی نیست، چون هزینه های تولید در کشور بسیار بالا است. با توجه به افزایش هزینه های مواد اولیه و دستمزد کارگر و بخش خدمات و مسائل جانبی که به عنوان هزینه تولید شناخته می شود یکی از معیارهای مهم تعیین قیمت خودرو است. از طرفی این سوال مطرح می شود که قیمت تمام شده واقعی برای تولیدکننده به چه میزان است؟ چراکه تولیدکنندگان خودرو آمار و اطلاعات دقیقی را نه به مجلس و نه به مردم می دهند و نه مجلس دوره های قبل نمی دهند. آن‌ها هر سال جدولی از ارقام را ارائه می کردند که کارشناسی شده نبود و به طور حتم این شرایط هنوز هم ادامه دارد.
اما آنچه در مورد صنعت خودرو اهمیت دارد این است که خودروسازان می گویند با دلار ۲۴-۲۵ هزار تومانی تولید انجام می دهیم بنابراین قیمت ارز چه در کشور ما و چه در کشورهای دیگر همچون کره جنوبی، فرانسه و کشورهایی که محور تولید خودرو هستند چندان تفاوتی ندارد. چراکه ارز یک قیمت واضح و مشخصی برای تمام دنیا دارد. اما کیفیت خودرویی که در بازار بین المللی و در بازار ایران میبینیم کاملا تفاوت دارد.
* با این تفاسیر به نظرتان خودروسازان از شرایط موجود به نفع خودشان استفاده می کنند و خودروهایی با قیمت جهانی اما دانش فنی چندین دهه پیش را به مردم می فروشند؟
بله، بالاخره مسئولان باید بررسی های لازم در این خصوص را انجام دهند و یک مقایسه کیفیتی با محصولات خارجی داشته باشند. ما نمی توانیم خودروهای تولید داخل دو خودروساز بزرگ کشور را با محصولات شرکت های بزرگ خودروسازی هیوندای، فولکس واگن و دیگر خودروسازانی که دست به تولید محصولات اقتصادی و مناسب مصرف عمومی مردم می زنند و مصرف کننده هم می خواهد استفاده سالم و مناسبی از خودرو معمولی برای تردد روزمره داشته باشند مقایسه کنیم.
خودروهایی که در عرصه بین المللی با همان هزینه ای که خودروسازان داخلی می پردازند تولید می شوند به هیچ عنوان قابل مقایسه با تولید داخل نیستند. حتی گاهی اوقات که قیمت‌ها را معادل سازی می کنیم می بینیم نرخ آن‌ها خیلی ارزان تر از قیمتی است که ما به مردم خودرو با دلار ۲۵ هزار تومانی تحویل می دهیم.
بنابراین به نظر بنده هیچ ساماندهی مناسبی در بخش خودرو وجود ندارد و کنترل هایی هم که از سمت مجلس، وزارت صنعت و نهادهای دیگر صورت می گیرد بیشتر محافظه کارانه است. همانطور که دیدیم در شروع مجلس یازدهم صحبت های بسیاری در خصوص اصلاح ساختار صنعت خودرو و عرضه محصول ارزان به مردم می شد اما آن‌ها هم وارد فرایند همکاری با خودروسازان و دیگر بخش ها شدند نوع نگاه‌شان تغییر کرد. بنابراین مشکلات به این راحتی قابل حل نیست، بخصوص رقابتی در تولید وجود ندارد و در پشت پرده مسائل بسیاری وجود دارد که موجب این نابسامانی ها می شود.
در این شرایط واردات آزاد شود، با این کیفیتی که خودروسازان تولید می کنند ممنوعیت واردات بهتر است چون دیگر کسی رغبت به خرید محصول داخلی ندارد
* در مجلس قبلی فشار زیادی به دولت برای واگذاری تمام و کمال دو شرکت خودروسازی ایران خودرو و سایپا وارد شد، به نظرتان اگر این شرکت ها خصوصی اداره می شدند وضعیت قیمت و کیفیت خودروها بهتر بود؟
اگر خودروسازی را واگذار به بخش خصوصی می کردیم یقین داشته باشید که خیلی از مدیران بخش خصوصی اگر می خواستند این کارها را انجام دهند در معرض تصمیمات قضایی قرار می گرفتند که چرا انقدر بی برنامگی و بی توجهی در قیمت ها وجود دارد.
اما چون موضوع خودرو خاص و با تولید لوازم خانگی، فولاد و تمام کالاهایی که در کشور تولید می شود متفاوتی است، همه ناچار به تحمل و مصرف این خودروها خواهیم بود. این شیوه از تولید نیز نمی دانم اما ممکن است به دلیل رانت زیاد پشت پرده یا مسائل دیگر و عدم علاقه مندی به واردات خودرو خارجی به دلیل ارزبری بالا باشد.
متاسفانه این مشکلاتی است که تاکنون کسی به آن نپرداخته است. البته در مجلس دهم به رغم وجود اختلاف نظرهایی در کمیسیون اما نگاه این بود که مردم متضرر نشوند. هر چند مردم همیشه در این موضوع متضرر بوده و هستند و نتوانستیم در این زمینه نتیجه مطلوبی دریافت کنیم اما بنده نظرم این است که اگر بخواهیم برای این ماجرا بررسی ریز و دقیقی انجام دهیم باید این فضایی که در بحث تولید هر دو خودروساز وجود دارد به سمت سالم سازی پیش رود.
باید محیط را سالم کنیم و بعد به سمت اینکه چطور تولید، تعیین قیمت و غیره حرکت کنیم. اگر این سالم سازی در حوزه خودرو به وجود نیاید شرایط بدتر می شود. البته به اعتقاد بنده اگر در این شرایط واردات آزاد شود، با این کیفیتی که خودروسازان تولید می کنند ممنوعیت واردات بهتر است چون دیگر کسی رغبت به خرید محصول داخلی ندارد.
* اشاره کردید به اینکه اگر با این شرایط واردات خودرو آزاد شود، مردم رغبتی به خرید محصولات خودروسازان داخلی ندارند از طرفی شاهد این هستیم که یک خودرو ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی در بازار ایران بیش از یک میلیارد تومان خرید و فروش می شود بنابراین به نظرتان باز هم آزاد سازی واردات خودرو می تواند تغییری در بازار ایران ایجاد کند؟
به طور حتم با این شیوه تغییری ایجاد نخواهد کرد و همانطور که اشاره کردید خودرویی که خارج از ایران ۵۰۰ تا یک میلیارد تومان قیمت دارد در اینجا چند برابر ارزش واقعی اش قیمت گذاری می شود که فقط گروه های خاصی می توانند از آن استفاده کنند و مردم عادی از این خودروها سهمی نمی برند.
اگر دو خودروساز دولتی سایپا و ایران خودرو در حال تولید هستند بخش خصوصی هم وارد میدان شود و بتواند سرمایه گذاری کند
* با این شرایط به نظرتان مسئولان باید چه سیاستی را اتخاذ کنند تا کمی از بار مشکلات این صنعت کاسته شود و مسیر رشد قیمت محصولات خودروسازان کم شیب تر شود؟
اگر بخواهیم سیاست گذاری را به سمت خودرو بهتر و بیشتر ببریم، باید تعداد خودروسازان افزایش یابد یعنی اجازه بدهیم این صنعت هم یک صنعت رقابتی شود. یعنی اگر دو خودروساز دولتی سایپا و ایران خودرو در حال تولید هستند بخش خصوصی هم وارد میدان شود و بتواند سرمایه گذاری کند. البته این اجازه فقط به این معنا نباشد که در کاغذ باشد، باید در عمل هم به آن ها مجوز داد.
اگر چنین اتفاقی رخ دهد، می توانیم در بحث ساخت خودرو به یک نتیجه ای برسیم اما اگر بخواهیم همین شرایط را ادامه دهیم و به دو خودروسازی باز هم میدان دهیم، متاسفانه با توجه به فضایی که ایجاد شده این دو خودروسازی هزینه بالایی برای تولید یک خودرو دارند. این هزینه های سرسام آوری است که از جیب مردم می رود. همین باعث افزایش قیمت خودرو می شود.
از طرفی اصلاح این ساختار به صورت امری نتیجه ای در بر نخواهد داشت و باید بیاییم یک خودروساز بخش خصوصی داشته باشیم که در راستای قیمت رقابتی ایجاد شود. خودروسازی که کیفیت بالاتر و خودرو ارزان تر به مردم تحویل دهد تا این خودروسازی ها مجبور به اصلاح شوند.
اگر این چنین بخواهیم پیش برویم می توانیم مشکلات را برطرف کنیم اما اگر مجلس ورود پیدا کند و خودروسازان را ملزم به تعدیل نیرو کند به طور حتم خودروسازان خواهند گفت آیا می توان در این فضای سخت اقتصادی تعدیل نیرو انجام داد؟ این نیروها رزق خانواده هایشان را می دهند.
بنابراین اگر دیدگاه فقط تعدیل نیرو باشد فکر می کنم چندان سخت نگیرید و به فکر اصلاح نباشید؛ چون هر مجلس و دولتی بیاید متاسفانه این شرایط خواهد بود. فکر نکنید دولت بعدی بیاید بهبودی حاصل می شود، این مجلس هم نمی تواند کاری انجام دهد و این را با قاطعیت می گویم مگر اینکه فضای سالمی را برای صنعت خودرو ایجاد کنیم و یک رقابت درستی را به وجود بیاوریم که بتواند در طولانی مدت و نه حتی در یک الی دو سال بلکه طی ۱۰ سال مشکل برطرف شود.
نظر شما