«راه ابریشم ریلی»| جذابیت خط آهن استانبول_تهران_اسلام آباد برای ایران در مقابله با تحریمهای امریکا

بازار؛ گروه بین الملل: ترکیه، ایران و پاکستان در چند روز گذشته اعلام کردند که راه آهن استانبول_تهران_اسلام آباد (ITI) را که در سال ۲۰۰۹ آغاز شده بود، احیا خواهند کرد، زیرا با وجود چندین عملیات آزمایشی، این خط آهن کاملاً عملیاتی نشده بود.

بر اساس گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، در جلسه وزیران حمل و نقل و ارتباطات سازمان همکاری اقتصادی که ماه گذشته برگزار شد، عادل کارائیسیل اوغلو، وزیر حمل و نقل ترکیه اعلام کرد که این پروژه مهم در سال جاری مجددا راه اندازی خواهد شد.

پس از نهایی کردن نرخ تعرفه و جدول زمانی، این خط آهن در ابتدا حمل و نقل کانتینری را فراهم می کند و سپس خدمات باری در واگن های معمولی در زمان مناسب اضافه خواهد شد.

علاوه بر آن، این خط آهن پس از عملکرد کامل، می تواند تجارت را در یک بستر توسعه و سرمایه گذاری در سایر کشورها از جمله افغانستان، آذربایجان و پنج کشور آسیای میانه تحت سازمان همکاری اقتصادی تقویت کند که در سال ۱۹۸۵ توسط رهبران ایران، ترکیه و پاکستان تأسیس شد.

این قطار می تواند مسیر ۶۵۰۰ کیلومتری پاکستان به ترکیه را فقط ۱۱ روزه طی کند، در حالی که از طریق دریا این مسیر به مدت ۴۵ روز به طول خواهد انجامید.

طبق گزارشات اخیر رسانه های پاکستانی، این خط ریلی همچنین می تواند از طریق خط آهن Mainline-۱ پاکستان به استان سین کیانگ چین نیز متصل شود.

پروژه Mainline-۱ که بر اساس آن، مسیرهای ریلی موجود در پاکستان به روز می شود تا قطارها بتوانند دو برابر سریعتر از سرعت فعلی حرکت کنند، یکی از مهمترین پروژه های تحت کریدور اقتصادی چین و پاکستان یا همان سی پک است.

هزینه این پروژه که در اوت سال ۲۰۲۰ توسط عالی ترین نهاد اقتصادی پاکستان تصویب شد، معادل ۶.۸ میلیارد دلار خواهد بود که چین ۹۰ درصد از بودجه آن را تأمین می کند و پیش بینی می شود که تا پایان سال ۲۰۲۶ تکمیل شود.

ساوت چاینا مورنینگ پست در ادامه گزارش خود نوشت: پروژه راه آهن استانبول_تهران_اسلام آباد با وجود مزایای بسیار زیاد برای منطقه، بیش از یک دهه است که متوقف مانده است و یکی از بزرگترین موانع انجام معاملات تجاری با ایران پس از اعمال تحریم های اقتصادی بوده است.

حتی بازرگانان پاکستانی از اتاق بازرگانی شهر کویته پیشنهاد یک معامله تجاری یا استفاده از بانک های معاف از محدودیت برای معاملات مالی را مطرح کردند، اما این موضوع هرگز نتیجه نداد.

همچنین، با وجود آن که این مسیر توسط سازمان ملل به عنوان یک کریدور بین المللی شناخته شده بود، اما به دلیل زیرساخت های ناکافی، فقط سفرهای قطارهای باری انجام شدند. بر همین اساس، قرار است تا طبق گفته غلام احمد بیلور، وزیر راه آهن پیشین پاکستان، یک قطار مسافربری در نظر گرفته شود  و سرویس قطار باری کاملاً عملیاتی گردد.

به دلیل آن که اتصال قطارهای پاکستانی به خطوط بین المللی به ارتقاء یک سطح استاندارد نیاز داشت، خط آهن پاکستان از طریق کویته در استان بلوچستان در جنوب غربی می تواند با مسیر راه آهن استانبول_تهران_اسلام آباد ارتباط برقرار کند.

مسیر قطار ITI همچنین به اهمیت استراتژیک و اقتصادی پاکستان می افزاید، اما، تنها در صورتی تحقق خواهد یافت که اسلام آباد بتواند زیرساخت های ریلی خود را تقویت کند

علاوه بر آن، مسیر ریلی کویته_تفتان ، که برای قطار ITI مورد استفاده قرار می گیرد، یک قرن پیش ساخته شده است و به شدت نیاز به ارتقا دارد. 

بر اساس همین گزارش، در ماه اوت گذشته، وزیر راه آهن پاکستان اعلام کرد که یک مطالعه امکان سنجی برای به روزرسانی پیشنهادی به پایان رسیده است و ۱۱۲ میلیارد روپیه پاکستان (۶۹۴ میلیون دلار آمریکا) برای تعمیرات هزینه می شود و برای اینکه قطار استانبول_تهران_اسلام آباد طبق برنامه فعال و سریع کار کند ، این فرایند باید به سرعت تکمیل شود.

اشکالات و تأخیرهای پیش روی این خط آهن، یادآور پروژه بزرگراه همکاری منطقه ای برای توسعه بین همان سه کشور است. این بزرگراه اولین تلاش آنها برای تقویت تجارت از طریق جاده های راه آهن و راه آهن تحت سیستم همکاری منطقه ای برای توسعه بود که در سال ۱۹۶۴ راه اندازی شد.

خط آهن ITI به ویژه برای ایران جذاب است زیرا می تواند به تحریک اقتصاد کشور متضرر از تحریم های ایالات متحده کمک کند.

بر همین اساس، لوکاز پرزیبیزفسکی، تحلیلگر غرب آسیا در مرکز تحقیقات آسیا در آکادمی مطالعات جنگ ورشو در خصوص این خط آهن، خاطرنشان کرد : این یک مسیر تجارتی جایگزین جذاب برای تهران است، زیرا کشورهای اکو با ارزهای داخلی معامله می کنند و در زمان بحران و جنگ، چنین راه های تجارت زمینی جایگزین بسیار ارزشمند و سودآور است.  

خط آهن استانبول_تهران_اسلام آباد یک مسیر تجارتی جایگزین جذاب برای تهران است، زیرا کشورهای اکو با ارزهای داخلی معامله می کنند و در زمان بحران و جنگ، چنین راه های تجارت زمینی جایگزین بسیار ارزشمند و سودآور است

پروژه قطار ITI همچنین می تواند تحت تأثیر پروژه «یک کمربند_ یک جاده» چین مسیرهای مهم ریلی را طی کند.  به گفته پرزبیشوزکی، چین اتصالات حمل و نقلی ایران را بخشی از ابتکار عمل «یک کمربند_ یک جاده» می داند.

چین همچنین مدتهاست که قصد داشته تا از راه ریلی با ترکیه ارتباط برقرار کند و به همین منظور در تاریخ  چهارم دسامبر ۲۰۲۰، یک قطار صادراتی از ترکیه به سمت چین شروع به  حرکت کرد و در ۱۹ دسامبر وارد شیان در استان شانکسی شد و سرانجام اولین قطار باری از ترکیه به چین رسید. این قطار از طریق راه آهن باکو_تفلیس_قارص از مسیر بین المللی دریای خزر عبور کرد.

در مقایسه با این مسیر جدید، مسیر ITI بسیار پیچیده تر است و با اتصال پکن به ایران و ترکیه از طریق پاکستان، می تواند به بخشی از ابتکار عمل کمربند و جاده چین تبدیل شود.

در حالی که مسیر قطار ITI همچنین به اهمیت استراتژیک و اقتصادی پاکستان می افزاید، اما، تنها در صورتی تحقق خواهد یافت که اسلام آباد بتواند زیرساخت های ریلی خود را تقویت کند.