بازار؛ گروه خودرو: با افزایش آلودگی هوای کلانشهرها به ویژه تهران، زمزمه افزایش تیراژ خودروهای گازسوز به عنوان راهبردی‌ترین برنامه برای کنترل و کاهش آلایندگی مطرح می‌شود. این درحالی هست که اگر به جایگاه‌های سوختگیری مراجعه کنید، متوجه خواهید شد که مالکان در طول روز زمان فراوانی را برای سوختگیری صرف و معمولا دسترسی به جایگاهها به آسانی نیست. افزایش تیراژ نیز فقط فشار را به این بخش مضاعف می‌کند. آنطور که مشخص هست، دولت برای صادرات بنزین ولع فراوان دارد، اما در خصوص توسعه سوخت جایگزین یا سی ان جی، همت عالی در رفع مشکلات ندارد. برای بررسی معضل مذکور با محسن راهروان دبیر انجمن صنفی جایگاه داران سی ان جی کشور به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه بخشی از آن را از نظر خواهیم گذراند:
* باتوجه به گذشت ۱۵ سال از ورود سوخت سی ان جی به صنعت خودرو و احداث جایگاهها، چرا پیشرفت قابل توجهی در جایگاه‌های ایجاد نشده است؟ همچنین شنیده می‌شود که برخی از جایگاهها به سمت تعطیلی رفته و صف‌های طولانی سوخت گیری ایجاد شده است، دلیل این مشکل چیست؟
بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ جایگاه سی ان جی در کشور با ظرفیت ۴۵ تا ۵۰ میلیون مترمکعب موجود است. میزان مصرف روزانه این سوخت در کشور باتوجه به شرایط فعلی ۲۰ تا ۲۴ میلیون مترمکعب است. بنابراین حدود ۵۰ درصد ظرفیت خالی برای جایگاه‌های سی ان جی در کشور وجود دارد. مهم‌ترین مشکل در حال حاضر عدم توزیع متوازن جایگاهها در کشور است. عدم ایجاد جایگاهها در نقاطی که مصرف بیشتر نسبت به مناطق دیگر وجود دارد، سبب ایجاد صف‌های طولانی به ویژه در کلانشهرها شده است. اگر دولت تعدادی جایگاه در مناطقی که کمبود عرضه وجود دارد احداث یا جابجایی تجیهزات از مناطقی که عرضه وجود دارد و تقاضا وجود ندارد، فراهم سازد می‌تواند سبب کاهش صف طولانی شود. از دهه ۹۰ شمسی سیاست وزارت نفت به سمتی رفت که احداث جایگاه سی ان جی توسط بخش خصوصی انجام شود. این درحالی هست که حجم بالای سرمایه گذاری اولیه شامل قیمت بالای زمین در کلانشهرهای بزرگ، تامین تجهیزات جایگاهها مانند کمپرسور و خشک کن با توجه به عدم تناسب افزایش سرمایه گذاری شهری برای برخی از کلانشهرها، جذابیت برای بخش خصوصی ایجاد نمی کند. همین موضوع عامل اصلی افزایش صف‌های طولانی شده است.
بیش از ۵ میلیون خودرو دوگانه سوز در کشور داریم، پس از هفت سال در این صنعت نقطه عطفی با مصوبه دولت برای طرح تبدیل یک میلیون و ۴۲۳ هزار خودرو ایجاد شد
* افزایش تیراژ خودروهای دوگانه سوز در صورت عدم حمایت برای توسعه جایگاه‌های سی ان جی این صف‌ها را هم طولانی می‌کند؟
بیش از ۵ میلیون خودرو دوگانه سوز در کشور داریم، پس از هفت سال در این صنعت نقطه عطفی با مصوبه دولت برای طرح تبدیل یک میلیون و ۴۲۳ هزار خودرو ایجاد شد. این موضوع با سرمایه گذاری دولت انجام می شود که هدف اصلی دوگانه سوز شدن خودروهای عمومی و خودروهای تک سوز است. این مقدار از خودرو باید طی امسال و سال آتی دوگانه شود. با اضافه شدن این تعداد خودرو با توجه به ظرفیت خالی جایگاهها فشار مضاعف برای سوختگیری ایجاد نمی‌کند. بلکه عدم توازن جایگاهها می‌تواند سبب دردسر شود. قطعا با افزایش ۵ میلیون خودرو به تعداد موجود نیز مشروط بر سرمایه گذاری دولت مشکلی ایجاد نخواهد کرد. بهترین راهکار به صرفه شدن جایگاه داری و بازگشت سرمایه با مدت کوتاه است. اگر بازگشت سرمایه بیشتر از پنج سال باشد، برای بخش خصوصی جذابیت ایجاد نمی‌کند.
* باتوجه به آلودگی چندروزه در پایتخت و تفاهم نامه اقلیمی پاریس توام با تمایل دولت برای افزایش مصرف سوخت سی ان جی و توسعه خودروهای مناسب این سوخت تضادی با تعطیلی جایگاه‌های سی ان جی کم فروش یا متوسط فروش ایجاد کرده است، دولت برای حل این معضل باید چه کند؟
در اواخر دیماه سال جاری کارگروهی متشکل از وزارت نفت، سازمان برنامه و بودجه، سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان جلساتی برای تعیین حق العمل متناسب با جایگاه داران سی ان جی برگزار کردند. طی ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته افزایش هزینه‌های جایگاه داری بیش از ۷۰۰ درصد بوده است. باتوجه به اینکه در ماه‌های پایانی سال ۹۹ قرار داریم تا کنون کارمزد آن مشخص نشده، این درحالی هست که ۲۰۰ درصد افزایش هزینه‌های نگهداری را نسبت به ۱۰ سال گذشته امسال تجربه کردیم. جایگاهها دارای تجهیزات الکترونیکی، کمپرسور و ابزار دقیق ضدانفجار متناسب با استانداردهای بین المللی و ملی هستند، بنابراین هزینه‌های بسیار زیادی دارند. جبرتحریم و مشکلات واردات توام با عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی سبب افزایش هزینه‌های نگهداری جایگاه ها شده است. مضاف براینکه هزینه‌های جاری نیز وجود دارد، بنابراین هزینه‌های جایگاه داری از درآمدها سبقت گرفته و بسیاری از جایگاه‌های کم فروش اکنون ورشکسته است. جایگاه‌های متوسط فروش یا پرفروش بسیار سود کمتری کسب می‌کنند. اگر جبرانی در مورد خدمات این جایگاهها صورت نگیرد روبه ورشکستگی خواهند رفت. دولت باید اقدام عاجل انجام دهد.
در دوسال گذشته به دلیل عدم مجوز ثبت سفارش و تحریم ها فشار مضاعفی به این صنف وارد شده است
* در صنعت خودرو بسیاری از قطعات بومی سازی شده است، آیا قطعات مورد نیاز جایگاهها داخلی سازی شده است؟
حدود ۲هزار و ۵۰۰ جایگاه سی ان جی در کشور وجود دارد که ۱۰ تا ۱۲ برند تامین کننده قطعات آن هستند. قطعات مکانیکی مورد نیاز در کشور تولید داخل شده است، اما سایر قطعات الکترونیکی و ابزار دقیق به دلیل تکنولوژی بالا و نبود زیرساخت‌های مناسب درحال حاضر در کشور امکان تولید ندارد. بیش از ۵۰ درصد از قطعات جایگاه داران سی ان جی وارداتی است. دولت باید تسهیل ورود و تولید قطعات جایگاه های سی ان جی را فراهم کند. در دوسال گذشته به دلیل عدم مجوز ثبت سفارش و تحریم ها فشار مضاعفی به این صنف وارد شده است. وزارت های نفت و صمت باید متولی این موضوع را مشخص کنند.
* به استانداردها اشاره داشتید، آیا استانداردهای مربوط به جایگاه های سوخت به روز رسانی شده است؟
این سوال هم باید از نظر خودرویی و هم جایگاهی پاسخ داده شود. دولت مصوبه ای برای تبدیل خودروهای دوگانه سوز فراهم کرده است. اما غافل از این موضوع که استانداردهای این خودروها دارای ضعف و مشکل است. عدم به روزرسانی استاندارد تبدیل خودرو سبب کاهش سرعت دوگانه سوز کردن محصولات شده است. از سازمان استاندارد درخواست کردیم برای روزرسانی استاندارد از بخش خصوصی کمک بگیرد. از سوی در بحث جایگاه ها به روزرسانی استانداردهای مربوط به آن اهمیت بالای دارد. با به روزرسانی این استانداردها از طرح‌های نوین احداث جایگاه می‌توان برای افزایش تعداد نقاط عرضه استفاده کرد.
* به حمل و نقل ارزان اشاره کردید، آیا در کشور پتانسیل استفاده از سوخت سی ان جی برای ناوگان حمل و نقل درون و برون شهری استفاده شود؟
در دنیا اکثر کشورهای پیشرفته، حتی کشورهای که صاحب منابع گازی نبوده و واردکننده هستند، به دلیل تعهد به توافق نامه اقلیمی پاریس و دست یابی به کاهش آلودگی هوا، ناوگان سنگین برون و درون شهر را مجهز به خودروهای گازسوز کردند. تریلرهای حمل بار و اتوبوس‌ها را برای خودروهای گازسوز توسعه دادند. کشور ما نیز دومین دارنده ذخایر گاز در جهان هست، اینکه تاکنون این موضوع انجام نشده جای تعجب دارد. درحال حاضر بیش از ۹۰۰ میلیون مترمکعب تولید گازکشور است. کل مصرف خودروها نیز ۲۴ میلیون مترمکعب است. اگر این مقدار صد درصد افزایش یابد بیشتر از سه تا پنج درصد اختلاف ایجاد نخواهد کرد. از نظر شبکه خطوط گازی نیز یکی از قوی‌ترین کشورهای دنیا هستیم. برای دست یابی به این موضوع نیز نیازمند استراتژی نه تولید محور و نه واردات محور هستیم. بلکه باید واردات مبتنی بر انتقال تکنولوژی در دستور کار باشد.
مخزن گاز خودروها یک مخزن غیرقابل نفوذ، بدون درز و جوش است. زمانی که خودرو به جایگاه سی ان جی مراجعه می‌کند اگر دستکاری یا پوسیدگی در مخزن وجود داشته باشد، منجربه انفجار می‌شود
* چرا انفجار خودروها در جایگاه انجام می‌شود و چه ضعفی وجود دارد؟
حدود ۱۰۰ انفجار در ۱۵ سال گذشته تاکنون ناشی از ترکیدگی مخزن سی ان جی داشتیم. ایمنی جایگاهها به شدت بالا است، تمام تجهیزات این جایگاهها براساس استانداردهای روز دنیا وارد و هر سال بررسی و بازرسی می‌شود. مخزن گاز خودروها یک مخزن غیرقابل نفوذ، بدون درز و جوش است. زمانی که خودرو به جایگاه سی ان جی مراجعه می‌کند اگر دستکاری یا پوسیدگی در مخزن وجود داشته باشد، منجربه انفجار می‌شود. فشار گاز در زمان سوختگیری به ۲۵۰ بار می‌رسد، در فرآیند پر شدن این مخزن طی ۲ تا ۴ دقیقه این فشار از یک به ۲۵۰ می‌رسد. اگر پوسیدگی یا درز وجود داشته باشد، از همان نقطه مانند بادکنک دچار انفجار می‌شود. معاینه فنی خودروهای دوگانه سوز باید جدی گرفته شود و این مورد تضمین سلامتی سرنشینان را به همراه دارد.
* بحث سبد سوختی در خودروسازی‌ها مطرح است، فکر می‌کنید تا ۱۰ سال آینده مقدار سهم سوخت سی ان جی در خودروها باید چه مقدار باشد؟
سال گذشته وزیر نفت، سی ان جی را سوخت ملی کشور معرفی کرد. باتوجه به تولید و مصرف گاز در کشور، شبکه توسعه وسیع انتقال این سوخت، آلودگی کلانشهرها، تکنولوژی جایگاه و خودروها باید برنامه افزایش تولید را با جدیت صنعت خودرو دنبال کند. روزانه ۱۰۰ میلیون مترمکعب بنزین و ۲۴ میلیون مترمکعب گاز مصرف می‌شود. اگر درست برنامه ریزی شده باشد، باید این دو عدد معکوس باشد. اگر دنبال اقتصاد تحریم ناپذیر و سالم هستیم، باید به سمت توسعه خودروهای گازسوز حرکت کنیم. برای نیل به این هدف دو نکته حائز اهمیت است، نخست ساخت خودرو باکیفیت و موتور پایه گازسوز توسط صنعت خودرو است. دوم اینکه اگر واردات خودرو صورت گیرد، خودروهای گازسوز با پیمایش بیشتر از ۵۰۰ کیلومتر و کیفیت مناسب باید وارد شود. متاسفانه تبدیل خودروهایی که در دهه گذشته انجام گرفته، موتور خودرو تناسبی با سوخت نداشته و احتمال دارد که مقدار کمی آلودگی داشته باشد.
نظر شما