بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی از قطب‌های بزرگ و مهم کشور در تولید چرم به شمار می‌رود به گونه ای که در این استان برخی واحدهای تولیدی چرم با فعالیت در بازارهای جهانی و داخلی از برند مطرح کشور در این عرصه محسوب می‌شوند.
گرچه کشور ایتالیا در جهان توانسته گوی رقابت را از سایر تولیدکنندگان در جهان برباید اما بنا بر گفته صاحبان این صنعت،چرم‌های تولیدشده در این استان با کشورهایی هم چون ایتالیا در حد رقابت است البته به‌شرط و شروط ها!
در همین رابطه با ابوالفضل نوعی مدیر کارخانه چرم آریا و عضو هیئت‌مدیره تعاونی چرم سازان مشهد که نسل به نسل در این شغل فعالیت داشته است برای واکاوی مشکلات این صنف و جایگاه آن در بازار به گفت‌وگو نشستیم.
* چرم ایرانی و یا به عبارتی چرم‌های خراسان رضوی چه جایگاهی در داخل و خارج کشور دارند؟
خراسان رضوی قطب دوم چرم‌سازی در ایران را به خود اختصاص داده است لذا تعداد ۱۵ کارخانه در مشهد فعالیت دارند که عمده این کارخانه‌ها مشغول چرم‌سازی سبک (گوسفندی و بزی ) هستند.
باید اذعان کرد: چرم تولیدی خراسان سهم به سزایی در صادرات ایران به کشورهای دیگر دارد و مورد استقبال کارفرماییان کشورهای دیگر هست و به کشورهای ترکیه ،ایتالیا و پاکستان و هند صادر می‌شود.
گر چه این روز ها موانع و مشکلات نسبت به گذشته بیشتر شده است اما همچنان این شغل پابرجاست و ایران جزو تولیدکنندگان مطرح چرم در جهان است.
* آیا شاهد جهشی آن‌هم در سالی که مزین به جهش تولید است هستیم؟
موانعی مانند مالیات‌های سنگین، عدم امکان دعوت و دسترسی به مهندسان خارجی برای کسب تجربه، افزایش هزینه ها مانند بیمه ۳۰ درصدی کارگران و نبود مواد اولیه به علت تحریم و گرانی ارز باعث شده که کارخانه‌ها تنها از ۴۰ درصد ظرفیت خود استفاده کنند.
*مزیت پوست‌های تولیدشده در استان و یا کشور ما چیست؟
با توجه به اینکه بهترین پوست گوسفندی دنیا به علت چربی که در دنبه‌دارند در ایران است لذا این ویژگی موجب تمایز چرم ایرانی با محصولات سایر دنیا شده است.
*تا چه میزان برای تأمین مواد اولیه به خارج کشور وابسته هستیم؟
ازنظر مواد اولیه ما تنها ۳۰ درصد وابسته به خارج و واردات هستیم و بیشتر از توان داخلی کشور استفاده می‌شود اما با رفع موانع واردات و مواد شیمیایی می‌توانیم محصولات چرمی که نظیرش در ایتالیا هم نیست تولید کنیم.
*با توجه به مشکلات چرم شهر بفرمایید چقدر این صنعت به محیط‌زیست آسیب می‌رساند؟
لازم به ذکر است دباغی یا همان شغل چرم‌سازی علاوه بر ارزآوری و ایجاد اشتغال موجب کاهش زباله‌های زیست‌محیطی نیز می‌شود که از مهم‌ترین دستاوردهای این شغل برای کشور است.
باید عنوان کرد: هر یک هزار جلد پوست حدود ۳ تن زباله دارد که با تبدیل به چرم به ۲۰۰ کیلو زباله تبدیل می‌شود لذا با نبود دباغی کشتارگاه‌ها مجبور به دفن زباله بیشتر هستند که آسیب بزرگی به محیط‌زیست خواهند رساند لذا نه‌تنها این صنعت آلوده‌کننده نیست بلکه باید به‌عنوان مدافع محیط‌زیست هم از آن یادکرد.
*چه موانعی بر سر راه تولیدکنندگان چرم قرار دارد؟
از مشکلات این صنعت می‌توان به فرسودگی ماشین‌آلات و عدم استفاده از فنّاوری‌های جدید به‌خصوص در بهینه‌سازی مصرف آب، مشکلات زیست‌محیطی و پاسخگو نبودن تصفیه‌خانه شهرک صنعتی چرم شهر مشهد در رفع آلودگی‌های این صنعت اشاره کرد.
چرم تولیدی خراسان سهم به سزایی در صادرات ایران به کشورهای دیگر دارد و مورد استقبال کارفرمایان کشورهای دیگر هست و به کشورهای ترکیه، ایتالیا و پاکستان و هند صادر می‌شود
از دیگر مشکلاتی که در صنعت چرم می‌توان به آن اشاره کرد، عدم توجه به تکمیل زنجیره تولید که منجر به افزایش ارزش‌افزوده محصولات و خام فروشی می‌گردد و همچنین رکود بازار داخلی هم‌زمان با رکود در بازار صادرات و عدم توجه به برند سازی در تولیدات مصنوعات چرمی است.
*هر کارگاه دباغی برای چند نفر ایجاد اشتغال می‌کند؟
بستگی به میزان و نوع تولید آن‌ها دارد اگر نوع تولید آن‌ها صرفاً سالامبور سازی باشد هر ۱۰۰۰ جلد پوست موجب اشتغال ۸ نفر می‌شود اما اگر فرایند به‌صورت کامل طی شود و به چرم تولید شود منجر به اشتغال ۴۰ نفر می شود.
*چرا این شغل نسبت به سایر مشاغل طرفدار کمتری دارد؟
چرم‌سازی شغل سخت و غیرقابل‌پیش‌بینی است و حضور دائمی کارفرما واجب است وهیچ تعطیلی در این کار وجود ندارد زیرا تعلل در کار موجب می شود پوست و مواد اولیه خراب شود هم چنین این شغل نیاز به سرمایه فراوان و هنگفتی دارد.
نقدینگی در این کار کم است و بیشتر معامله‌ها به‌صورت چکی و مدت‌دار انجام می‌شود لذا تمامی این موارد بخشی از دلایل عدم حضور و استقبال مردم برای این کار است .
*تولیدات شما چقدر در داخل و چقدر در خارج کشور فروخته می‌شود؟
حدود ۳۵ درصد تولیدات ما در داخل کشور فروخته می‌شود و ۶۵ درصد به کشورهای دیگر صادر می‌شود.
*تحریم‌ها چه تأثیری بر کار چرم سازان داشته است؟
تحریم‌ها لطمات جدی و جبران‌ناپذیری به این صنعت وارد کرده است و درزمینهٔ تهیه مواد اولیه و فروش چرم و سالامبور شاغلین این حرفه را دچار مشکل کرده است
زیرا بخش عظیمی از مواد اولیه چرم‌سازی وارداتی است و باوجود تحریم‌ها هر بار ما مجبور به خرید این مواد از یک شرکت خارجی هستیم و این تغییر مواد اولیه موجب به هم خوردن فرمول‌های شیمی ما شده و کیفیت جنس را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
*افزایش قیمت ارز چه مشکلاتی ایجاد کرده است؟
قیمت مواد اولیه چرم‌سازی به علت وارداتی بودن تحت تأثیر بالا یا پایین رفتن ارز است و لذا در طی سال اخیر ارز بیش از چهار برابر شده و به همین تناسب قیمت مواد شیمیایی مصرفی نیز پنج برابر افزایش‌یافته است و این در حالی است که ما هنوز نتوانستم چرم تولیدشده را حتی دو برابر بیشتر از قیمت قبل بفروشیم چون قیمت تمام‌شده به‌شدت بالا می‌رود و خریدار نخواهد داشت.
*برای رسیدن به سطح رقبای خارجی مانند ایتالیایی ها چه باید کرد؟
با واردکردن ماشین‌آلات نوین و مواد شیمیایی مرغوب‌تر و آموزش تخصصی نیروی انسانی ماهر می‌توانیم از سایر کشورها گوی سبقت را بربائیم،هرچند در همین برهه و با توجه به تحریم‌ها و مشکلاتی که در این حرفه هست همپای بسیاری از کشورهای مطرح درزمینهٔ چرم‌سازی هستیم اما با توجه بیشتر به چرم‌سازی و تسهیل کردن شرایط می‌توانیم در این حرفه شماره یک جهان باشیم.
*آیا مانعی برای واردات ماشین‌آلات و به‌روزرسانی دستگاه‌ها دارید؟
هزینه خرید ماشین‌آلات چرم‌سازی به‌شدت بالاست و همچنین گاهی برای تعمیر آن‌ها دچار مشکل می‌شویم و با کمبود نیرو متخصص مواجه هستیم.
علت قدیمی بودن دستگاه‌ها و عدم به‌روزرسانی آن‌ها این است که نقدینگی سرمایه در بین کارفرمایان این حوزه وجود ندارد و همچنین مشکلات گمرکاتی و نبود همکاری لازم جهت ترخیص کالا و واردات دستگاه‌ها به عنوان موانع دستیابی به این هدف مطرح است.
*آیا بسترهای لازم در شهرک صنعتی چرم شهر برای صنف شما فراهم است؟
کاربری آب در چرم‌سازی خیلی بالاست و بایستی دارای ویژه‌های شناخته‌شده‌ای باشد به عنوان نمونه می‌بایست آب کاربری از دید درجه سختی مناسب باشد و هیچ‌گونه آلوده‌کننده آلی و مواد معلق نداشته باشد.
*آیا این شرایط برای کار شما در چرم شهر فراهم نیست؟
متاسفانه خیر! در چرم شهر سختی آب بسیار بالاست و مشکلات عمده‌ای را برای تولید کنندگان ایجاد کرده است .
* مشکلات دیگری هم در این شهرک هست که تولیدکنندگان با آن درگیر باشند؟
از دیگر مشکلاتی که در چرم شهر با آن مواجه هستیم نبود حمل نقل عمومی و اتوبوس‌رانی است.هم چنین به دلیل استفاده از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی خطرات بی شماری کارگران کارخانه‌ها را تهدی می کند که تاکنون موجب مصدومیت‌های شدید شده است اما به علت فاصله زیاد تا شهر و نبود خانه بهداشت یا درمانگاه در چرم شهر صدمات جبران‌ناپذیری بر جای گذاشته است.
* در انتهای گفت و گو انتظار شما از مسئولان چیست؟
از دولت توقع داریم با اعطای وام‌های ارزان و کم بهره و هم چنین صدور اجازه واردات ماشین‌آلات چرم‌سازی امکان جهش تولید و هم چنین بستررقابت با سایر تولید کنندگان جهانی را فراهم سازد.
ایران درزمینهٔ چرم پتانسیل فراوانی برای ارائه در جهان دارد اما نیازمند یاری بیشتر دولت و اداره کار جهت رفع بروکراسی اداری است.
دولت قادر است با تخفیف بیمه کارگری بستر را برای بکارگیری نیرو های بیشتر و و ایجاد اشتغال فراهم کند و با اعطای تسهیلات کم بهره سرمایه گذاران را به سرمایه گذاری در این صنعت ترغیب نماید لذا نیاز است تا به این صنعت پول ساز و ارز آور نگاه ویژه ای داشت.
نظر شما